Kanibalizm wśród naszych przodków miał wymiar rytualny

2024-02-23 16:37 aktualizacja: 2024-02-23, 17:19
Czaszki ludzkie Fot. PAP/EPA/Miguel Ángel Molina
Czaszki ludzkie Fot. PAP/EPA/Miguel Ángel Molina
Badania archeologów nie pozostawiają żadnych wątpliwości, że kanibalizm był często praktykowany przez naszych przodków. Najbardziej zaskakujące jest to, że zjadanie ciała zmarłych było elementem rytuału pochówku.

Wskazują na to badania szkieletów sześciorga naszych przodków sprzed 14 700 lat odkrytych w jaskini w Cheddar Gorge w południowo-zachodniej Anglii, o czym informuje „News Scientist”. Wynika z nich, że odkryte kości były łamane intencjonalne, a na niektórych są ślady po zębach ludzkich. Wykryto też uszkodzenia wskazujące na użycie narzędzi do oddzielania mięsa od kości i wyjadania szpiku kostnego. Ślady po zębach widoczne są w aż 42 proc. znalezionych ludzkich fragmentach kości.

Kanibalizm jest wciąż tematem tabu, nawet jeśli się zdarzał w czasach współczesnych. Przykładem są pasażerowie lotu Fuerza Aérea Uruguaya 571 z 1972 r. w Andach. Ci, którzy przeżyli katastrofę przetrwali 72 dni w wysokich górach i mroźnej temperaturze tylko dzięki temu, że postanowili sięgnąć po ciała innych zmarłych pasażerów.

Najnowsze badania potwierdzają, że kanibalizm nie był w przeszłości czymś wyjątkowym. A najbardziej zaskakujące jest to, że nie uciekano się do tego tylko z powodu braku żywności. Zjadanie ciał zmarłych miało także charakter rytualny, było jednym z elementów pochówku.

Przekonują o tym badania archeologiczne w innych jaskiniach, na przykład w Fontbregoua we Francji. Paola Villa wraz ze swym zespołem z University of Colorado w Boulder natknęła się tam na szkielety ludzi sprzed 4700 i 3100 lat, których ciała oprawiono podobnie jak upolowane zwierzęta.

Podobnych odkryć wskazujących na kanibalistyczne praktyki dokonano w USA. W południowo-zachodnim stanie Kolorado znaleziono szkielety 29 osób, zarówno dorosłych, jak i dzieci, sprzed 1100 lat, których ciała gotowano wraz z kośćmi. Aż 38 kolejnych miejsc wskazujących na kanibalizm odkryli w Stanach Zjednoczonych Christy Turner z Arizona State University oraz jego żona Jacqueline Turner. Zbadane przez nich szkielety pochodziły sprzed 900 i 1700 lat.

Kanibalizm praktykowali Homo sapiens, jak również i neandertalczycy, którzy zasiedlili kontynent europejski na długo przed człowiekiem współczesnym. Ale po ciała zmarłych sięgały jeszcze wcześniejsze gatunki, takie jak Homo antecessor, żyjące przed 1,2 mln lat w północnej Hiszpanii.

Praktyki kanibalistyczne wśród hominidów mogą mieć jeszcze dłuższą historię. Wskazują na to badania opublikowane w 2023 r. przez Brianę Pobiner ze Smithsonian Institution w Waszyngtonie. Amerykańska paleoantropolożka odkryła w Koobi Fota w Kenii kości kończyn dolnych jednego osobnika sprzed 1,45 mln lat ze śladami wyjadania z nich szpiku kostnego. Ponieważ jest to tylko jedno takie znalezisko, na razie nie uznano go za najstarszy dowód kanibalizmu. Ale badania antropologiczne wciąż trwają. (PAP)

Zbigniew Wojtasiński

kno/