Papież: jak łatwo przejść od ograniczeń narzuconych sposobowi myślenia do myślenia bez ograniczeń

2023-04-30 16:59 aktualizacja: 2023-04-30, 18:16
Papież Franciszek podczas spotkania na Wydziale Informatyki i Nauk Bionicznych, fot. Tamas Kovacs PAP/EPA
Papież Franciszek podczas spotkania na Wydziale Informatyki i Nauk Bionicznych, fot. Tamas Kovacs PAP/EPA
Papież Franciszek na zakończenie wizyty na Węgrzech spotkał się w niedzielę w Budapeszcie z przedstawicielami świata akademickiego i nauki. W przemówieniu podkreślił: "Jakże łatwo jest przejść od ograniczeń narzuconych sposobowi myślenia, jak w komunizmie, do myślenia bez ograniczeń, jak w konsumpcjonizmie", "od wolności ograniczonej do wolności bez hamulców".

Czytaj więcej

Msza papieska to kulminacyjne wydarzenie trzydniowej wizyty Franciszka na Węgrzech. Fot. PAP/EPA/Tibor Illyes

Tysiące ludzi na papieskiej mszy na placu przed parlamentem w Budapeszcie

Spotkanie z udziałem około 250 osób odbyło się na Wydziale Informatyki i Nauk Bionicznych, działającym od 25 lat. To jedyny taki wydział na Węgrzech i w Europie, łączący inżynierię elektroniczną i informatykę z biologią molekularną i neurologią i ogólnie medycyną. Patronem uczelni jest kardynał Peter Pazmany(1570-1637), arcybiskup metropolita ostrzyhomski, prymas Węgier, zwolennik Kontrreformacji, teolog i filozof.

Zwracając się do naukowców i twórców Franciszek położył nacisk na zagrożenia, jakie mogą wynikać z podporządkowaniu się technice: „co stanie się z życiem, gdy podda się panowaniu techniki?”. „Czy życie może pozostać żywe? Jest to pytanie, które warto zadać, zwłaszcza w tym miejscu, w którym zgłębia się informatykę i bionikę” - mówił.

Papież zachęcił w tym kontekście do refleksji: „pomyślmy o kryzysie ekologicznym, w którym jedynie przyroda reaguje na jej instrumentalne wykorzystywanie przez nas”, „pomyślmy o braku granic, o logice, według której jeśli coś jest możliwe, to jest również dozwolone”.

„Pomyślmy też o pragnieniu postawienia w centrum wszystkiego – nie osobę i jej relacje, lecz jednostkę skoncentrowaną na własnych potrzebach, zachłannej wobec zysku i żarłocznie wykorzystującej rzeczywistość” - mówił Franciszek.

Odnotował, że wiele „odizolowanych jednostek, bardzo 'społecznościowych' i mało społecznych, ucieka się, jak w błędnym kole, do pociech technologicznych jako wypełniaczy doświadczanej pustki, gnając naprzód jeszcze bardziej gorączkowo, podczas gdy zniewolone przez dziki kapitalizm, odczuwają jako bardziej bolesne własne słabości, w społeczeństwie, w którym szybkość zewnętrzna idzie w parze z kruchością wewnętrzną”.

Papież wyjaśnił, że nie chce wywoływać pesymizmu, bo to byłoby sprzeczne z wiarą, ale chce zastanowić się nad tą „pychą bycia i posiadania”, którą - jak przypomniał - już u zarania kultury europejskiej Homer postrzegał jako zagrożenie.

Franciszek przestrzegł także przed „ideologiczną kolonizacją” oraz takim światem, w którym „wszyscy sprawiają wrażenie odrętwiałych i znieczulonych”, a „oczywiste wydaje się odrzucenie osób chorych i stosowanie eutanazji, a także zlikwidowanie języków i kultur narodowych w celu osiągnięcia powszechnego pokoju”.

Ale to - ocenił - „tak naprawdę zamienia się w prześladowanie oparte na narzucaniu zgody”.

Papież zwrócił uwagę na rolę uniwersytetu jako „świątyni, w której wiedza ma wyzwolić się z ciasnych ram posiadania i dysponowania, aby stać się kulturą”, czyli – jak dodał - pielęgnowaniem relacji z tym, co transcendentne, ze społeczeństwem, z historią, ze stworzeniem.

Przypomniał, że Węgry były „świadkiem ideologii następujących jedna po drugiej, które narzucały się jako prawda, ale nie dawały wolności”. Jego zdaniem to ryzyko nie zniknęło, o czym świadczy przejście „od komunizmu do konsumpcjonizmu”.

„Wspólna dla obu 'izmów' jest fałszywa idea wolności, idea komunizmu była 'wolnością' wymuszoną, ograniczoną z zewnątrz, o której decydował ktoś trzeci. Idea konsumpcjonizmu zaś jest 'wolnością' libertyńską, hedonistyczną, zamkniętą w sobie, która czyni nas niewolnikami konsumpcji i rzeczy” - oświadczył papież.

Około godz. 18 Franciszek odleci z Budapesztu do Rzymu.

Z Budapesztu Sylwia Wysocka (PAP)

mj/

TEMATY:

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.