Papież pop-artu w Nowym Sączu. Słynne dzieła Andy'ego Warhola na wystawie

Wernisaż wystawy zatytułowanej "Andy Warhol …od początku i z powrotem" odbędzie się 3 grudnia w Galerii Sztuki Współczesnej BWA SOKÓŁ w Nowym Sączu. Dzieła udostępniło Muzeum Sztuki Nowoczesnej Andy’ego Warhola w Medzilaborcach na Słowacji.

Wystawa organizowana jest przy współudziale Muzeum Sztuki Nowoczesnej Andy’ego Warhola w Medzilaborcach na Słowacji pod Patronatem Honorowym Marszałka Województwa Małopolskiego Witolda Kozłowskiego i Konsula Generalnego Republiki Słowackiej w Krakowie Tomáša Kašaja.

Pochodzenie artysty

Andy Warhol urodził się 6 sierpnia 1928 r. w Pittsburghu w Stanach Zjednoczonych jako syn Júlii i Andreja Warholów, imigrantów narodowości rusińskiej z Mikovej w pobliżu Medzilaborców na Słowacji, gdzie obecnie mieści się muzeum jego imienia ze stałymi wystawami poświęconymi sztuce pop-art oraz twórczości Andy’ego.

Religia grekokatolicka odgrywała ważną rolę w domu Warholów, surowo przestrzegających obrządków kościelnych. Dzieciństwo przyszłego artysty nie było łatwe - prześladowały go choroby, odbijające się na również na jego wyglądzie. Od najmłodszych lat zdradzał jednak talent plastyczny. W 1945 roku zdecydował się na studia artystyczne na Uniwersytecie w Pittsburghu, marząc o karierze nauczyciela rysunku.

Jego plany zmieniły się, gdy trafił do Carnegie Intitute of Technology, gdzie poświęcił się projektowaniu użytkowemu. W 1949 r. przeprowadził się do Nowego Jorku - artystycznej stolicy świata po II wojnie światowej, gdzie pracował jako ilustrator i twórca reklam. Sporą popularność przyniosła mu praca nad kampanią reklamową butów. Wkrótce stał się jednym z najpopularniejszych freelancerów w branży, dzięki projektowaniu m.in. okładek albumów muzycznych. W latach 50. Warhol zaczął także wystawiać swoje prace w nowojorskich galeriach.

Sztuka Warhola

Tematami dzieł Warhola stały się przedmioty codziennego użytku jak puszka zupy Campbell, banknoty dolarowe czy puszka coca-coli, a także portrety sławnych osób: Marilyn Monroe, Elvisa Presleya, Elizabeth Taylor, Marlona Brando.

W listopadzie 1962 r. otwarto autorską wystawę Warhola w Stable Gallery w Nowym Jorku. Wśród wystawionych prac znalazły się m.in. "100 Soup Cans", "100 Coke Bottles" i "100 Dollar Bills" przedstawiające puszki, butelki i banknoty. W latach 60. zaczął także pracę na portretami ważnych postaci popkultury. W przedmiotach codziennego użytku oraz wizerunkach sław Warhol widział odbicie ducha konsumpcyjnego społeczeństwa amerykańskiego.

W grudniu 1962 r. w nowojorskim Museum Of Modern Art odbyło się sympozjum, poświęcone pop-artowi. Warhol był przedmiotem gorącej dyskusji - zarzucano mu ciągoty do komercjalizacji sztuki i trywializowanie jej, poprzez wprowadzanie do niej przedmiotów popkultury. W 1964 r. w galerii Paula Bianchiniego odbyła się wystawa "American Supermarket", jedno z pierwszych wydarzeń konfrontujących na dużą skalę publiczność ze sztuką pop-artu. Wśród wystawionych prac znalazła się puszka zupy Campbell Warhola, która została sprzedana za 1500 dolarów. W 1962 r. w Nowym Jorku przy 47. ulicy Warhol otworzył swoje słynne artystyczne atelier, zwane Fabryką. Artysta zgromadził wokół siebie nowojorską bohemę - świtę, do której należeli m.in. Edie Sedgwick, Nico, a także Ultra Violet i Candy Darling, gwiazdy awangardowych filmów Warhola.

Popularność twórcy

Warhol stawał się coraz bardziej popularny i kontrowersyjny, co w 1968 roku doprowadziło do próby zamachu na artystę. Wychodzącego z budynku Fabryki Warhola postrzeliła feministyczna pisarka Valerie Solanas, która przez pewien czas była blisko środowiska Fabryki. Stan Warhola był ciężki, po skomplikowanej operacji powrócił jednak do zdrowia, choć efekty nieudanego zamachu dręczyć go miały do końca życia - artysta zmuszony był już zawsze poruszać się w specjalnym gorsecie. Solanas tłumaczyła swój czyn mówiąc, że Warhol miał "zbyt wielką kontrolę nad jej życiem".

Współpraca z muzykami

Na przełomie lat 60. i 70. Warhol współpracował także z muzykami rockowymi, m.in. Johnem Calem, Velvet Undergroud i The Rolling Stones, dla których zaprojektował okładkę płyty "Sticky Fingers". W latach 70. artysta namalował portrety m.in. Micka Jaggera, Johna Lennona, Brigitte Bardot, Michaela Jacksona i Mohammada Rezy Pahlawiego, ostatniego szachinszacha Iranu. W 1973 r. Warhol stworzył swój słynny portret Mao Zedonga, przywódcy komunistycznych Chin.

Warhol stał się jedną z najbardziej wpływowych postaci w artystycznym świecie Nowego Jorku. Zmarł w 1987 roku na skutek arytmii serca, po przeprowadzonej operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego. Artysta życzył sobie, żeby na jego nagrobku napisane było jedynie słowo "Figment" (z ang. fikcja).(PAP)

Autor: Szymon Bafia

ja/