2023-07-30 07:04 aktualizacja: 2023-07-31, 09:52
Przygotowania przed spotkaniem powstańców z prezydentem w Parku Wolności przy Muzeum Powstania Warszawskiego Fot. PAP/Wojciech Olkuśnik
Spotkanie prezydenta Andrzeja Dudy i prezydenta m.st. Warszawy Rafała Trzaskowskiego z powstańcami warszawskimi w Parku Wolności na terenie stołecznego Muzeum Powstania Warszawskiego zainaugurowało obchody 79. rocznicy Powstania Warszawskiego. Co prawda główne uroczystości upamiętniające 79. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego odbędą się w Warszawie, to hołd powstańcom warszawskim zostanie oddany w całej Polsce. Podczas uroczystości prezydent Andrzej Duda nada także ordery oraz odznaczenia państwowe.
Jak co roku powstańcy będą uhonorowani podczas uroczystej sesji Rady Miasta, która odbędzie się w poniedziałek o godz. 11 w auli Politechniki Warszawskiej. Honorowe obywatelstwo Warszawy otrzyma Juliusz Kulesza, który w czasie powstania bronił gmachu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych.
Wieczorem zaplanowano uroczystości na pl. Krasińskich, przy pomniku Powstania Warszawskiego. O godz. 18 rozpocznie się uroczysta msza św. polowa, następnie - o godz. 19 - nastąpi Apel Pamięci oraz złożenie kwiatów pod pomnikiem Powstania Warszawskiego.
W dniu wybuchu Powstania
We wtorek - w 79. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego - o godz. 9 odbędzie się uroczystość przy tablicy upamiętniającej podpisanie przez płk. Antoniego Chruściela "Montera", dowódcę Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, rozkazu rozpoczęcia Powstania Warszawskiego. Tablica znajduje się na budynku przy ul. Filtrowej 68, w której mieściła się siedziba konspiracyjnej kwatery Okręgu Warszawskiego AK.
Z kolei w godz. 9.30– 12.30 odbędzie się składanie kwiatów pod pomnikiem Stanisława Jankowskiego "Agatona" (zbieg ulic Karowej i Browarnej), pod pomnikiem Kobietom Powstania Warszawskiego (pl. Krasińskich), a także pod pomnikiem gen. Zbigniewa Ścibor-Rylskiego "Motyla" (Park Marszałka Edwarda Rydza-Śmigłego).
Na godz. 10 zaplanowano uroczystość pod pomnikiem Mokotów Walczący 1944 w parku gen. Gustawa Orlicz-Dreszera. W jej trakcie nastąpi podniesienie na maszt flagi państwowej, rozpalenie "Ognia pamięci" oraz włączenie iluminacji pomnika na 63 dni. Po zakończeniu uroczystości, ok. godz. 11 odbędzie się Marsz Mokotowa - przemarsz z parku gen. Gustawa Orlicz-Dreszera ul. Puławską do ul. Dworkowej, gdzie ok. godz. 11.30 nastąpi złożenie kwiatów pod obeliskiem Pamięci Żołnierzy AK Powstańców Mokotowa.
Ponadto o godz. 11 nastąpi odsłonięcie tablicy na kamienicy przy ul. Marszałkowskiej 60, upamiętniającej Pereca i Samuela Willenbergów.
O godz. 13.15 nastąpi złożenie kwiatów pod pomnikiem gen. Stefana Roweckiego "Grota" (zbieg ul. F. Chopina i Al. Ujazdowskich), następnie o godz. 14 odbędzie się uroczystość przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej (zbieg ulic Wiejskiej i J. Matejki). Z kolei w godz. 16–17.15 nastąpi złożenie kwiatów na grobie gen. Antoniego Chruściela "Montera", na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, zaś w godz. 16.30–18.30 nastąpi złożenie kwiatów: pod pomnikiem Matki, przy tablicy upamiętniającej Szare Szeregi oraz przy kamieniu poświęconym Powstańcom i Ludności Cywilnej Warszawy Wywiezionym i Zamordowanym w Obozach Koncentracyjnych przy Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli.
W godzinę "W", o godz. 17, przy pomniku Gloria Victis na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach zostanie oddany hołd powstańcom warszawskim. Ponadto w godzinę wybuchu zrywu, Muzeum Powstania Warszawskiego przeprowadzi akcję społeczną "Wolność łączy". Odbędzie się ona w miejscach pamięci Powstania Warszawskiego na terenie całej Warszawy.
Na godz. 18.30 zaplanowano uroczystość złożenia kwiatów na kurhanie, w którym znajdują się prochy ponad 50. tysięcy mieszkańców stolicy i powstańczego wojska. Odmówiona zostanie również modlitwa międzyreligijna przy pomniku Polegli Niepokonani, który znajduje się na Cmentarzu Powstańców Warszawy.
O godz. 20 na dziedzińcu Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL (ul. Rakowiecka 37) odbędzie się widowisko słowno-muzyczne Instytutu Pamięci Narodowej pt. "Bunt wznieci słowo poety". Z kolei o godz. 20.30 na pl. Marszałka Józefa Piłsudskiego odbędzie się wspólne śpiewanie piosenek powstańczych z udziałem orkiestry i chóru pod kierownictwem Jana Stokłosy. Wydarzenie organizuje Muzeum Powstania Warszawskiego.
Uroczystości ciąg dalszy
Uroczystości zaplanowano także na kolejne dni. 3 sierpnia na godz. 17 zaplanowano obchody 79. rocznicy zdobycia posterunku żandarmerii niemieckiej "Nordwache" przez żołnierzy Batalionu "Chrobry I" (ul. Żelazna 75). Z kolei 4 sierpnia o godz. 12 odbędzie się uroczysty pogrzeb o charakterze państwowym Powstańców Warszawskich, ekshumowanych z boiska szkoły Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Słabowidzących nr 8 przy ul. Koźmińskiej 7 w Warszawie.
W sobotę, 5 sierpnia, o godz. 14 odbędzie się uroczystość upamiętniająca zdobycie przez Batalion "Zośka" obozu Gęsiówka. Wydarzenie odbędzie się na skwerze między ul. M. Anielewicza i ul. Okopową.
Tego dnia, o godz. 18, na skwerze Pamięci w rozwidleniu ul. Leszno i al. "Solidarności" odbędzie się uroczystość w hołdzie ludności cywilnej Woli pod pomnikiem Pamięci 50 Tysięcy Mieszkańców Woli Zamordowanych przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego 1944. Następnie, o godz. 19 rozpocznie się Marsz Pamięci. W czasie przejścia w kierunku Cmentarza Powstańców Warszawy upamiętniającego mieszkańców stolicy, którzy zginęli podczas Powstania Warszawskiego, będą wyczytywane ich nazwiska. Zakończenie marszu planowane jest na godz. 20.30. Wówczas nastąpi zapalenie zniczy na kurhanie przy pomniku Polegli Niepokonani oraz na wystawie "Zachowajmy ich w pamięci" poświęconej ofiarom cywilnym Powstania Warszawskiego, która znajduje się w parku Powstańców Warszawy.
Z kolei w niedzielę, 6 sierpnia, w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL o godz. 9 zostanie odprawiona msza św. w intencji ofiar niemieckiej masakry w więzieniu na ul. Rakowieckiej, która miała miejsce od 2 do 5 sierpnia 1944 r., a także za wszystkich zamordowanych, więzionych i walczących za niepodległą Polskę.
Uroczystość zakończenia obchodów 79. rocznicy Powstania Warszawskiego odbędzie się 2 października o godz. 18, w parku gen. Gustawa Orlicz-Dreszera. Wówczas nastąpi opuszczenie flagi państwowej, przeniesienie "Ognia pamięci" do Grobu Nieznanego Żołnierza, a także wyłączenie iluminacji pomnika Mokotów Walczący 1944.
Obchody w całym kraju
Obchody rocznicowe nie ograniczają się wyłącznie do Warszawy oraz okolic. W wielu miastach Polski 1 sierpnia o godz. 17 - w godzinę "W" - zabrzmią syreny alarmowe. Ponadto w Białymstoku o godz. 17 nastąpi złożenie kwiatów pod Pomnikiem "Żołnierzom Armii Krajowej" przy ul. J. Kilińskiego. Uroczystości odbędą się także w Gdańsku - o godz. 15 pod pomnikiem rtm. Witolda Pileckiego na skwerze przy Muzeum II Wojny Światowej (ul. Bartoszewskiego 1). Wojewódzkie obchody zaplanowano także w Kielcach. Odbędą się one w godz. 15.30 – 18 na Skwerze im. Szarych Szeregów. Ponadto 79. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego upamiętni także Kraków, a uroczystości odbędą w bazylice Mariackiej i na pl. Matejki.
W Lublinie o godz. 16.15 złożone zostaną kwiaty przed tablicą poświęconą ppłk. Janowi Kucharczakowi, następnie w godzinę "W" odbędą się uroczyste obchody na Placu Litewskim. Z kolei na godz. 18 zaplanowano mszę św. w intencji Powstańców Warszawskich oraz uczestników Akcji "Burza", która zostanie odprawiona w Kościele Garnizonowym. Z kolei o godz. 19.30 odbędzie się koncert plenerowy na pl. Litewskim pt. "Powstanie Warszawskie – bitwa o Polskę" w wykonaniu wokalistów scen lubelskich, a także prezentacja wystawy IPN "Powstanie Warszawskie 1944. Bitwa o Polskę".
Natomiast w Łodzi, o godz. 17 odbędą się uroczystości przy mogile Barbary Nazdrowicz "Wiewiórki", łączniczki w czasie Powstania Warszawskiego (część katolicka Starego Cmentarza przy ul. Ogrodowej 39 w Łodzi). Uroczystości rocznicowe odbędą się także w Olsztynie. O godz. 16 w kościele pw. św. Józefa odprawiona zostanie msza św., a o godz. 17 pod kamieniem pamiątkowym Bohaterów Powstania Warszawskiego na rogu ulicy Sybiraków oraz Jagiellońskiej zostaną złożone kwiaty. Uroczystości wojewódzkie upamiętniające Powstanie Warszawskie odbędą się także w Opolu.
Z kolei w Gliwicach nastąpi upamiętnienie Edmunda Rzewuskiego w 79. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, a w Poznaniu na grobach Powstańców Warszawskich wpisanych do ewidencji grobów weteranów (poznańskie nekropolie) zostaną zapalone znicze. O godz. 17 odbędą się także rzeszowskie uroczystości rocznicowe przed Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Podokręgu "Rzeszów”, a następnie o godz. 18 zostanie odprawiona Msza św. w Kościele pw. Św. Krzyża (ul. 3 Maja) w intencji poległych i pomordowanych Powstańców Warszawskich oraz ludności cywilnej Warszawy. Uroczystości upamiętniające 79. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego odbędą się także w Kaliszu oraz we Wrocławiu.
Powstanie Warszawskie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 r. Do walki w stolicy przystąpiło około 50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło około 12-13 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły około 120-150 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, około 500 tys. osób, wypędzono z miasta, które po powstaniu Niemcy zaczęli systematycznie burzyć.(PAP)
Autorka: Anna Kruszyńska
kno/
