2023-05-03 13:39 aktualizacja: 2023-05-04, 11:03
Ostatni istniejący papierowy egzemplarz Konstytucji 3 maja prezentowany w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie. Fot. PAP/Albert Zawada
232 lata temu, 3 maja 1791 r., Sejm Czteroletni przyjął ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była to druga na świecie i pierwsza w Europie ustawa regulująca organizację władz państwowych, a także prawa i obowiązki obywateli, wciąż jeszcze podzielonych na stany.
Jedne z ostatnich oryginalnych egzemplarzy Konstytucji 3 Maja przechowywane są obecnie w siedzibie Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, w sali balowej dawnego Pałacu Raczyńskich. Można je obejrzeć właśnie 3 maja tylko przez kilka godzin.
"Sala balowa jest jedynym miejscem w pałacu, które zostało wiernie odtworzone po zniszczeniu w 1944 roku w takiej postaci, w jakiej była 3 maja 1791 roku w momencie uchwalenia ustawy zasadniczej, czyli konstytucji" - powiedział w rozmowie z PAP dr Michał Kulecki z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.
"To właśnie tutaj znajdują się najcenniejsze i najważniejsze oryginały rękopiśmienne. Nie ulega wątpliwości, że tych egzemplarzy nie było tylko dwa, ale więcej. Obecnie znamy tylko te dwa, ale być może gdzieś jeszcze znajdują się kolejne, jednak nikt się do tej pory nimi specjalnie nie chwalił" - dodał.
Podkreślił, że egzemplarze Konstytucji 3 Maja zostały sporządzone na bardzo dobrej jakości papieru czerpanego.
"Użyto również dobrego atramentu. Kancelaria koronna czy sejmowa musiały używać dobrego atramentu, który nie powodował tak zwanych wżerów" - stwierdził.
Jego zdaniem zachowane egzemplarze konstytucji są w bardzo dobrym stanie, ponieważ "miano pełną świadomość, jaki dokument został na nich spisany i praktycznie nigdy nie znalazły się w złych warunkach".
Rękopisy Konstytucji 3 Maja i inne dokumenty z nią związane co roku są pokazywane w oryginale na wystawie z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji.
"Przeprowadzone badania atramentów i papieru wskazały, że są to materiały wrażliwe na światło i można je zobaczyć tylko raz w roku, właśnie 3 maja. A poza tym egzemplarze są zeskanowane i można je swobodnie oglądać na stronie internetowej archiwum" - podsumował Kulecki.(PAP)
Autorka: Agnieszka Gorczyca
kgr/
