Wiceszef MS: nowelizacja Kodeksu rodzinnego wypełni luki w systemie ochrony dzieci

W Sejmie trwają prace nad projektem nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który przewiduje m.in. obowiązek analiz najpoważniejszych przypadków przemocy, wdrożenie w różnych instytucjach standardów ochrony dzieci, wprowadzenie instytucji reprezentantów dzieci oraz kwestionariusza oceny ryzyka dla służb.

Projekt noweli złożyli w maju w Sejmie posłowie Suwerennej Polski.

Wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski podkreślił na konferencji w Sejmie, że projekt jest efektem wielomiesięcznych prac. "Projekt ten ma charakter kompleksowy. Zawiera wiele regulacji, które wypełniają białe plamy, wypełnią luki w systemie ochrony dzieci" - wskazał wiceminister.

Jak dodał, projekt przede wszystkim wzmacnia wysłuchanie dziecka w procesie sądowym. Zwrócił uwagę, że ustawa określana jest społecznie, jako "ustawa Kamilka", bo opowiedziało się za nią wiele środowisk zajmujących się ochroną dzieci przed przemocą.

Projekt przygotowany przez posłów Suwerennej Polski poparły 23 instytucje i organizacje pozarządowe, w tym Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Komitet Psychologii PAN, Fundacja "NON LICET" Pomoc Ofiarom Przemocy w Rodzinie, Fundacja "Dziecko w Centrum", Międzynarodowa Organizacja Soroptimist International Unia Klubów Polskich.

"Tak, jak ustawa antyprzemocowa doprowadziła do sytuacji, że mamy jeden z najwyższych standardów ochrony osób dotkniętych przemocą w Europie, tak samo ta ustawa doprowadzi do sytuacji, że standard ochrony dzieci będzie na najwyższym poziomie" - podkreślił wiceminister Romanowski.

Poparcie dla regulacji wyraziły wszystkie kluby parlamentarne.

Projekt ma na celu podwyższenie standardów uczestnictwa małoletnich w procedurach sądowych, wzmocnienie ich ochrony, w tym także systemowej ochrony przed skrzywdzeniem, i podwyższenie poziomu poszanowania praw osób z niepełnosprawnością.

Zmiany dotyczą m.in. krajowych strategii na rzecz ograniczenia przestępczości na tle seksualnym i krzywdzenia dzieci.

W projekcie zapisano obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich we wszystkich placówkach pracujących z dziećmi. Standardy obejmują: weryfikację personelu za przestępstwa seksualne i związane z przemocą na szkodę dzieci, opracowanie i przestrzeganie kodeksu bezpiecznych relacji personel-dziecko.

Projekt zakłada też opracowanie i wdrożenie jasnych ścieżek postępowania na wypadek podejrzenia krzywdzenia dziecka – w wyniku przemocy ze strony członka personelu, przemocy domowej czy przemocy rówieśniczej. Zapisano, że minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości określi w drodze rozporządzenia wzór kwestionariusza zagrożenia życia lub zdrowia dziecka. Kwestionariusz ma być wykorzystany przez pracowników socjalnych, policjantów i pracowników ochrony zdrowia.

Ponadto – jak czytamy w projekcie – dla dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, którego żadne z rodziców nie może reprezentować, sąd opiekuńczy ustanawia reprezentanta dziecka. Będzie on umocowany do dokonywania wszelkich czynności łączących się ze sprawą, również w zakresie zaskarżenia i wykonania orzeczenia. Reprezentantem dziecka może być ustanowiony adwokat lub radca prawny, który wykazuje szczególną znajomość spraw dziecka.

Regulacja ustanawia też kuratora dla osoby z niepełnosprawnością, który ma być wsparciem, a nie zastąpieniem ustawowym, w załatwianiu spraw prawnych.

W projekcie wprowadzono również wysłuchania dziecka, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. Wysłuchanie dziecka może odbyć się tylko za jego zgodą. W regulacji zapisano, że sąd stosownie do okoliczności, rozwoju umysłowego, stanu zdrowia i stopnia dojrzałości dziecka uwzględni jego zdanie i rozsądne życzenia. Wysłuchanie dziecka będzie mogło nastąpić tylko raz w toku postępowania, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, które wymagają ponownego wysłuchania dziecka.

W projekcie przewidziano również wprowadzenie analizy poważnych i śmiertelnych przypadków krzywdzenia dzieci. W uzasadnieniu do projektu wskazano, że główną zasadą tego mechanizmu jest poprawa ochrony dzieci i ich dobra poprzez wspieranie kultury uczenia się wśród praktyków i instytucji o tym, co wymaga zmiany i jak to osiągnąć.

Według regulacji analizy będą prowadzone przez zespół ekspertów powoływany przez ministra sprawiedliwości na okres czterech lat. W skład zespołu wejdzie sześciu ekspertów, po jednym z dziedziny prawa, pediatrii, psychologii, psychiatrii, pedagogiki i socjologii. W analizie każdorazowo będą też uczestniczyć w charakterze eksperta konsultanta dwaj przedstawiciele organizacji pozarządowych.

W projekcie podkreślano też konieczność wprowadzenia obowiązkowych szkoleń dla sędziów rodzinnych, by lepiej rozumieli potrzeby dzieci uczestniczących w postępowaniach sądowych.(PAP)

autorka: Karolina Kropiwiec

ep/