Ekspertka: wniosek prokuratury MTK ws. Netanjahu jest dobrze przygotowany, duże szanse, że będzie przyjęty

"Ten dokument jest bardzo dobrze przygotowany, na jego złożenie czekaliśmy od wielu tygodni, nie sądzę, by prokurator MTK Karim Khan złożył wniosek, który nie miałby szans na przyjęcie" - zaznaczyła Patrycja Grzebyk, prof. prawa międzynarodowego Uniwersytetu Warszawskiego. "Myślę, że zaakceptowanie tego nakazu aresztowania to kwestia najbliższych tygodni" - dodała ekspertka.

Prokurator MTK Karim Khan ogłosił w poniedziałek, że wniósł o nakaz aresztowania premiera Izraela Benjamina Netanjahu i ministra obrony tego państwa Joawa Galanta oraz trzech przywódców Hamasu - Jahji Sinwara, Mohammeda Deifa i Ismaila Hanije. W dwóch osobnych wnioskach Khan argumentował, że dysponuje uzasadnionymi podejrzeniami, że każdy z nich jest odpowiedzialny za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości popełniane od października 2023 r. na terytorium Izraela i Strefy Gazy.

Te sprawy są bardzo obszernie uzasadnione, warto dodać, że zanim zostały upublicznione, ocenił je powołany przez Khana zewnętrzny panel ekspertów - podkreśliła Grzebyk. W skład komisji wchodziły bardzo znane postaci prawa międzynarodowego, które przejrzały zebrany materiał dowodowy i uznały, że jest on przekonujący - uzupełniła rozmówczyni PAP. Zwróciła uwagę, że jednym z ekspertów był Theodor Meron. To urodzony w Kaliszu jeszcze przed II wojną światową żydowski prawnik, który w swojej karierze m.in. doradzał izraelskiej dyplomacji; był także przewodniczącym Międzynarodowego Trybunały Karnego dla byłej Jugosławii i sędzią Międzynarodowego Trybunału Karnego dla Rwandy.

Grzebyk zaznaczyła, że poniedziałkowe wnioski prokuratora MTK w żaden sposób nie zrównują Hamasu z państwem izraelskim. To są osobne sprawy i osobne zbrodnie, które są dokładnie przedstawione - akcentowała.

Khan zarzucił przywódcom Hamasu zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości, w tym eksterminacje, gwałty i przemoc seksualną, tortury i inne "nieludzkie czyny", w ramach "szeroko zakrojonego i systematycznego ataku Hamasu i innych grup zbrojnych na ludność cywilną Izraela". Zaznaczono, że te zbrodnie nie skończyły się 7 października, ale niektóre z nich trwają do dziś.

Premierowi i ministrowi obrony Izraela zarzucono m.in. zbrodnie polegające na używaniu głodu jako metody prowadzenia wojny, umyślne powodowanie wielkiego cierpienia, zabójstwa i celowe kierowanie ataków na ludność cywilną.

W obu przypadkach prokurator MTK zaznaczył, że oskarżenia opierają się m.in. na rozmowach z naocznymi świadkami i ofiarami oraz materiałach audiowizualnych.

Jeżeli sędziowie MTK przychylą się do wniosku Khana, przyczyni się to do dalszej międzynarodowej izolacji Izraela, podobnie jak sprawa rozpatrywana przez Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) - oceniła Grzebyk. Przed MTS toczy się sprawa wniesiona przez Republikę Południowej Afryki, w której oskarża się Izrael o dokonywanie ludobójstwa na Palestyńczykach w Gazie. MTS jest Trybunałem, który rozstrzyga spory między państwami, MTK - to sąd powołany do sądzenia konkretnych osób, oskarżanych o popełnianie najcięższych zbrodni.

Izrael nie uznaje MTK, nie ratyfikował statutu (Izrael statut podpisał, a następnie oświadczył, że nie zamierza zostać jego stroną, podobnie postąpiły USA i Rosja) - przypomniała ekspertka. Zaznaczyła jednak, że stroną statutu jest Palestyna, przez co MTK może sądzić zarówno zbrodnie dokonane na terytorium Palestyny, w tym na ziemiach okupowanych przez Izrael, jak i zbrodnie popełnione przez Palestyńczyków - w i poza Palestyną.

Według Grzebyk ewentualne wydanie nakazu aresztowania Netanjahu i Galanta może ograniczyć możliwość ich podróżowania po świecie, gdyż państwa członkowskie MTK będą zobowiązane, by ich aresztować. To bardzo ciekawy przypadek, który można porównywać z sytuacją prezydenta Rosji Władimira Putina - dodaje. Putin jest od marca ub.r. objęty nakazem aresztowania MTK w związku z zarzutami o popełnianie zbrodni wojennych na Ukrainie.

Autor: Jerzy Adamiak (PAP)

kgr/