Co grozi Polsce? Jak działać, by kraj był bezpieczny? Eksperci podczas debaty PAP [NASZE WIDEO]
Zagrożenia geopolityczne i relacje polsko-amerykańskie, a także związki sztucznej inteligencji z uzbrojeniem oraz kwestie migracji - to niektóre z tematów, które poruszone zostały podczas pierwszej z serii debat zaplanowanych i przygotowanych przez Polską Agencję Prasową.
W poniedziałek odbyła się debata ph. "Bezpieczeństwo polskiej przestrzeni" organizowana przez PAP. W wydarzeniu uczestniczyli m.in. minister spraw wewnętrznych i administracji Tomasz Siemoniak oraz eksperci zajmujący się kwestiami bezpieczeństwa. Spotkanie poprowadził redaktor naczelny PAP Wojciech Tumidalski.
"Bezpieczeństwo jest słowem kluczem naszej prezydencji w Radzie UE i jest też słowem, które znowu zyskuje na znaczeniu. Być może dlatego, że dopiero teraz uświadamiamy sobie jego prawdziwą wartość"
Szef MSWiA, który otwierał debatę zwrócił uwagę, że żyjemy w czasach, kiedy bezpieczeństwo jest tą kwestią, na której musimy skoncentrować się maksymalnie. "Nikt nie może powiedzieć, że bezpieczeństwo to nie jest jego sprawa" - ocenił.
"Bardzo często jestem konfrontowany z pytaniem ludzi: czy będzie wojna? Ono jest banalnie proste, ale odpowiedzi są trudne"
Zwrócił uwagę, że "świat wyszedł z torów, po których szedł po zakończeniu zimnej wojny", co analitycy nazywają końcem dywidendy pokojowej po zakończeniu zimnej wojny.
"Mieliśmy do czynienia z trzydziestoma, trzydziestoma kilkoma latami, kiedy poczucie zagrożenia bezpieczeństwa pozostawało na niskim poziomie. Wydawało się, że Zachód jest silny pod przewodnictwem Stanów Zjednoczonych, a wrogowie tak osłabli, że w gruncie rzeczy nie mają żadnego interesu w kontynuacji swojej agresywnej agendy z poprzednich setek lat, że konflikt jest wręcz nieprawdopodobny. I to wszystko radykalnie się zmieniło" - powiedział Siemoniak.
Zaznaczył, że mimo pojawiających się w polskim społeczeństwie wątpliwości dotyczących polityki nowej administracji Stanów Zjednoczonych, relacje polsko-amerykańskie pozostają bez zmian. "Nasze relacje właściwie są takie same, jeśli chodzi o kwestie bezpieczeństwa, i podobnie, jeśli chodzi o relacje wojskowe" - powiedział szef MSWiA. Podkreślił, że w kwestii bezpieczeństwa USA są najsilniejszym sojusznikiem Polski.
Rosja nieustannie zagrożeniem dla Polski
Zdaniem ekspertów zagrożeniem dla Polski jest nieustannie Rosja. "Zagrożenie ze strony naszych wschodnich sąsiadów jest stałe. Od lat Federacja Rosyjska traktuje wszystkie państwa NATO jako swojego głównego rywala, główne zagrożenie i główne źródło niebezpieczeństw dla swojego terytorium" - podkreśliła analityczka ds. Białorusi i polityki bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej Anna Maria Dyner.
W opinii ekspertki Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych zmieniają się jedynie okoliczności, formy działania strony przeciwnej i ich intensywność.
"Widzimy, jak mocno od 2014 r. Rosja – razem z Białorusią – starają się wpływać na rzeczywistość społeczną i polityczną oraz perspektywę bezpieczeństwa w państwach UE i NATO, a przede wszystkim w państwach wschodniej flanki NATO"
Wyjaśniła, że odbywa się to nie tylko przez zapoczątkowany w 2021 r. kryzys graniczny, ale również poprzez wrogie działania w cyberprzestrzeni, czy wrogie działania wymierzone w fizyczną infrastrukturę krytyczną. W jej ocenie intensywność takich działań wzrośnie, bo Rosji zależy na osłabianiu państw zachodnich i ich zdolności sojuszniczych.
Zapytana przez prowadzącego debatę redaktora naczelnego PAP Tumidalskiego o skuteczność strategii polskich władz - polegającej na informowaniu mieszkańców państw, skąd docierają migranci - Dyner podkreśliła, że praca w miejscach pochodzenia migrantów jest kluczowa.
"Należy odpowiedzieć sobie na pytanie, dlaczego Rosja i Białoruś, które są zaangażowane w szmuglowanie ludzi, są w stanie docierać do mieszkańców Bliskiego Wschodu, czy Afryki i przekonywać ich, że ta droga jest bezpieczna. A państwa zachodnie, w tym Polska, nie są w stanie skutecznie tego zrobić" – powiedziała Dyner.
Dodała, że oprócz pokazywania, że nie jest to droga ani bezpieczna, ani legalna, należy pokazywać mechanizmy legalnego dotarcia do Europy.
"Nie straszyć nielegalną migracją"
Do kwestii migracji odniósł się również były szef policji i SG oraz były członek kierownictwa NIK gen. Marek Bieńkowski. Jego zdaniem politycy powinni przestać straszyć nielegalną migracją i skupić się na działaniach praktycznych, które zapewnią bezpieczeństwo wewnętrzne w Polsce i w Unii Europejskiej.
"Chciałoby się zamknąć oczy i pomarzyć - bo niestety to jest w kategoriach marzenia - żeby nie straszyć nielegalną migracją, żeby nie straszyć cudzoziemcami" - powiedział gen. Bieńkowski.
Generał powołał się na swoje doświadczenia z czasów, kiedy był komendantem straży granicznej, a kiedy nie stosowano tzw. pushbacków. "Wpajaliśmy przyszłym adeptom straży granicznej, że zatrzymany (...) w momencie, kiedy zostaje pozbawiony wolności, musi cieszyć się stuprocentową ochroną państwa, które tej wolności go pozbawiło" - wyjaśnił. Skutecznym w tamtym okresie rozwiązaniem problemu nielegalnej imigracji - powiedział - było odsyłanie imigrantów ekonomicznych do ich krajów pochodzenia.
Broń i algorytmy AI tylko polskie?
Zdaniem eksperta ds. europejskich dra Damiana Flisaka, trzeba pamiętać o związkach sztucznej inteligencji z uzbrojeniem. "Ten temat jest wyjęty, np. z rozporządzenia dotyczącego sztucznej inteligencji, dlatego że domena bezpieczeństwa narodowego, obronności jest co do zasady kompetencją państw narodowych" – zaznaczył.
Flisak zwrócił uwagę, że trzeba sobie odpowiedzieć na pytanie, czy chcemy broni w pełni autonomicznej, czy też przewidujemy i pracujemy nad pewnymi zabezpieczeniami. Dodał, że należy postawić na polskie firmy i trzeba budować i dofinansowywać podmioty, które robią nasze wewnętrzne LLM-y, czyli duże modele językowe – algorytmy sztucznej inteligencji specjalizujące się w przetwarzaniu i generowaniu tekstu.
Wskazał, że jednym z największych wyzwań dla edukacji jest właśnie sztuczna inteligencja i wprowadzenie do szkół nauki higieny cyfrowej w tym zakresie. Wyjaśnił, że chodzi o nauczenie kwestionowania tego, co się widzi i słyszy. "Uważam, że to jest wiedza nie mniej cenna niż np. o zdrowym żywieniu czy inne tematy, które też przecież są ważne" – zaznaczył.
Zadania dla samorządów
Podczas debaty mówiono również o bezpieczeństwie z punktu widzenia samorządów. Zdaniem eksperta Związku Gmin Wiejskich RP (ZGWRP) Mariusza Marszała, nowe zagrożenia i zadania wynikające z przyjętych w ostatnim czasie przepisów nakładają na samorządy bardzo dużo nowych obowiązków.
"Samorządy poruszają się w obrębie kilku nowych ustaw: niedawno przyjęta ustawa o obronie ojczyzny, ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, kwestie dotyczące cyberbezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego. To wszystko pociąga za sobą bardzo duże skutki finansowe dla jednostek samorządu terytorialnego, ale też daje możliwości rozwojowe" – wskazał Marszał.
Ekspert ZGWRP zwrócił również uwagę na to, jak ważna jest w społeczeństwie świadomość zagrożeń oraz to, żeby ta świadomość była wiedzą ogólnodostępną zarówno po stronie rządowej, jak i po stronie samorządowej.
Polska Agencja Prasowa przygotowała cykl debat o bezpieczeństwie razem z Polskim Radiem i Telewizją Polską oraz wydawnictwem Polska Press. Wspólnym hasłem spotkań, wpisującym się w tematykę polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, jest "Bezpieczna Polska - Polska przyszłości".
Marcin Chomiuk (PAP)
mchom/ mgw/ mas/ akar/ mr/ ksc/ dsr/ jann/ jpn/ mar/
