2023-09-30 11:08 aktualizacja: 2023-09-30, 15:35
Bunkier atomowy w Podborsku, w którym znajduje się atomowy agregat, zbudowany w 1967 roku w Związku Radzieckim. PAP/Marcin Bielecki
Hala, w której obsługiwano głowice nuklearne, skafandry przeciwchemiczne, mundury oficerskie oraz pamiątki po rodzinach żołnierzy Związku Radzieckiego można zobaczyć na terenie Muzeum Zimnej Wojny w Podborsku (pow. białogardzki). Tajną bazę atomową wojsk radzieckich w wakacje odwiedza średnio 2 tys. osób.
Obiekt 3001 w Podborsku (pow. białogardzki), obecnie wystawa pozamiejscowa Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, do początku lat 90. miał charakter ściśle tajny i był szczególnie chroniony ze względu na przechowane w nim głowice atomowe.
"Został wybudowany w 1969 roku przez wojska polskie, a następnie przekazany w ręce Związku Radzieckiego. Od tego momentu żaden Polak nie miał tutaj wstępu" – przekazał specjalista ds. wojskowości w Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu Paweł Urbaniak.
Obecnie obiekt 3001 to schrony-magazyny, który pełnią funkcje wystawienniczą, edukacyjną i popularyzatorską. Przez prowadzące do środka siedmiotonowe drzwi w wakacje przeszło ponad dwa tysiące turystów. Jedną z największych atrakcji stanowi hala magazynowa, w której przechowywano głowice nuklearne.
"Tylko w tym miejscu obsługiwano taką broń. Po przeglądzie technicznym głowica trafiała do jednego z czterech magazynów. Przechowywano ją na wózku transportowym, który był zakotwiczony w podłożu, aby nie mógł się przemieścić" – tłumaczy Urbaniak.
Jak dodał, "oprócz głowicy był jeszcze sarkofag, czyli skrzynia transportowa umieszczona na wózku, w której umieszczona była broń nuklearna, niestety takich sarkofagów nie ma na terenie Polski".
Wśród zgromadzony przez muzealników eksponatów można zobaczyć m.in. broń osobistą żołnierzy zarówno polskich, jak i radzieckich, kombinezony przeciwchemiczne, broń, czy pamiątki po rodzinach żołnierzy Związku Radzieckiego.
"Jednym z ciekawszych zabytków w naszym muzeum jest przedział silnikowy rakiety zestawu rakietowego SCUD-B. Jest to nośnik głowic nuklearnych, który był na wyposażeniu wojska polskiego, jak i oczywiście Związku Radzieckiego" – dodaje Urbaniak.
Wyposażenie Muzeum Zimnej Wojny w Podborsku systematycznie się powiększa.
"Przez wiele lat nie uważano tego za historię i temat był mocno bagatelizowany. Dopiero teraz po tylu latach, możemy mówić wprost o najnowszej historii Polski, którą trzeba pokazywać i przedstawiać. Szykujemy kolejną ekspozycję w postaci mundurów oficerskich, jak i szeregowych Wojska Polskiego i Układu Warszawskiego – to jeszcze przed nami" – zapowiada Urbaniak.
Obiekt 3001 w Podborsku zajmował powierzchnię ponad 150ha. Schron został udostępniony zwiedzającym we wrześniu 2016 r. Przez lata stanowił cześć tajnej bazy atomowej wojsk radzieckich. Na terytorium Polski takie bazy-magazyny były trzy. Poza Podborskiem powstały też w Brzeźnicy pod Bornym Sulinowem (woj. zachodniopomorskie) oraz w Templewie (woj. lubuskie). Do czasów obecnych zachowały się tylko obiekty w Podborsku gdzie poziom zachowania stanu oryginalnego oceniany jest przez muzealników na ponad 90 proc.(PAP)
mmi/
