2025-01-03 10:32 aktualizacja: 2025-01-03, 22:25
Naukowcy zidentyfikowali różne typy narcyzmu. Fot. PAP/Archiwum Turczyk (zdjęcie ilustracyjne)
Człowiek przejawiający zachowania narcystyczne to poważne wyzwanie dla ludzi z jego otoczenia. O meandrach osobowości narcystycznej czytamy na łamach „Cambridge Elements” i serwisu Ohio State News.
Zdaniem psycholożki Amy Brunell, która od dwóch dekad zajmuje się zaburzeniami narcystycznymi, najlepsza rada, jaką można dać, mimo że brzmi ona radykalnie, to wczesne zidentyfikowanie narcystycznych osób i niewchodzenie z nimi w relacje. Bywa to jednak bardzo trudne, ponieważ na wczesnym etapie relacji osoby narcystyczne potrafią być niezwykle czarujące i uwodzicielskie.
Naukowcy zidentyfikowali różne typy narcyzmu, ale wszystkie one mają te same podstawowe cechy: roszczeniowość, egocentryzm i brak empatii. Do tego dochodzą potrzeba ciągłej uwagi i podziwu, wykorzystywanie innych i oczekiwanie specjalnych przysług bez odwzajemnienia.
Najbardziej jaskrawym typem narcyzmu jest narcyzm wielkościowy. Charakteryzuje się on wysoką samooceną, ekstrawersją, arogancją i dominacją.
„Bombardowanie miłością”
Jak radzą naukowcy, jedną z rzeczy, na które należy zwrócić uwagę, to „bombardowanie miłością”, które często przyjmuje formę nadmiernego pochlebstwa, kupowania prezentów i przytłaczającej uwagi na wczesnym etapie związku.
Mimo że początkowo może się to wydawać wspaniałe, niestety, nie trwa długo. Bombardowanie miłością to taktyka manipulacyjna, której narcyzi używają jako elementu kontrolowania partnera.
Z kolei narcystyczni szefowie bywają agresywni i zastraszający, przypisują sobie zasługi swoich pracowników i kontrolują zasoby, których inni potrzebują do wykonania pracy. Zarazem jednak łatwo ich urazić. Tacy narcystyczni liderzy często odnoszą sukcesy dzięki urokowi osobistemu i agresywności w załatwianiu spraw.
Jak podkreśla badaczka, mimo że przeprowadzono wiele badań zagadnienia narcyzmu, nadal brakuje solidnych informacji na temat tego, jak sobie radzić z narcyzami. Potrzeba więcej badań na temat kształtowania relacji z narcyzami w życiu codziennym. „Istnieje wiele praktycznych porad, ale nie wiemy, jak dobrze działają w realnym świecie” - tłumaczy.
Brunell pozostawia jednak promyk nadziei. W ostatnich latach pojawiły się nowe badania, które pozwalają na pewną dozę optymizmu. Na przykład jedno z badań wykazało, że narcyzi, których poproszono o przyjęcie perspektywy innej osoby w konkretnej sytuacji, byli bardziej empatyczni.
Zmiany na lepsze
W innym badaniu narcyzi wspominali chwile, gdy okazywali troskę, miłość lub akceptację. Wówczas ich narcyzm wykazywał tendencję do słabnięcia.
Wynikałoby stąd, że narcyzom nie brakuje zdolności do zmiany na lepsze. Z drugiej strony, nie wiadomo, na ile trwałe są te pozytywne efekty i jak działają poza laboratorium – podsumowuje Brunell.(PAP)
krx/ bar/gn/
