Nazywają go drugim Ibsenem. "Fosse uprawia bardzo nowatorskie pisarstwo"

W czwartek Akademia Szwedzka poinformowała, że laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury został norweski pisarz i dramaturg Jon Fosse. Jak podkreślono w uzasadnieniu, nagrodę przyznano "za nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz temu, co niewypowiedziane". Zwrócono też uwagę, że autor "łączy zakorzenienie w języku i naturze swojego norweskiego pochodzenia, a jego twórczość, pisana w języku nynorsk, obejmuje bogactwo sztuk teatralnych, powieści, tomików poezji, esejów, książek dla dzieci i tłumaczeń".

Tłumaczka Iwona Zimnicka: literacki Nobel dla Jona Fossego to jak najbardziej zasłużona nagroda

Tłumaczka Iwona Zimnicka w rozmowie z PAP wyraziła radość z werdyktu. "Trudno powiedzieć, że się spodziewałam, że padnie jego nazwisko. Od lat mówiło się o tym, że Jon Fosse jest bardzo poważnym kandydatem do literackiego Nobla. Uważam, że jest to jak najbardziej zasłużona nagroda" – powiedziała.

Dodała, że twórczość Fossego "ujmuje przede wszystkim bliskością człowieka". "Myślę, że każdy odnajdzie się w jakimś momencie w tym, co on pisze. Czasami spojrzy na siebie ze wstydem, czasami pokiwa głową ze zrozumieniem. To jest to, co mnie najbardziej ujmuje. Ta proza nie jest łatwa do czytania. Jest prosta, ale niełatwa (...). Ukazuje przeraźliwą samotność człowieka w świecie i małość jednostki w zetknięciu ze światem, zagubienie. Przede wszystkim tę samotność" – podsumowała tłumaczka.

W czwartek Akademia Szwedzka poinformowała, że laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury został norweski pisarz i dramaturg Jon Fosse. Jak podkreślono w uzasadnieniu, nagrodę przyznano "za nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz temu, co niewypowiedziane". Zwrócono też uwagę, że autor "łączy zakorzenienie w języku i naturze swojego norweskiego pochodzenia, a jego twórczość, pisana w języku nynorsk, obejmuje bogactwo sztuk teatralnych, powieści, tomików poezji, esejów, książek dla dzieci i tłumaczeń".

Tłumaczka Ewa Makarewicz-Bilińska: Fosse uprawia bardzo nowatorskie pisarstwo

"Bardzo cieszę, że Jon Fosse, pisarz z kręgu kulturowego, którym zawodowo się zajmuję na co dzień, został wyróżniony Literacką Nagrodą Nobla. Od wielu lat był uważany za jednego z najważniejszych na świecie dramatopisarzy pochodzących ze Skandynawii. Foss jest bardzo wszechstronny – jest prozaikiem, poetą i dramatopisarzem. Niektórzy nazywają go nawet drugim Ibsenem, ale wcale mu się to nie podoba – woli być pierwszym Fossem" – powiedziała PAP należąca do Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury tłumaczka literatury norweskiej Ewa Makarewicz-Bilińska.

"Jego proza jest typowa dla Norwegii i całej Skandynawii – oszczędnie obchodzi się ze słowem, jest minimalistyczna. Fosse przywiązuje dużą rolę do języka, do formy. Uprawia bardzo nowatorskie pisarstwo. W uzasadnieniu napisano +Za nowatorskie sztuki i prozę, które dają wyraz niewysłowionemu+ i to zdanie znakomicie i trafnie oddaje istotę jego twórczości" – oceniła.

"Fosse czerpie głównie z codzienności, ze zwyczajności. Fascynuje go samotność, która dotyka wielu z nas, a tak naprawdę – każdego człowieka. Dla niego literatura to przetwarzanie codzienności, a nie wierne jej odtwarzanie. To naprawdę wielki sukces i dowartościowanie norweskiej literatury" – wskazała.

Jon Fosse urodził się w 1959 r. w norweskim mieście Haugesund. Wychował się na zachodnim wybrzeżu Norwegii – tam rozgrywa się większość jego utworów. W 1983 r. zadebiutował powieścią "Raudt, svart" (Czerwone, czarne), dwa lata później wydał książkę "Stengd gitar" ("Zamknięta gitara"), a w 1986 r. tomik poezji "Engel med vatn i augene" ("Anioł z wodą w oczach").

Rozgłos przyniosły mu dramaty. Po polsku drukowano je na łamach "Dialogu", ukazały się także "Sztuki teatralne".
W 2019 r. ukazały się pierwsze dwa tomy "Septologii" – prozatorskiego opus magnum Fossego. Kolejne trzy części (3-5) ukazały się w 2020 r., dwie ostatnie (6-7) rok później. To historia dwóch mężczyzn noszących to samo imię – Asle. Pierwszy tom tej książki ukazał się właśnie po polsku w tłumaczeniu Iwony Zimnickiej nakładem wydawnictwa ArtRage. (PAP)

kgr/