Premiera komiksu „Polskie Radio wrzesień 1939”

30 września 2022 r. w głównej siedzibie Polskiego Radia prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki oraz prezes Zarządu Polskiego Radia Agnieszka Kamińska zaprezentowali najnowszy, wspólnie wydany komiks „Polskie Radio wrzesień 1939”. Jego autorami są Jan Madejski, Sławomir Czuba oraz Maciej Czaplicki.

Historia ujęta na kartkach komiksu

Komiks w atrakcyjny sposób przedstawia historię obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku przez pryzmat pracy radiowców. Ta ochotnicza ekipa pozostając w walczącym mieście, stara się być przekaźnikiem informacji o sytuacji wojennej, źródłem codziennych rad, podtrzymując na duchu mieszkańców Warszawy.

"Polskie Radio, jako nadawca publiczny pełni swoją rolę podtrzymując pamięć o historycznych wydarzeniach, o historii szeroko rozumianej, także tej tożsamościowej. Wydawnictwa o charakterze tożsamościowym Polskie Radio zaczęło wydawać kilka lat temu z inicjatywy ówczesnego prezesa, Krzysztofa Czabańskiego. W maju tego roku zaprezentowaliśmy album, który zawierał kolekcję płyt gramofonowych z września 1939 r. Nagrania te wpisano na listę UNESCO w programie Pamięć Świata. Dziś odsłaniamy kolejny etap tego wydarzenia - komiks o historii Polskiego Radia we wrześniu 1939 r." - powiedziała prezes Polskiego Radia Agnieszka Kamińska.

Kamińska przypomniała także, iż 1 września kierowana przez nią instytucja włączyła się do akcji "Bez przedawnienia", w której są przypominane straty wojenne, jakie Polska poniosła podczas niemieckiej okupacji.

Polskie Radio w czasie okupacji

"Polskie Radio zostało dotknięte tym grabieżczym procederem niemieckich okupantów. Płyty z nagraniami z września 1939 r. podzielono na trzy części i wyniesiono z siedziby. Jedna z nich nadal jest zaginiona i wciąż jej poszukujemy w ramach akcji "Gdzie jest czarny neseser?".

"Polskie Radio i jego ludzie na wojnie to głos nadziei, głos rozsądku i osamotnienia w obliczu niemieckiej nawały we wrześniu 1939 r. Mogli Polskę opuścić, ale z miłości do Polski, z poczucia obowiązku wobec tych, którzy byli po drugiej stronie odbiorników - jednak pozostali w kraju. W tym komiksie jest wiele ciekawych wątków i duża dawka historycznej wiedzy. Jest fragment, który pokazuje wartość Polskiego Radia w 1939 r. W jednym z dialogów, w kontekście obrony Warszawy czytamy +Nasze radio i charyzma prezydenta Starzyńskiego potrafią porwać to miasto+. I to jest najlepsza ocena pracy radiowców" - powiedział prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki.

Prezes IPN przypomniał postać pułkownika Wacława Lipińskiego, który w 1939 r. uratował część nagrań i ukrył je przed Niemcami, przeżył wojnę, lecz w kwietniu 1949 r. został zamordowany przez komunistyczne UB w więzieniu we Wronkach.

Komiks historyczny "Polskie Radio wrzesień 1939" to wspólne wydawnictwo Polskiego Radia i Instytutu Pamięci Narodowej. Przedstawia historię obrony Warszawy w kontekście pracy pracowników Polskiego Radia. Zamiarem jego autorów i wydawców jest upamiętnienie postawy pracowników publicznego nadawcy i pomoc w poszukiwaniu zaginionych płyt.

Rola Polskiego Radia w trakcie kampanii wrześniowej

"W czasie kampanii wrześniowej radio było najlepszym nośnikiem informacji, gazety niemal przestały wychodzić. W tym komiksie przedstawiamy także grafiki ówczesnych gazet i postacie, które uczestniczyły w kampanii wrześniowej i obronie Warszawy - powiedział Maciej Czaplicki, jeden z rysowników komiksu "Polskie Radio - wrzesień 1939"

Idea powstania komiksu o Polskim Radiu we wrześniu 1939 roku narodziła się po zakończeniu pracy nad komiksem o Powstaniu Warszawskim. Gdy wybuchła II wojna światowa i hitlerowskie Niemcy zaatakowały Polskę, Polskie Radio emitowało program nieprzerwanie aż do 30 września 1939 roku. Po ogłoszeniu kapitulacji i zajęciu przez Niemców rozgłośni wyniesiono i ukryto w prywatnych mieszkaniach około 200 stalowych krążków do tzw. bezpośredniego zapisu dźwięku, czyli metalofonów i decelitów.

Komiks "Polskie Radio wrzesień 1939” stanowi połączenie upamiętnienia postaw radiowców z prowadzonymi poszukiwaniami nagrań, stanowiących niezwykły fragment polskiego dziedzictwa narodowego. 6 maja 2022 r. w siedzibie Polskiego Radia odbyła się premiera albumu „Kolekcja płyt gramofonowych Polskiego Radia z września 1939 roku”, zawierającego 93 spośród ok. 200 nagrań sprzed 83 lat. Rozpoczęto też wspieraną przez Instytut Pamięci Narodowej akcję poszukiwań zaginionej części dźwięków – „Gdzie jest czarny neseser?”.

(PAP)

Autor: Maciej Replewicz

kgr/