2023-09-15 16:21 aktualizacja: 2023-09-15, 22:34
Zamek Królewski w Warszawie, zbombardowany przez Niemców w 1939 roku. Fot. PAP/CAF
Pamięć o doświadczeniach przeszłości, w tym dramatycznych wydarzeniach z okresu II wojny światowej, jest obowiązkiem Polaków zarówno wobec ofiar, jak też wobec przyszłych pokoleń, którym jesteśmy zobowiązani ją przekazać - czytamy w opublikowanym w piątek w portugalskim portalu Obsevador tekście ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego.
Wrzesień zajmuje szczególne miejsce w pamięci i świadomości historycznej Polaków głównie z powodu rozpoczętej w tym miesiącu II wojny światowej i ataku hitlerowskich Niemiec na Polskę - podkreśla Gliński. Dodał, że w tym samym miesiącu Polskę zaatakował też ZSRR.
"To (…) czas dwóch rocznic, których obchody przypominają nam o tym, jak kruche są często podstawy naszego spokojnego, codziennego życia, jak ważna jest czujność w obliczu rosnących imperialnych ambicji zewnętrznych wrogów i jak wielka jest wartość samodzielnego bytu państwowego, zdolności do obrony tego, co w naszym życiu najważniejsze – naszych rodzin, dorobku pokoleń; życia i wolności" - pisze Gliński.
Przypomina, że związani postanowieniami paktu Ribbentrop-Mołotow sowieccy sojusznicy III Rzeszy przekroczyli swoimi wojskami granicę polskiego państwa, przynosząc inną odmianę totalitarnego porządku wraz ze stanowiącymi jego konsekwencję masowymi mordami, wywózkami i łagrami, których ofiarami stały się setki tysięcy Polaków.
Zaznacza, że w efekcie wojny Polska straciła 6 mln swoich obywateli, doznała eksterminacji elit, zniszczeń miast i wsi, a także niszczenia lub kradzieży przez okupantów ponad 500 tys. dóbr kultury.
Przypominając o niedzielnej beatyfikacji Józefa i Wiktorii Ulmów ze wsi Markowa zabitej z siedmiorgiem swoich dzieci przez Niemców w 1944 r. za ukrywanie Żydów Piotr Gliński wskazuje, że także najmłodsi obywatele Polski doświadczali podczas wojny dramatycznych doświadczeń, łącznie z egzekucjami.
Minister zauważa, że w Łodzi przy ul. Przemysłowej niemiecki okupant utworzył jedyny w Europie obóz koncentracyjny dla polskich dzieci, nawet kilkumiesięcznych. Dodaje, że tragedia osadzonych tam osób stanowiła tylko jedną z odsłon olbrzymiego dramatu najmłodszych obywateli okupowanej Rzeczypospolitej, którzy znaleźli się wraz z najbliższymi pod jarzmem dwóch okupantów.
"Kolejną była choćby niemiecka akcja wysiedleńczo-pacyfikacyjna na Zamojszczyźnie, gdzie pozbawiono domów ok. 110 tys. Polaków, niemal 1/3 ludności regionu. A prawie 1/3 całkowitej liczby wysiedlonych stanowiły dzieci – było ich ok. 30 tys., z czego 10 tys. straciło życie w wyniku wywózek przeprowadzanych w nieludzkich warunkach, uwięzienia w obozach przesiedleńczych i koncentracyjnych, planowej eksterminacji w komorach gazowych czy za pomocą zastrzyku z fenolu" - pisze Gliński dodając, że kolejne niemal 4,5 tys. dzieci zostało uprowadzonych do Niemiec celem germanizacji.
Wyjaśnia, że ustanowienie przez polski parlament na 10 września nowe święto państwowe – Narodowy Dzień Polskich Dzieci Wojny to oddanie hołdu dzieciom, które stanowiły około 40 proc. zamordowanych podczas wojny obywateli Polski. Pozostałe, jak dodaje, poddawane były masowym wywózkom, wyniszczającej niewolniczej pracy oraz uwięzieniu.
"Pamięć o tamtych dramatycznych doświadczeniach przeszłości jest naszym obowiązkiem – wobec ofiar, ale i wobec przyszłych pokoleń, którym tę pamięć jesteśmy zobowiązani przekazać. Ten zaszczytny obowiązek, testament naszych przodków, staramy się każdego dnia z pełnym zaangażowaniem wypełniać" - dodaje Gliński.
Tekst został opublikowany w ramach projektu „Opowiadamy Polskę światu”. Realizowany on jest przez zespół Instytutu Nowych Mediów, wydawcę miesięcznika opinii „Wszystko co Najważniejsze”, we współpracy z Polską Fundacją Narodową, Instytutem Pamięci Narodowej, Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Polską Agencją Prasową. Wszystkie teksty projektu w wielu wersjach językowych zostały opublikowane na portalu www.WszystkoCoNajwazniejsze.pl. (PAP)
Marcin Zatyka (PAP)
gn/
