Szokujące odkrycie: potężna masa granitu znaleziona na Księżycu
Orbitujące wokół Księżyca satelity dostrzegły ukryte pod powierzchnią, emitujące ciepło złoże granitu. Tymczasem, poza Ziemią, w całym Układzie Słonecznym granitu prawie nie ma.
Emitujące ciepło złoże naukowcy odkryli w miejscu wulkanu, który 3,5 miliarda lat temu eksplodował na Księżycu.
„Mierzy ono ok. 50 km szerokości i jedynym, nasuwającym się na myśl materiałem, który może generować tak dużo ciepła, jest granit – skała powstająca, gdy magma stygnie przed wydostaniem się na powierzchnię. Granit zawiera wysokie stężenia pierwiastków promieniotwórczych, takich jak uran i tor, w porównaniu do innych skał skorupy księżycowej, co powoduje nagrzewanie wykrywane na powierzchni” – wyjaśnia główny badacz, dr Matt Siegler z Planetary Science Institute w Tucson.
Złoże wykrył chiński satelita Chang’E oraz 2 satelity NASA, analizując promieniowanie podczerwone emitowane z powierzchni.
There’s a huge radioactive slab of volcanic granite buried on the moon https://t.co/ANK1kVc7n6
— New Scientist (@newscientist) July 9, 2023
„Dane wykazały wysoki gradient geotermalny dokładnie pokrywający się z dużym, szerokim na 20 km obszarem bogatym w krzem, który uważa się za wygasłą kalderę wulkaniczną. Znajduje się ona pomiędzy kraterami Compton i Belkovich na ukrytej stronie Księżyca” – opowiada dr Siegler.
„Ten strumień ciepła interpretujemy jako wynik istnienia granitowego ciała bogatego w pierwiastki promieniotwórcze, ukrytego pod kalderą. Muszę przyznać, że byliśmy nieco zaskoczeni, gdy to odkryliśmy. Na szczęście moja żona, dr. Rita Economos, jest geochemikiem, więc dzięki jej wskazówkom mogliśmy złożyć w całość prawdopodobną geologiczną przyczynę tej anomalii" – kontynuuje badacz.
Zaskoczenie wynika m.in. stąd, że poza Ziemią, w Układzie Słonecznym granitu prawie nie ma. Jak dotąd znaleziono go tylko w niewielkich ilościach, w próbkach przywiezionych z Księżyca. Tymczasem znalezienie tak dużej ilości granitu otwiera jednocześnie możliwość odkrycia podobnych struktur w innych miejscach pod powierzchnią Księżyca – uważają naukowcy.
"Znalezisko to jest niezwykle podobne do ziemskich. Nie wyobrażaliśmy sobie, że mogłoby powstać na Księżycu pozbawionym wody i tektoniki płyt, które pomagają w tworzeniu granitu na Ziemi. To odkrycie pokazuje również, że zdalne badania mogą wykrywać ukryte cechy, co będzie przydatne podczas eksploracji innych ciał planetarnych w Układzie Słonecznym" – podkreśla dr Siegler.
"Odkrycie dużej masy granitu na Księżycu jest niesamowicie interesujące. Na Ziemi mamy mnóstwo granitu o różnych odmianach. Ludzie bez zastanowienia kupują blaty granitowe do swoich kuchni. Jednak z punktu widzenia geologii, jego powstawanie bez wody i tektoniki płyt jest dość trudne, dlatego nie widzimy tego rodzaju skał na innych planetach. Jeśli odkrycie dokonane przez Sieglera i jego kolegów się potwierdzi, będzie to ogromnie ważne dla naszego rozumienia wewnętrznej struktury innych skalistych ciał w Układzie Słonecznym" – doniesienie skomentował prof. Stephen M. Elardo z University of Florida niezwiązany z badaniem.
Marek Matacz
kno/
