2023-04-13 15:11 aktualizacja: 2023-04-13, 19:29
Historyk, sowietolog, znawca stosunków polsko-rosyjskich prof. Andrzej Nowak. Fot. PAP/Mateusz Marek
Europa Środkowo-Wschodnia tworzy bardzo ważną część różnorodności europejskiej w najlepszym tego słowa znaczeniu – mówi PAP historyk prof. Andrzej Nowak z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Akademii Nauk.
Podczas Kongresu Pamięci Narodowej prof. Andrzej Nowak wziął udział m.in. w panelu "Polityka pamięci i polityka historyczna – doświadczenie krajów Europy Środkowo-Wschodniej okiem historyków".
"Kraje regionu, które nazywamy Europą Środkowo-Wschodnią, w istocie mają bardzo wiele wspólnego. Przede wszystkim mają wspólne doświadczenia historyczne związane z przynależnością do szerszego kręgu kultury europejskiej, ale jednocześnie z poczuciem niedowartościowania w tej właśnie kulturze i traktowania przez kraje uważające się za Europę +właściwą+, czyli kraje Europy Zachodniej. Kraje Europy Środkowo-Wschodniej są bardzo często traktowane jako gorsza Europa. Pewnego rodzaju kompleks wobec tej starszej Europy jest tutaj pierwszym wyznacznikiem: - powiedział PAP prof. Andrzej Nowak.
Historyk zaznaczył, że drugim wspólnym elementem jest "tragiczne doświadczenie imperiów, które podbijały ten region – od południa imperium islamskie, tureckie, z kolei od wschodu imperium moskiewskie, zaś wcześniej imperium mongolskie, natomiast od zachodu imperium germańskie w różnych formach funkcjonowania tego państwa".
"Oczywiście w XX wieku jest to szczególnie tragiczne doświadczenie, można powiedzieć traktatów podziałowych między III Rzeszą a Związkiem Sowieckim, paktu Ribbentrop-Mołotow, które dotyczy zwłaszcza północnej części tego regionu" – przypomniał prof. Nowak. "To wszystko razem jest negatywną częścią tej wspólnej pamięci" – dodał.
Prof. Nowak zaznaczył także, że w pamięci historycznej jest także pozytywna część. "Jest pamięć niezwykłego rozkwitu kulturowego późnego średniowiecza trzech królestw - Królestwa Korony Świętogo Stefana, Królestwa Korono Świętego Wacława i oczywiście Królestwa Polskiego. Nie możemy także zapominać o Wielkim Księstwie Litewskim. Można również powiedzieć o bardzo bogatym dziedzictwie Rusi, której symbolem jest Kijów" – przypomniał badacz.
Prof. Andrzej Nowak podkreślił, że "to razem tworzy – obok innych krajów współtworzących ten region – bardzo ważną część różnorodności europejskiej w najlepszym tego słowa znaczeniu".
"Połączone razem te elementy tworzą płaszczyznę do dyskusji, czy ta Europa musi się uważać za gorszą Europę w XXI wieku, czy powinniśmy mówić z pełną dumą jako równoprawni członkowie wspólnoty europejskiej – nie w sensie politycznym, ale po prostu historycznej wspólnoty europejskiej w XXI wieku – czy powinniśmy mieć także specjalne powody, żeby przestrzegać Europę jako całość przed niebezpieczeństwem nawracającego imperializmu, zwłaszcza tego od strony wschodniej, który - najwidoczniej - wciąż nie wygasł" – podkreślił historyk.
Kongres Pamięci Narodowej
W dniach 13-15 kwietnia na PGE Narodowym w Warszawie pod hasłem "Historia mówi przez pokolenia" odbywa się Kongres Pamięci Narodowej. W 26 panelach poświęconych historii Polski XX wieku wezmą udział historycy z Polski i zza granicy, m.in. prof. Andrzej Nowak, prof. Stéphane Courtois, prof. Stephen Hicks, prof. Hans-Jürgen Bömelburg, prof. Grzegorz Kucharczyk, dr Ladislav Kudrna, publicyści, dziennikarze, społecznicy, blogerzy oraz osoby związane bezpośrednio związane z historią naszego kraju, m.in. córka gen. Andersa – Anna Maria Anders.
IPN organizuje także liczne wydarzenia edukacyjne i kulturowe, festiwal filmowy, strefę nowych technologii, wystawy multimedialne. Przewidziano również strefę edukacyjną dla najmłodszych oraz spotkania z grupami rekonstrukcji historycznej.
Autorka: Anna Kruszyńska
mmi/
