2023-09-28 11:06 aktualizacja: 2023-09-28, 13:59
Kopia maszyny szyfrującej Enigmy. Fot. PAP/Marcin Bielecki
Przekazanie przez polskich kryptologów szyfrów do złamania Enigmy przyspieszyło brytyjskie wysiłki o co najmniej kilka-kilkanaście miesięcy, a ten czas okazał się kluczowy dla dalszego przebiegu wojny – powiedział PAP Dermot Turing, bratanek Alana Turinga i autor książek na jego temat.
Dermot Turing, a także prof. Jacek Tebinka z Uniwersytetu Gdańskiego i David Kenyon z Bletchley Park, gdzie w czasie II wojny światowej mieściła się siedziba brytyjskiego wywiadu elektronicznego, uczestniczyli w debacie "Joining Hands: Breaking the Enigma Code" w ramach trwającego w tym tygodniu w Londynie Chelsea History Festival.
"Co by się stało, gdyby Marian Rejewski nie przekazał Brytyjczykom informacji na temat Enigmy w lipcu 1939 roku? Osobiście uważam, że brytyjscy matematycy znaleźliby tę samą ścieżkę, którą Rejewski odkrył w 1932-33 roku. Myślę, że znaleźliby to sami, ale problem polega na tym, że znaleźliby to znacznie później" – powiedział PAP Dermot Turing.
Wyjaśnił, że Alan Turing, który wraz z innymi matematykami, został ściągnięty do Bletchley Park, był ekspertem od teorii grup, podobnie jak Rejewski, więc zapewne w którymś momencie doszliby to tych samych rozwiązań, co Polacy kilka lat wcześniej.
"Na temat tego, o ile później by to było, można tylko spekulować, ale z pewnością wszyscy zgadzają się, że wiele miesięcy po spotkaniu w lipcu 1939 r., na którym Polacy przekazali Brytyjczykom gotową odpowiedź. Moje przypuszczenie jest takie, że doszliby do tego do 1941 roku. Co oznaczałoby to opóźnienie dla wyniku II wojny światowej? Trudno dać jednoznaczną odpowiedź, ale mogło ono być naprawdę fatalne w skutkach i szczerze mówiąc, jestem przerażony na myśl o tym, co by mogło się stać. Czy bez wkładu, jaki Enigma dała nam w Bitwie o Wielką Brytanię, przegralibyśmy ją? Czy Niemcy podbiliby Wielką Brytanię? Czy w efekcie przegralibyśmy wojnę?" – wskazał Dermot Turing.
Pod koniec lipca 1939 roku, na kilka tygodni przed wybuchem II wojny światowej, na spotkaniu koło Warszawy, Polacy przekazali Francuzom i Brytyjczykom po jednym egzemplarzu kopii Enigmy, niemieckiej maszyny szyfrującej wraz z dokumentacją dotyczącą metod rozwiązywania jej nastawień i kluczy. Stworzona przez polskich kryptologów: Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego bomba kryptologiczna do łamania Enigmy stała się później podstawą do opracowanej przez Alana Turinga i brytyjskich kryptologów z Bletchley Park maszyny, nazwanej Bombą, która umożliwiała przechwytywanie w czasie wojny zaszyfrowanych niemieckich wiadomości.
Udział Polaków w złamaniu Enigmy i polsko-brytyjsko-francuską współpracę kryptologiczną przed i w czasie II wojny światowej Dermot Turing opisał w wydanej w 2018 roku (po polsku ukazała się w 2019 roku) książce "X, Y, Z. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy". W 2015 roku opublikował biografię swojego stryja zatytułowaną "Prof: Alan Turing Decoded".
Z Londynu Bartłomiej Niedziński (PAP)
kgr/
