Dotychczas uważano, że istnieje sześć żyjących gatunków małp człekokształtnych: orangutany z Borneo i Sumatry, wschodnie i zachodnie goryle, szympansy i bonobo.
Teraz jednak w północnej części Sumatry, w Batang Toru, odkryto nowy gatunek orangutana, żyjący w izolowanej populacji. Nadano mu nazwę orangutana z Tapanuli (Pongo tapanuliensis).
Jak wykazały trwające 20 lat badania anatomiczne i genetyczne prowadzone przez specjalistów z University of Zurich, Liverpool John Moores University w ramach Sumatran Orangutan Conservation Programme, orangutany Tapanuli są bliżej spokrewnione z małpami z Borneo niż z Sumatry. Oprócz nieco odmiennej budowy czaszki i zębów, wydają też inne dźwięki niż dwa pozostałe gatunki orangutanów.
Obecnie populacja orangutana z Tapanuli liczy zaledwie 800 osobników, co sprawia, że gatunek ten należy do najbardziej zagrożonych gatunków małp człekokształtnych na świecie. Dodatkowe niebezpieczeństwo stanowią polowania i utrata naturalnych siedlisk.
Pierwsze poszlaki dotyczące odrębności gatunkowej orangutana z Tapanuli pojawiły się, kiedy badano szkielet jednego z osobników. Wówczas naukowcy odkryli różnice anatomiczne w obrębie zębów i czaszki.
Później naukowcy szwajcarscy przeprowadzili badania genetyczne 37 genomów, które wskazują, że gatunki zamieszkujące dziś Batang Toru i Borneo rozdzieliły się od siebie ok. trzech mln lat temu. Znacznie później, bo ok. 700 tys. lat temu rozdzieliły się orangutany zamieszkujące dziś Borneo i pozostałą część Sumatry.
Nowo odkryty gatunek prawdopodobnie bezpośrednio wywodzi się od orangutanów pierwotnych, które przybyły z Azji kontynentalnej. (PAP)
krx/ pmw/ ekr/