2024-03-08 08:50 aktualizacja: 2024-03-08, 12:55
Ponad 80 proc. polskich nauczycieli to kobiety. Zdjęcie ilustracyjne. Fot. EPA/ANGELO CARCONI
W polskim systemie oświaty pracuje blisko 719,6 tys. nauczycieli. Zdecydowana większość z nich - 84,2 proc. wszystkich polskich nauczycieli to kobiety. Średnia wieku polskiej nauczycielki to 45 lat - wynika z danych udostępnionych PAP przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Z danych MEN (stan na 30 września 2023 r.) w polskim systemie oświaty jest 719 589 nauczycielek i nauczycieli: nauczycielek jest 606 035, nauczycieli 113 554. Średnia wieku nauczycielek to 45 lat, a nauczycieli to 47 lat.
W przedszkolach i placówkach wychowania przedszkolnego pracuje 118 011 nauczycielek i nauczycieli, w tym 115 904 kobiety i 20107 mężczyzn, co oznacza, że nauczycielki przedszkolne stanowią 98,21 proc. zatrudnionych w tym typie placówek.
W szkołach podstawowych pracuje 326 848 nauczycielek i nauczycieli, w tym 279 988 kobiet i 46 860 mężczyzn, co oznacza, że nauczycielki stanowią 85,66 proc. zatrudnione w szkołach podstawowych.
W liceach ogólnokształcących pracuje 54 904 nauczycielki i nauczycieli, w tym 39 721 to kobiet i 15 183 mężczyzn, co oznacza, że nauczycielki stanowią 72,35 proc. zatrudnionych w liceach.
W technikach pracuje 7410 nauczycielek i nauczycieli, w tym 4854 kobiety i 2556 mężczyzn, co oznacza, że nauczycielki stanowią 65,5 proc. zatrudnione w technikach.
W branżowych szkołach I stopnia pracuje 2593 nauczycielek i nauczycieli, w tym 1766 kobiet i 827 mężczyzn, co oznacza, że nauczycielki stanowią 68,1 proc. zatrudnionych w BSI. W branżowych szkołach II stopnia pracuje 248 nauczycielek i nauczycieli, w tym 154 kobiety i 94 mężczyzn, co oznacza, że nauczycielki stanowią 62,1 proc. zatrudnionych w BSII.
MEN zaznacza, że dane te dotyczą tylko nauczycieli pracujących w placówkach systemu oświaty działających samodzielnie. Wyjaśnia, że nauczycielki i nauczyciele zatrudnieni są często w zespołach szkół i placówek.
W zespołach szkół i placówek oświatowych pracuje 244 533 nauczycielek i nauczycieli, w tym 187 984 kobiety i 56 549 mężczyzn, co oznacza, że nauczycielki stanowią 76,87 proc. zatrudnionych w zespołach szkół i placówek.
Najwięcej zespołów jest tworzonych ze szkół ponadpodstawowych. Są to zespoły, które tworzą: licea z technikami, technika ze szkołami branżowymi. Są także zespoły, w których jest i liceum i technikum i szkoła branżowa. W systemie oświaty funkcjonują też zespoły szkolno-przedszkole, tworzone przez szkołę podstawową i przedszkole. Z kolei w części szkół podstawowych są zerówki, czyli oddziały przedszkolne dla 6-latków.
Wychowanie przedszkolne może być realizowane w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w innych formach wychowania przedszkolnego: zespołach wychowania przedszkolnego i punktach przedszkolnych.
W zestawieniu danych udostępnionych PAP przez resort edukacji jest też grupa placówek nazwana "pozostałe typy szkół i placówek oświatowych". Zaliczają się do niej typy szkół i placówek oświatowych nie ujęte w innych pozycjach. Są to np. bursy, szkoły muzyczne, ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze, etc.
W "pozostałych" placówkach pracuje 60 551 nauczycielek i nauczycieli, w tym 46 758 kobiet i 13 793 mężczyzn, co oznacza, że nauczycielki stanowią 77,22 proc. zatrudnione w pozostałych typach szkół i placówek oświatowych.
MEN zaznacza też, że nauczyciele mogą być zatrudniani w więcej niż jednej placówce oświatowej, mogą to być rożne typy placówek, np. nauczyciel pracujący w liceum może też uczyć w technikum, w szkole branżowej, czy w szkole podstawowej. Stąd danych resortu edukacji dla poszczególnych typów placówek, jeśli chodzi o liczbę nauczycieli, nie można z sobą sumować.
Nauczyciele przedszkolni to najbardziej sfeminizowana grupa nauczycieli pracujących w placówkach systemu edukacji w Polsce. Na ponad 118 tys. nauczycielek i nauczycieli przedszkolnych mężczyźni stanowią niecałe 2 proc. - wynika z danych udostępnionych PAP przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Z danych MEN (stan na 30 września 2023 r.) w polskim systemie oświaty jest 719 589 nauczycielek i nauczycieli. W przedszkolach i placówkach wychowania przedszkolnego pracuje 118 012 nauczycielek i nauczycieli, w tym 115 905 kobiet i tylko 2 107 mężczyzn.
Jak zaznacza resort edukacji dane te dotyczą tylko nauczycielek i nauczycieli zatrudnionych w samodzielnych placówkach. Często nauczyciele i nauczycielki zatrudnieni są w zespołach szkół i placówek oświatowych, w przypadku nauczycielek i nauczycieli przedszkolnych są np. zespoły szkolno-przedszkolne. Część nauczycielek i nauczycieli przedszkolnych pracuje też w "zerówkach" w szkołach podstawowych.
Do wymaganych kwalifikacji nauczycieli pracujących w przedszkolach należy wykształcenie magisterskie lub licencjackie na kierunku zgodnym z prowadzonymi zajęciami. Najczęściej jest to pedagogika przedszkolna, edukacja przedszkolna, studia z zakresu wychowania przedszkolnego.
Zgodnie z ustawą Karta Nauczyciela pensum, czyli zajęcia bezpośrednio z wychowankami, nauczycieli przedszkolnych jest wyższe niż nauczycieli uczących w szkołach, wynosi 25 godzin tygodniowo (22 w przypadku nauczycieli uczących grupy sześciolatków). Niezależnie od tego nauczycieli przedszkolnych obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy.
Liczba godzin przeznaczona na realizację podstawy programowej wychowania przedszkolnego w przedszkolach to 5 godzin dziennie, czyli 25 godzin tygodniowo.
Wychowanie przedszkolne może być realizowane w publicznych i niepublicznych przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w innych formach wychowania przedszkolnego: zespołach wychowania przedszkolnego i punktach przedszkolnych.
W przedszkolach i oddziałach przedszkolnych zajęcia odbywają się codziennie od poniedziałku do piątku. Zajęcia w zespole wychowania przedszkolnego mogą być prowadzone w niektóre dni tygodnia, minimum 3 godziny w ciągu jednego dnia i minimum 12 godzin w ciągu tygodnia. Punkt przedszkolny natomiast realizuje zajęcia we wszystkie dni robocze w tygodniu przez cały rok szkolny, z wyjątkiem przerw ustalonych przez organ prowadzący. Podstawowym kryterium odróżniającym obie formy jest częstotliwość prowadzonych w nich zajęć. Czas pracy zespołu lub punktu powinien być elastyczny, uzależniony od lokalnych potrzeb i możliwości, dostosowany do liczebności grupy dzieci oraz do potrzeb i oczekiwań rodziców, aby zapewnić możliwość zrealizowania wymagań, wynikających z podstawy programowej wychowania przedszkolnego.
Ogółem w wychowaniu przedszkolnym jest w Polsce 1 mln 511,5 tys. dzieci. (PAP)
Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka
kh/
