2023-03-18 07:30 aktualizacja: 2023-03-18, 22:09
MTK wydał w piątek nakaz aresztowania prezydenta Rosji Władimira Putina. Fot. PAP/EPA/PAVEL BEDNYAKOV/SPUTNIK/KREMLIN POOL
W piątek Międzynarodowy Trybunał Karny (MTK) w Hadze wydał nakaz aresztowania prezydenta Rosji Władimira Putina, który jest podejrzany o zbrodnie wojenne polegające na bezprawnych deportacjach dzieci z okupowanych terenów Ukrainy do Rosji. Stawia go to w jednym szeregu z podejrzewanymi lub skazanymi watażkami z krajów afrykańskich.
W chwili obecnej na stronie MTK znajduje się lista 51 oskarżonych, na których ciążą zarzuty zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości czy ludobójstwa. Niektórzy z nich zostali uniewinnieni, część podejrzanych znajduje się w areszcie, inni zostali skazani na kary więzienia. W pozostałych przypadkach mowa o etapie przedprocesowym w oczekiwaniu na aresztowanie podejrzanego i postawienie go przed sądem w Hadze.
Putin wśród ściganych przez Międzynarodowy Trybunał Karny
Na liście osób, wobec których wydany został nakaz aresztowania znajdują przede wszystkim afrykańscy politycy i wojskowi, podejrzani lub skazani o krwawe zbrodnie. W piątek dołączyli do niej Putin oraz oskarżana o te same co on zbrodnie rosyjska rzeczniczka praw dziecka Maria Lwowa-Biełowa.
Nie są oni jednak pierwszymi Rosjanami na tej liście. Prócz 11 osób pochodzących z różnych krajów Afryki znajduje się na niej m.in. Michaił Mindzajew, rosyjski policjant, który w latach 2005-2008 był ministrem spraw wewnętrznych samozwańczej i popieranej przez Rosję Osetii Południowej. Jest on oskarżany o zbrodnie wojenne przeciwko obywatelom gruzińskim.
Wśród ściganych przez MTK jest również Umar Hasan Ahmad al-Baszir, polityk i wojskowy, wieloletni prezydent Sudanu, który doszedł do władzy dzięki zamachowi stanu w 1989 r. i po 30 latach został w taki sam sposób od niej odsunięty. Już w 2009 r. MTK wydał nakaz jego aresztowania w związku z oskarżeniami o zbrodnie wojenne, co nie przeszkodziło w 2017 r. Putinowi przyjąć go w Rosji, a nawet wysłać za nim rosyjski samolot w celu zapewnienia bezpiecznego przelotu sudańskiemu politykowi.
Jednym ze skazanych przez MTK jest Thomas Lubanga Dylio, założyciel i lider Unii Kongijskich Patriotów, milicji powstałej w Demokratycznej Republice Konga. W 2012 r. został uznany za winnego zbrodni wojennych polegających na zaciąganiu i wcielaniu do wojska dzieci poniżej 15. roku życia oraz wykorzystywaniu ich do czynnego udziału w działaniach wojennych. Sąd skazał go na 14 lat więzienia.
W chwili obecnej prócz Ukrainy śledztwa MTK dotyczą takich krajów, jak Demokratyczna Republika Konga, Uganda, Sudan, Republika Środkowoafrykańska, Kenia, Libia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Mali, Burundi, Palestyna, Bangladesz i Mjanma, Afganistan, Gruzja, Filipiny i Wenezuela.
Śledztwo w sprawie zbrodni wojennych na Ukrainie
MTK z siedzibą w Hadze w Holandii jest trybunałem międzynarodowym powołanym do sądzenia osób fizycznych i działającym na podstawie Statutu Rzymskiego. Ma uprawnienia do rozpoznawania oskarżeń o zbrodnie wojenne, zbrodnie ludobójstwa i zbrodnie przeciwko ludzkości.
Statut Rzymski został przyjęty przez ponad 120 krajów, w tym Rosję, która jednak w 2016 r. się z niego wycofała. Rosyjskie władze nie dokonują zatem ekstradycji podejrzanych, którzy mogą jednak być wydani przez inne państwa, będące stronami statutu. Ukraina również nie jest stroną statutu, ale zadeklarowała, że uznaje jurysdykcję MTK w odniesieniu do zbrodni popełnionych na jej terytorium, jeśli trybunał zdecyduje się je zbadać.
Czytaj więcej
Prezydent Zełenski o nakazie aresztowania Putina
Śledztwo w sprawie zbrodni wojennych na Ukrainie zostało wszczęte 3 marca 2022 r. na wniosek kilkudziesięciu państw, w tym Polski. Prokuratura MTK przesłała sędziom wniosek o wydanie nakazów aresztowania Putina i Lwowej-Biełowej 22 lutego b.r.
Autor: Marcin Furdyna (PAP)
mmi/
