2023-01-10 05:51 aktualizacja: 2023-01-10, 13:20
Malowidła w jaskini Lascaux. Fot. PAP/EPA/CAROLINE BLUMBERG
Znaki, które widnieją obok prehistorycznych malowideł naskalnych, rozszyfrował archeolog-amator we współpracy z zespołem profesjonalnych naukowców. Wyniki ich badań opublikowano na łamach pisma „Cambridge Archeological Journal”.
Malowidła naskalne z czasów górnego paleolitu znajdują się w co najmniej 400 jaskiniach w Europie. Niektóre z niefiguratywnych malunków datowane są nawet na przynajmniej 40 tys. lat, a wizerunki zwierząt - na ok. 37 tys. lat. Wykonane zostały przez naszych bezpośrednich, odległych przodków, czyli Homo sapiens.
Brytyjczyk Ben Bacon, który zawodowo zajmuje się konserwacją mebli - amatorsko zaś prehistorią - zajął się analizą fresków naskalnych, znajdujących się w rozsianych po Europie jaskiniach, takich jak Lascaux we Francji czy Altamira w Hiszpanii.
Prehistoryczni myśliwi malowali często zwierzęta łowne. Niektóre z nich przedstawione są bardzo realistycznie. Zdarza się, że wizerunkom zwierząt towarzyszą tajemnicze znaki, których nie udało się wcześniej rozszyfrować. Najczęściej pojawiające się to kropki, pionowe kreski lub nacięcia w kształcie „Y”, występujące po kilka na raz.
Zdaniem Bacona mogą to być oznaczenia związane z mierzeniem czasu, odnoszące się do cyklu reprodukcyjnego zwierząt.
Bacon spędził mnóstwo czasu badając reprodukcje prehistorycznych fresków w zbiorach British Library i w internecie. Konsultował się również z profesjonalnymi naukowcami, od których otrzymał słowa wsparcia, m.in. z University College London i Durham University.
Z analiz wynikło, że znaki, które mogą dotyczyć okresów reprodukcji zwierząt, powiązane są również z cyklem księżycowym. Oznaczałoby to, że pierwotni łowcy-zbieracze systematycznie śledzili fazy księżyca, orientując się na ich podstawie w cyklach przyrodniczych.
Naukowcy argumentują w artykule, że kropki i pionowe kreski oznaczają liczbę miesięcy księżycowych. Z kolei symbol "Y" jest ekwiwalentem "rodzić się" i miałby wyznaczać czas, kiedy zwierzęta łowne wydają potomstwo na świat.
Być może zatem znaki w prehistorycznych jaskiniach odzwierciedlają fazę, kiedy pojawił się prosty system komunikatów pisanych, rodzaj proto-pisma. Będzie jeszcze musiało upłynąć wiele tysięcy lat, zanim wyłoni się pismo w pełnym tego słowa znaczeniu. Najstarsze zabytki pisma pochodzą z Sumeru (Bliski Wschód), sprzed ok 5,5 tys. lat.
kgr/
