2024-02-19 06:45 aktualizacja: 2024-02-19, 14:16
Obraz Jana Matejki pt. Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem. 1872. Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. meg PAP/Reprodukcja
19 lutego przypada Dzień Nauki Polskiej, obchodzony w dniu urodzin Mikołaja Kopernika. Z najnowszych danych wynika, że w Polsce działa w sumie 578 uczelni i instytucji naukowych. Mamy ponad 1,2 mln studentów, ponad 24 tys. doktorantów i nieco ponad 82 tys. etatowych nauczycieli akademickich.
Dzień Nauki Polskiej jest obchodzony po raz piąty. Jako datę tego święta wyznaczono dzień urodzin Mikołaja Kopernika w uznaniu jego wybitnych zasług - nie tylko w dziedzinie astronomii. Dzień Nauki Polskiej ma stanowić inspirację do pójścia w ślady polskich badaczy i wzmocnienia zainteresowania nauką.
Według ostatnich danych umieszczonych na portalu RAD-on (prowadzonym przez Ośrodek Przetwarzania Informacji - OPI) w naszym kraju działa 135 uczelni publicznych, 212 niepublicznych i 17 uczelni kościelnych.
Poza tym istnieje 211 instytucji naukowych, w tym m.in. 70 instytutów badawczych, 68 instytutów naukowych PAN, 22 instytutów Sieci Badawczej Łukasiewicz, 1 instytut międzynarodowy.
W 2022 r. w Polsce studiowało ponad 1,2 mln osób, z czego 58 proc. to kobiety. Doktorantów było w sumie 24 125, z czego 8 828 na studiach doktoranckich, a 15 297 w szkołach doktorskich. Tych ostatnich było 158.
W 2022 r. odnotowano 82,34 tys. etatów nauczycieli akademickich, z czego mężczyźni stanowili ponad połowę (51,5 proc.). Podobne proporcje można było zaobserwować na uczelniach publicznych i niepublicznych. Większa dysproporcja płci charakteryzowała uczelnie kościelne, gdzie udział mężczyzn wśród nauczycieli akademickich wynosił 57 proc.
Święto Nauki Polskiej jest obchodzone w dniu urodzin Mikołaja Kopernika (1473-1543), jednego z najwybitniejszych polskich badaczy. W tym roku, w dniu 19 lutego obchodzimy 551. rocznicę jego urodzin. Dzieło wybitnego astronoma „O obrotach sfer niebieskich”, które było wykładnią teorii heliocentrycznej, zrewolucjonizowało światową naukę. Kopernik zapisał się w historii także innych dziedzin, w tym m.in. ekonomii, prawa, medycyny czy kartografii.
Ustanowienie święta państwowego – jak podano w uzasadnieniu ustawy z 9 stycznia 2020 r. - było „wyrazem najwyższego uznania dla dokonań rodzimych naukowców w ponad 1000-letniej historii naszego narodu i państwa”. Projektodawcy zaznaczyli, że przez stulecia nauka stanowiła kluczowy impuls do rozwoju intelektualnego, społecznego i gospodarczego.
Wśród najwybitniejszych rodzimych naukowców, oprócz Mikołaja Kopernika, wskazano również Jana Heweliusza, Ignacego Łukasiewicza, Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Marię Skłodowską-Curie, Henryka Arctowskiego, Ludwika Hirszfelda, Jana Czochralskiego i Stefana Banacha.
"Teoria heliocentryczna, lampa naftowa czy odkrycie radu i polonu to tylko kilka przykładów licznych osiągnięć Polek i Polaków będących najlepszą wizytówką naszego kraju" - czytamy w uzasadnieniu ustawy.
Ustawę o ustanowieniu Dnia Nauki Polskiej Prezydent Andrzej Duda podpisał 3 lutego 2020 r.
Upowszechnianiem wiedzy o dokonaniach polskich naukowców i popularyzowaniem ich osiągnięć zajmuje się "Nauka w Polsce" (https://naukawpolsce.pl/) - największy ogólnodostępny serwis informacyjny poświęcony polskiej nauce, wydawany przez Fundację Polskiej Agencji Prasowej. W tym roku serwis obchodzić będzie 20-lecie istnienia.(PAP)
Autorka: Agnieszka Piechurska
