2024-03-28 07:03 aktualizacja: 2024-03-28, 11:01
Uroczysta Msza Krzyżma Świętego w Wielki Czwartek Fot. PAP/Radek Pietruszka
W Kościele katolickim msza krzyżma w Wielki Czwartek jest ostatnią celebracją 40 dni Wielkiego Postu. W czasie liturgii błogosławione są oleje chorych i katechumenów. Konsekrowany jest olej krzyżma, używany w sakramencie chrztu, bierzmowania, święceń kapłańskich i przy poświeceniu kościołów i ołtarzy.
Podczas tej mszy św. kapłani odnawiają swoje przyrzeczenia.
Msza krzyżma, po łacinie missa chrismatis, zasadniczo sprawowana jest w porannych godzinach Wielkiego Czwartku, w związku z tym należy jeszcze do czasu wielkopostnego. Celebrowana jest zawsze w katedrze, pod przewodnictwem ordynariusza diecezji, w otoczeniu prezbiterów diecezjalnych i zakonnych. Do udziału w liturgii zapraszani są lektorzy, nadzwyczajni szafarze Komunii świętej i wszyscy wierni.
"Ta liturgia objawia pełnię kapłaństwa biskupa oraz jest znakiem ścisłej łączności kapłanów z nim" – powiedział PAP ks. prof. Piotr Kulbacki z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Zwrócił uwagę, że "jeżeli w tym dniu trudno jest zgromadzić duchowieństwo i lud wokół biskupa, to można mszę krzyżma sprawować w jednym z poprzednich dni Wielkiego Tygodnia". Jako przykład przytoczył okres pandemii, kiedy "w niektórych diecezjach była ona celebrowana nawet w późniejszym okresie".
Zgodnie z decyzją papieża Pawła VI wprowadzającą Mszał rzymski odnowiony po soborze - w czasie mszy krzyżma kapłani odnawiają swoje przyrzeczenia złożone w dniu święceń. Obrzędowi towarzyszy modlitwa Kościoła za duchowieństwo, a więc także wiernych świeckich.
Biskup pyta wówczas kapłanów: czy chcą pobożnie i z wiarą odprawiać misteria Chrystusa na chwałę Boga i dla uświęcenia ludu chrześcijańskiego zgodnie z tradycją Kościoła? Czy chcą pilnie i mądrze spełniać posługę słowa, głosząc Ewangelię i wykładając prawdy katolickiej wiary? Czy chcą naśladować przykład Chrystusa, Dobrego Pasterza, i nie szukając własnej korzyści troszczyć się o zbawienie ludzi? Czy chcą coraz ściślej łączyć się z Chrystusem Najwyższym Kapłanem, i razem z nim samego siebie poświęcać Bogu za zbawienie ludzi?
Jak zaznaczył liturgista "te pytania są podstawowymi wektorami posługi kapłańskiej". Wyjaśnił, że ten dialog zastępuje w czasie mszy modlitwę powszechną. Zwrócił uwagę, że razem z prezbiterami (kapłanami) odnawiają je także zakonnicy, którzy posługują na terenie danej diecezji.
Powiedział też, że na zakończenie mszy krzyżma odbywa się obrzęd poświęcenia olejów chorych i katechumenów oraz oleju krzyżma, który we wschodniej tradycji liturgicznej nazywany jest myronem. "Świadectwa z VI w. mówią, że krzyżmo było mieszaniną oliwy z oliwek pierwszego tłoczenia na zimno i wonnego balsamu" - powiedział wykładowca KUL.
Zwrócił uwagę, że historia namaszczania osób oraz przedmiotów sięga czasów Starego Testamentu. "W Biblii osoby wybrane przez Boga do wykonywania szczególnych zadań 'pomazane były oliwą'. W Księdze Królewskiej czytamy np., że 'kapłan Sadok wziął róg oliwy z Namiotu i namaścił Salomona
Wyjaśnił, że "z chwilą namaszczenia król stawał się 'pomazańcem Pańskim', czyli osobą mającą jakiś udział w Bożej świętości, dlatego np. Dawid nigdy nie podniósł swej ręki przeciwko Saulowi, który przecież wielokrotnie nastawał na jego życie".
Grecki termin "christos" oznacza "namaszczony", "pomazaniec" i jest on odpowiednikiem hebrajskiego "maszijah". W Ewangelii św. Łukasza Jezus sam nazwał siebie Chrystusem, czyli namaszczonym przez Boga – "Duch Pański spoczywa na Mnie, ponieważ Mnie namaścił i posłał Mnie, abym ubogim niósł dobrą nowinę".
Zgodnie z Mszałem rzymskim podczas modlitwy eucharystycznej odbywa się pobłogosławienie oleju chorych, a po modlitwie po Komunii świętej odbywa się obrzęd pobłogosławienia oleju katechumenów. Jest on wykorzystywany w procesie, nawet kilkuletnim, przygotowywania się dorosłych do przyjęcia sakramentu chrztu św.
Następnie odbywa się obrzęd konsekracji krzyżma, który jest zarezerwowany biskupowi. Wlewa on wonności do oleju, przyrządzając krzyżmo. Do modlitwy nad olejem włączają się również koncelebransi.
"Olej krzyżma świętego używany jest w sakramencie chrztu, bierzmowanie i kapłaństwa. Są to sakramenty włączające w Misterium Chrystusa" – powiedział liturgista. Dodał, że olej krzyżma wykorzystywany jest także przy poświęceniu kościołów i ołtarzy. (PAP)
Autor: Magdalena Gronek
kno/
