2018-12-04 21:00 aktualizacja: 2018-12-04, 21:03
Współtwórca Muzeum POLIN Marian Turski (L) oraz laureat nagrody Tomasz Wiśniewski (P) podczas uroczystości wręczenia Nagrody POLIN w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie. PAP/Piotr Nowak
Tomasz Wiśniewski, od ponad 30 lat działający na rzecz zachowania pamięci o wspólnotach żydowskich pogranicza wschodniego, otrzymał Nagrodę POLIN 2017. Wyróżnienie przyznawane przez Muzeum Historii Żydów Polskich wręczono podczas wtorkowej gali.
Kapituła nagrody, którą kieruje przewodniczący Rady Muzeum Marian Turski, nominuje, nagradza i wyróżnia osoby, organizacje pozarządowe, instytucje prywatne i publiczne, które w ostatnich latach "wykazały się ważnym, niekonwencjonalnym, niezwykłym działaniem, postawą, dziełem, wypowiedzią o istotnym wpływie na społeczną świadomość historii polskich Żydów oraz na budowanie relacji polsko–żydowskich".
Tomasz Wiśniewski jest założycielem Społecznego Muzeum Żydów Białegostoku i regionu, autorem kanału w serwisie You Tube, gdzie można znaleźć ponad 2 tys. filmów prezentujących żydowską historię Podlasia. Napisał również kilku książek na ten temat. Sporządził także dokumentację siedmiu cmentarzy żydowskich, prowadzi też stronę bagnowka.pl gromadzącą dane o prawie 40 tys. nagrobków, głównie żydowskich.
Zwycięzca otrzymał statuetkę - rzeźbę autorstwa Barbary Falender i nagrodę finansową w wysokości 15 tys. zł.
"Nagrodę tę przyznajemy już po raz czwarty, zaczęliśmy w 2015 r. i służy ona dosyć prostemu, oczywistemu celowi. Otóż dostrzegliśmy, że w Polsce jest bardzo wielu ludzi, którzy realizują misję naszego muzeum. Jest ona prosta i brzmi - przywracać i chronić pamięć Żydów polskich, przyczyniając się w ten sposób do wzajemnego zrozumienia i szacunku pomiędzy Polakami i Żydami, a także społeczeństwami Europy i świata. W setkach miejscowości są ludzie dobrej woli, to rodzaj ruchu społecznego, którego członkowie często się nie znają, ale robią coś dobrego i ich chcemy dzisiaj uhonorować" - mówił dyrektor Muzeum POLIN Dariusz Stola.
Laureat nagrody powiedział, że jest bardzo wzruszony. "Tak naprawdę najbardziej interesuję się wielokulturowością i tym kontekstem, jak to kiedyś było (...) Ja się właściwie uganiam za wszystkimi historiami z tych starszych czasów, ponieważ to jest niesłychana skarbnica mądrości, cierpliwości, spolegliwości, uczciwości i jakichś fundamentów jakie odkrywam w tamtych czasach i tamtych ludziach" - podkreślił Wiśniewski.
Przyznano także dwa wyróżnienia. Jedno otrzymała Magdalena Lewkowicz prowadząca w szkole w Mrągowie i w lokalnym środowisku działania upamiętniające Żydów Warmii i Mazur. Angażuje się ona także w akcje porządkowania starych cmentarzy oraz jest inicjatorką wycieczek edukacyjnych i warsztatów.
Drugim z wyróżnionych został Dariusz Popiela - aktywista projektu Sądecki Sztetl, także kajakarz górski i olimpijczyk z Pekinu z 2008 r. Popiela to również współorganizator spotkań przybliżających kulturę żydowską w Nowym Sączu, inicjator i koordynator budowy Pomnika Pamięci Żydów z Krościenka nad Dunajcem oraz upamiętnienia ofiar Holocaustu na cmentarzu w Krościenku. Wyróżnieni otrzymali nagrody finansowe w wysokości 7,5 tys. zł.
Nagrody Specjalne przyznawane przez dyrektora Muzeum POLIN otrzymali Bogdan Białek i Adam Bartosz. Białek to współprzewodniczący Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, członek zarządu internetowej Jesziwy Pardes-Akademii Judaizmu. Prowadzi szeroką działalność społeczną, edukacyjną i kulturalną, jest m.in. pomysłodawcą odbywających się od 2000 r. w Kielcach Marszy Pamięci i Modlitwy upamiętniających pogromy dokonane na Żydach.
Bartosz był przez wiele lat dyrektorem Muzeum Okręgowego w Tarnowie. To znawca kultury i historii Romów oraz Żydów, jeden z inicjatorów Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej, pomysłodawca obchodów Dni Pamięci Żydów Galicyjskich w Tarnowie i okolicznych miejscowościach. Laureaci Nagrody Specjalnej otrzymali statuetki – rzeźby autorstwa Faustyny Makaruk.
Nagroda POLIN przyznawana jest od 2015 r. Jej celem jest promocja postaw zgodnych z misją Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Laureatami są osoby, organizacje lub instytucje aktywnie działające na rzecz ochrony pamięci o historii polskich Żydów.
Jako pierwszy otrzymał nagrodę Tomasz Pietrasiewicz, twórca i dyrektor Ośrodka "Brama Grodzka – Teatr NN" w Lublinie, który od 1998 r. realizuje szereg projektów edukacyjno-artystycznych poświęconych dziedzictwu lubelskich Żydów.
W 2016 r. trafiła ona do Jacka Koszczana, założyciela i prezesa Stowarzyszenia Na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Żydów Ziemi Dukielskiej - Sztetl Dukla. Wyróżnieni zostali: Robert Augustyniak, inicjator działań związanych z przywracaniem pamięci o społeczności żydowskiej Grodziska Mazowieckiego oraz Mirosław Skrzypczyk, nauczyciel i animator kultury pracujący na rzecz dziedzictwa żydowskiego w Lelowie i w Szczekocinach. Nagrodę specjalną otrzymał Jan Jagielski z Żydowskiego Instytutu Historycznego za całokształt działalności.
Laureatką trzeciej edycji konkursu została Joanna Podolska, działająca na rzecz zachowania pamięci o historii łódzkiej społeczności żydowskiej, dyrektorka Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Wyróżnienia odebrali Dariusz Paczkowski z Żywca i Ireneusz Socha z Dębicy. Nagrodę Specjalną POLIN 2017 otrzymało Stowarzyszenie "Dzieci Holocaustu" w Polsce. (PAP)
autor: Anna Kondek-Dyoniziak
akn/ itm/
