2023-05-26 17:09 aktualizacja: 2023-05-26, 20:23
Fragment okładki ukraińskiej wersji książki. Fot. Facebook/Edition Bracklo Verlag - Bücher & Kamishibai
"Obecnie mamy dwa sposoby rozumienia dwujęzyczności. Z jednej strony oprócz języka ojczystego, uczymy się na przykład angielskiego, by móc komunikować się we współczesnym świecie. Z drugiej strony, są ludzie, którzy zostali zmuszeni do emigracji i oni muszą posługiwać się dwoma językami" – mówił Ołeh Symonenko, dyrektor ukraińskiego wydawnictwa "Chas Maistriv" na odbywających się właśnie Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie.
W tym roku gościem honorowym targów jest Ukraina. To właśnie jej doświadczenia ostatnich miesięcy związane z wojną i masową emigracją stały się pretekstem dla podjęcia tematu dwujęzyczności podczas spotkania «Malewicz jako artysta dwujęzyczny.
Inspiracją stała się dwujęzyczna, niemiecko-ukraińska wersja książki Oksany Sadowenko pt. "Ty i Malewicz". Jej publikacja była możliwa dzięki projektowi "Tales of EUkraine". Jest on organizowany wspólnie z sześcioma partnerami z innych krajów (Włoskim Stowarzyszeniem Wydawców – AIE, Polską Izbą Książki – PIK, Niemieckim Stowarzyszeniem Wydawców i Księgarzy – BOEV, Rumuńskim Stowarzyszeniem Wydawców – AER, Bułgarskim Stowarzyszeniem Wydawców – ABK i Słowacką Izbą Książki – ZVKS), do których większość ukraińskich rodzin i dzieci została zmuszona do ucieczki z powodu rosyjskiej inwazji na Ukrainę" – opowiada o projekcie Ołena Odynoka, zastępca dyrektora Ukraińskiego Instytutu Książki.
Instytut dostał dotację na wydrukowanie ponad 300 000 dwujęzycznych książek dla dzieci oraz dystrybucję ich w szkołach i przedszkolach, w których uczą się ukraińskie dzieci-uchodźcy. ”Liczymy, że dzięki dwujęzycznym książkom ukraińskim dzieciom łatwiej będzie zaadaptować się w krajach, w którym przyszło im dziś mieszkać” – tłumaczy Odynoka.
A Ołeh Symonenko, dyrektor ukraińskiego wydawnictwa "Chas Maistriv" dodaje: "Obecnie mamy dwa sposoby rozumienia dwujęzyczności: jednym z nich jest konieczność komunikowania się we współczesnym świecie w co najmniej dwóch językach, na przykład w języku ojczystym i angielskim. Druga dwujęzyczność, z której osobiście wcześniej nie zdawałem sobie sprawy, dotyczy dzieci i dorosłych, którzy zostali zmuszeni do emigracji i znaleźli się w takich warunkach, w których muszą posługiwać się dwoma językami".
"Ty i Malewicz" to książka dla dzieci poświęcona urodzonemu w Kijowie malarzu pochodzenia polskiego, czołowemu artyście awangardy, założycielu suprematyzmu. Zarówno ukraińska, jak i niemiecka wersja otrzymały szereg nagród, a w Niemczech "Malewitsch und du" znalazła się na liście siedmiu najlepszych książek dla dzieci wydanych w ciągu roku.
"Rok temu nabyliśmy prawa autorskie do książki "Ty i Malewicz", a dziś widzimy tę książkę przetłumaczoną na język niemiecki przez nasze wydawnictwo. Jesteśmy bardzo zainteresowani projektem Tales of EUkraine, aby ta książka pojawiła się również jako książka dwujęzyczna – w dwóch językach jednocześnie" – mówiła Gabriela Bracklo, właścicielka niemieckiego wydawnictwa Edition Bracklo.
Podkreśliła, że do projektu wybrali tę konkretną książkę, ponieważ Malewicz jest przykładem prawdziwego Europejczyka, wybitnego znanego na całym świecie artysty przełomu wieków.
"Urodził się w Kijowie, w polskiej rodzinie. Potem mieszkał i tworzył w całej Europie. Był prawdziwym Europejczykiem, który nie identyfikował się wyłącznie z jedną narodowością. I tego właśnie szukamy w publikacjach dwujęzycznych lub wielojęzycznych" – dodała Bracklo.
Z kolei Ewa Harman, profesor na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego podkreśliła, że dwujęzyczne książki wspierają rozwój bilingwizmu u dziecka i rozwijają umiejętności posługiwania się językami.
Według opinii badaczki, która prowadzi projekty dotyczące rozwoju językowego dzieci dwujęzycznych, są one bardzo pomocne w prawidłowej nauce języka, jak i ogólnym rozwoju dziecka. Bo jak przekonuje, dla dziecka ważne jest korzystanie z różnych środków, które uważa ono za interesujące i które pozwoliłyby mu rozwijać biegłość języków równoważnie.
"Istnieje bardzo dużo badań, które pokazują, ze używanie książek, celowo nie mówię czytanie, wspiera rozwój językowy. Bo książka jest ważnym narzędziem, które wzbogaca środowisko językowe dziecka. W książkach pojawiają się słowa, których nie używamy w mowie potocznej oraz konstrukcje gramatyczne, których nie używamy na co dzień. Jednak najistotniejsze jest to, że w książkach poruszane są sprawy, problemy, z którymi czytelnicy nie mieli do czynienia w swoim życiu. Za pomocą książek możemy rozmawiać z dziećmi od maleńkości, oczywiście w zależności od ich wieku i zainteresowań, o rzeczach, których one nie w stanie tu i teraz doświadczyć. Książki dostarczają wiedzę i nowe doświadczenia. A jeżeli dodamy do tego książkę dwujęzyczną, to pozwala to nam na wprowadzenie prawdziwej równowagi, na docenienie obydwu języków" – podsumowała Ewa Haman.
Międzynarodowe Targi Książki odbywają się w dniach 25 – 28 maja w Pałacu Kultury w Warszawie.
Autorzy: Dmytro Menok, Ihor Usatenko
dmd/iua/kw
