2023-07-25 12:33 aktualizacja: 2023-07-25, 14:45
Cmentarz w Lewaszowie, Rosja. Fot: Wikimedia commons/ Domena publiczna
„Po pomniku upamiętniającym polskie ofiary represji na Cmentarzu Ofiar NKWD w Lewaszowie pozostało tylko puste miejsce” – przekazał PAP konsul generalny RP w Petersburgu Grzegorz Ślubowski. Konsulat w nocie do MSZ Rosji zwrócił się o wyjaśnienie sytuacji i przywrócenie pomnika.
„Tuż po otrzymaniu informacji o zniknięciu pomnika udałem się na miejsce. Byłem tam dwukrotnie – w niedzielę i w poniedziałek. Wczoraj przedstawicielka administracji przekazała mi osobiście wersję, według której pomnik usunięto, ponieważ został uszkodzony, gdy przewróciło się na niego drzewo” – mówi Ślubowski.
Tłumaczenia Rosjan
Dodał, że nie przedstawiono mu żadnej dokumentacji, np. zdjęć, na których widać byłoby zniszczenia czy proces demontażu pomnika. „Został on wywieziony, pozostało tylko puste miejsce” – zaznaczył rozmówca PAP. Podczas wizyty na cmentarzu konsul złożył kwiaty i zapalił znicze.
Gubernator Petersburga Aleksandr Biegłow, cytowany przez lokalne media, przedstawił jeszcze inną wersję – granitowy pomnik miał być uszkodzony przez wandali i oddany do restauracji.
„W nocie przesłanej wczoraj (w poniedziałek) do MSZ Rosji zaapelowaliśmy o niezwłoczne wyjaśnienia – co stało się z pomnikiem i gdzie się on obecnie znajduje, a także – o jak najszybsze przywrócenie go na miejsce” – powiadomił Ślubowski.
Informacja o usunięciu „polskiego krzyża”, granitowego pomnika, upamiętniającego polskie ofiary represji stalinowskich w czasie Wielkiego Terroru przekazały jako pierwsze rosyjskie media niezależne.
Rozgłośnia Radia Swoboda (Radio Wolna Europa) dowiedziała się o zniknięciu krzyża od historyka Anatolija Razumowa, dyrektora organizacji Wozwraszczonnyje Imiena (Przywrócone Imiona). Wysłał on listy do gubernatora Petersburga Aleksandra Biegłowa i przewodniczącego Zgromadzenia Ustawodawczego Petersburga Aleksandra Bielskiego, w których domaga się wyjaśnień, kto podjął decyzję o demontażu krzyża i gdzie on się obecnie znajduje. Pisma jak dotąd pozostały bez odpowiedzi.
„Wyjaśnień od władz zażądał także opozycyjny deputowany w zgromadzeniu lokalnym Petersburga Borys Wiszniewski. Otrzymujemy również liczne zapytania oraz słowa wsparcia od przedstawicieli Polonii i mieszkańców regionu” – dodał Ślubowski.
Na zapytanie Wiszniewskiego gubernator miał odpowiedzieć, że pomnik jest restaurowany po tym, jak uszkodzili go wandale.
Lewaszowskie Pustkowie to las na terenie osady Lewaszowo w pobliżu Petersburga. Wykorzystywany był jako miejsce pochówku zmarłych i zamordowanych w więzieniach Leningradu w okresie od września 1937 do 1955 roku, przede wszystkim w latach Wielkiego Terroru stalinowskiego, czyli 1937-1938.
Chowano tam między innymi mordowanych zgodnie z planem Stalina przedstawicieli mniejszości etnicznych w Związku Sowieckim. Obecnie znajduje się tam nekropolia, która jest miejscem upamiętnienia ofiar Wielkiego Terroru w Leningradzie i obwodzie leningradzkim. Szacuje się, że spoczywa tam ponad 40 tys. ofiar represji, w tym ok. 4 tys. Polaków.
Justyna Prus (PAP)
pp/
