2022-02-05 15:00 aktualizacja: 2022-02-06, 11:01
Jarosław Marek Rymkiewicz. Fot. PAP/Tomasz Gzell
Jego wiersze wywoływały największe wzruszenia np. "13 grudnia" o stanie wojennym - powiedziała PAP pisarka Joanna Siedlecka o twórczości zmarłego poety Jarosława Marka Rymkiewicza. Pokazywał wspaniałość naszej historii, często od mniej znanej strony – wspomina publicysta i pisarz Bronisław Wildstein.
Poeta, dramaturg Jarosław Marek Rymkiewicz zmarł w czwartek w wieku 86 lat - poinformował w sobotę na Facebooku jego syn Wawrzyniec Rymkiewicz.
Joanna Siedlecka zwróciła uwagę, że "poezja Rymkiewicza odznaczała się, nie tylko wielkim kunsztem, ale też nieprawdopodobną cywilną odwagą i duchem polskości". "Był twórcą ciągle młodym i aktualnym. W swoich wierszach mówił rzeczy niemiłe. Budził wielkie spory, nieomal mordobicia, a za swoje wypowiedzi był wleczony przed sąd".
"Jego twórczość jak np. wiersz +Do Jarosława Kaczyńskiego+ lub proza +Kinderszenen+ wywoływały nieprawdopodobne dyskusje. To się rzadko zdarza. W jego twórczość to synonim ducha polskości, poruszająca najważniejsze sprawy - niepodległości, odpowiedzialności, polskiej tożsamości, ale w sposób poetycki, a nie publicystyczny. Jego wiersze wywoływały największe wzruszenia np. +13 grudnia+ o stanie wojennym" - oceniła.
Pisarka powiedziała, że ceni nie tylko poezję Rymkiewicza, która nigdy nie była martwa, ale też jego liczne książki o pisarzach i literaturze, której był wielkim znawcą, erudytą. "Pisał niebywale swoiste biografie, leksykony literackie z absolutnie odrębnym stemplem. Napisał +Juliusz Słowacki pyta o godzinę+, encyklopedię o Leśmianie, Mickiewiczowi liczył też kochanki".
Dodała, że żywo i współcześnie ujmował polską literaturę. "Na szczęście pisał dużo i zostawił nam wielką spuściznę. To banał, ale jak najbardziej powinniśmy powtórzyć: tacy twórcy nie umierają. Możemy dziś tylko powiedzieć +Boże, dziękujemy za Jarosława Marka Rymkiewicza. W dobrych zawodach wystąpił+" - dodała. Siedlecka.
Poezja Rymkiewicza stała się zjawiskiem nieporównywalnym - powiedział PAP historyk prof. Andrzej Nowak. "Jego wiersze trafiały do ludzi, którzy przeżywają polską historię i zastanawiają się nad tym, co jest w życiu najważniejsze" - dodał.
W rozmowie z PAP prof. Andrzej Nowak zaznaczył, że "wiersze Jarosława Marka Rymkiewicza trafiały nie tylko do wąskiego grona koneserów pięknego polskiego słowa, ale także do ludzi, którzy przeżywają polską historię i zastanawiają się nad tym, co jest w życiu najważniejsze". Historyk wyjaśnił, że "te dwa obszary najgłębiej penetrowały wiersze Jarosława Marka". "W tych właśnie sferach jego poezja stała się zjawiskiem nieporównywalnym – mówię to tylko jako odbiorca, a nie jako znawca – z żadną inną poezją ostatnich kilkudziesięciu lat w Polsce" – ocenił prof. Nowak.
"Miałem to szczęście, że przez ostatnich ponad trzydzieści lat mogłem spotykać się dość regularnie z Jarosławem Markiem, najpierw w jego i Ewy - jego wspaniałej żony, mieszkaniu przy ul. Filtrowej, a potem, kiedy przenieśli się do Milanówka, w ich zaczarowanym domku w milanóweckim ogrodzie" – wspominał prof. Nowak. "Był więc bardzo dużo wspólnych rozmów, a każda była dla mnie bardzo ważna. W każdej sprawy polskie, sprawy zasadnicze Jarek penetrował swoimi dociekliwymi, rzadko optymistycznymi pytaniami" – podkreślił badacz.
Wizja historii w twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza jest bardzo osobista i nie dla każdego – powiedział PAP historyk prof. Michał Kopczyński. Według niego Rymkiewicza warto czytać "dla formy i myśli, z którą można się nie zgadzać".
"Rymkiewicza warto czytać dla formy i myśli, z którą można się nie zgadzać, ale mimo to warto ją czytać" – podkreślił w rozmowie z PAP prof. Michał Kopczyński z Wydziału Historii UW i Muzeum Historii Polski.
Jak zaznaczył, za refleksjami Rymkiewicza na temat polskiej historii stało przekonanie, że przeszłość może być "porównywana do kryształu, który uległ rozpadowi". "To, co dotarło do nas, to źródła, czasem bez początku i końca, na których opieramy swoją wiedzę. Trzeba mieć w pamięci, że historyk łączy fakty. Tego uczył Rymkiewicz" – mówił profesor.
Publicysta, dziennikarz i krytyk literacki Krzysztof Masłoń wskazał, że Rymkiewicza interesowała kwestia bytu narodowego. "Zajmował się nią z całą odpowiedzialnością za słowo pisane i mówione" - powiedział.
W rozmowie z PAP Krzysztof Masłoń podkreślił, że "w osobie Jarosława Marka Rymkiewicza żegnamy największego żyjącego do tej pory poetę polskiego". Zaznaczył, że "to zdanie ma ogromny ciężar gatunkowy, ale mówię to całkowicie świadomie". "W naszym kraju, gdzie poeci zawsze pełnili rolę szczególną, tak kogoś nazwać, naprawdę jest czymś wyjątkowym" - dodał. W jego ocenie, Rymkiewicz był właśnie wyjątkowym twórcą. "Pozostawił po sobie ogromny dorobek, nie tylko poetycki, ale także prozatorski i krytycznoliteracki, pisał również dramaty i tworzył przekłady. Jest więc to bardzo bogata twórczość, która powstawała na przełomie ponad pół wieku" - zaznaczył.
Jarosław Marek Rymkiewicz pokazywał wspaniałość naszej historii, często od mniej znanej strony – powiedział PAP publicysta i pisarz Bronisław Wildstein.
W rozmowie z PAP Bronisław Wildstein ocenił, że twórczość i myśl Rymkiewicza szła pod prąd współczesności.
"Przedstawiał polskość jako pewnego rodzaju ewenement, szczególną wspólnotę do której przynależność jest honorem i wpisuje się w pewnego rodzaju tradycję historyczną, która jest niezwykle bogata w wymiarze znaczeń i kultury" - powiedział.
W opinii Wildsteina "było to więc odrzucenie stereotypów, którymi próbuje się nas zawstydzać, czyli pedagogiki wstydu". (PAP)
jjk/
