Zimbabwe

2016-03-02 10:46 aktualizacja: 2018-09-27, 05:04
epa05157763 A photograph made available on 13 February 2016 showing an aerial view of the Victoria Falls, 900 km west of the capital, Harare, Zimbabwe, 12 February 2016. The falls generate mists that can be seen from more than 20 kilometers away. The mist also sustains a rain forest-like ecosystem adjacent to the falls. The river is typically in full flood during February and March, when as much as 540 million cubic meters of water fall over the edge every single minute. EPA/AARON UFUMELI Dostawca: PAP/EPA. Archiwum PAP/EPA © 2016
epa05157763 A photograph made available on 13 February 2016 showing an aerial view of the Victoria Falls, 900 km west of the capital, Harare, Zimbabwe, 12 February 2016. The falls generate mists that can be seen from more than 20 kilometers away. The mist also sustains a rain forest-like ecosystem adjacent to the falls. The river is typically in full flood during February and March, when as much as 540 million cubic meters of water fall over the edge every single minute. EPA/AARON UFUMELI Dostawca: PAP/EPA. Archiwum PAP/EPA © 2016
zimbabwe-flaga.png
 Flaga zimbabwe-godlo.png
Godło Republika Zimbabwe

Republic of Zimbabwe

obszar: 390 759 km2

ludność: 16 111 699 (2017)

stolica: Harare

ludność: 1 831 859 (2013) (zespół miejski)

Język urzędowy: angielski

Święto narodowe: 18 IV - rocznica proklamowania niepodległości (1980)

Jednostka monetarna:  1 dolar Stanów Zjednoczonych (USD) = 100 centów

Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, ACP, IMF(MFW), NAM, AU, WTO, WHO

280px_pap_20131129_0jb.jpg

Afryka dza.png Algieria ago.png Angola ben.png Benin bwa.png Botswana iot.png Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego bfa.png Burkina Faso bdi.png Burundi tcd.png Czad cod.png Demokratyczna Republika Konga dji.png Dżibuti egy.png Egipt eri.png Erytrea eth.png Etiopia gab.png Gabon gmb.png Gambia gha.png Ghana gin.png Gwinea gnq.png Gwinea Równikowa gnb.png Gwinea-Bissau cmr.png Kamerun ken.png Kenia com.png Komory lso.png Lesotho lbr.png Liberia lby.png Libia mdg.png Madagaskar mwi.png Malawi mli.png Mali mar.png Maroko mrt.png Mauretania mus.png Mauritius moz.png Mozambik nam.png Namibia ner.png Niger nga.png Nigeria cog.png Republika Konga zaf.png Republika Południowej Afryki caf.png Republika Środkowoafrykańska stp.png Republika Świętego Tomasza reu.png Réunion rwa.png Rwanda esh.png Sahara Zachodnia sen.png Senegal syc.png Seszele sle.png Sierra Leone som.png Somalia swz.png Suazi sdn.png Sudan ssd.png Sudan Południowy tza.png Tanzania tgo.png Togo tun.png Tunezja uga.png Uganda civ.png Wybrzeże Kości Słoniowej shn.png Wyspa Świętej Heleny zmb.png Zambia cpv.png Zielony Przylądek zwe.png Zimbabwe Pozostałe kontynenty Ustrój

Republika niepodległa od 18 IV 1980 r.; była kolonia Wielkiej Brytanii pod nazwą Rodezji Południowej. 11 XI 1965 r. biali kolonizatorzy ogłosili jednostronnie niepodległość, a 2 III 1970 r. proklamowali republikę. 21 XII 1979 r. w wyniku dwustronnej, rodezyjsko-brytyjskiej konferencji w Londynie przywrócono krajowi na okres przejściowy status kolonii brytyjskiej.
Zgodnie z konstytucją z 22 V 2013 r., przyjętą w referendum 16 III 2013 r., głową państwa i szefem rządu jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na kadencję 5-letnią (maksymalnie na dwie kadencje).
Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego parlamentu o kadencji 5-letniej, składającego się z izby niższej - Zgromadzenia Narodowego i izby wyższej - Senatu. W skład Zgromadzenia Narodowego wchodzi 270 deputowanych (w tym 210 wyłanianych w wyborach powszechnych i z urzędu 60 kobiet). Senat liczy 80 członków (60 wybieranych w wyborach powszechnych oraz z urzędu 18 wodzów plemiennych i 2 osoby niepełnosprawne).
Władzę wykonawczą sprawuje rząd powoływany przez prezydenta.
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 8 prowincji i 2 miasta wydzielone (Bulawayo i Harare).

  Głowa państwa prezydent i szef rządu - Emmerson Dambudzo MNANGAGWA  /ZANU-PF/ /od 24 XI 2017; elekcja 30 VII 2018/
wiceprezydent - Constantino CHIWENGA (Constantino Guveya Dominic Nyikadzino CHIWENGA) /ZANU-PF/ /od 28 XII 2017; ponownie od 31 VIII 2018/
wiceprezydent - Kembo MOHADI (Kembo Dugish Campbell MOHADI) /ZANU-PF/ /od 28 XII 2017; ponownie od 31 VIII 2018/                                                                 *

poprzedni prezydent i szef rządu - Robert Gabriel MUGABE /ZANU-PF/ /31 XII 1987 - 21 XI 2017/
                                  

Rząd

utworzony 7 IX 2018 r.

ministrowie:
spraw zagranicznych i handlu międzynarodowego - Sibusiso MOYO
spraw wewnętrznych i dziedzictwa kulturowego - Kane MATEMA
obrony i weteranów wojennych - Oppah MUCHINGURI-KASHIRI
finansów - Thuli NCUBE
ds. rozwoju górnictwa i kopalni - Winston CHITANDO
informacji, ds. mediów i środków przekazu - Monica MUTSVANGWA /kob./
służb publicznych, pracy i ubezpieczeń społecznych - Sekesai NZENZA
przemysłu i handlu wewnętrznego - Mhangaliso NDLOVU
szkolnictwa wyższego - Amon MURWIRA
szkolnictwa podstawowego i średniego - Paul MAVHIMA
ds. gruntów, rolnictwa, zasobów wodnych, klimatu i przesiedlania na obszarach wiejskich - Perence SHIRI
energetyki i rozwoju elektrowni - Joram GUMBO
transportu i rozwoju infrastruktury - Joel MATIZA
informacji i służb informacyjnych - Monica MUTSVANGWA /kob./
ds. technologii komunikacji informacyjnej - Kazembe KAZEMBE
ochrony środowiska, turystyki i branży hotelarskiej - Priscah MUPFUMIRA /kob./
ds. młodzieży, sportu, sztuki i rekreacji - Kirsty COVENTRY /kob./
zdrowia i ds. ochrony praw dzieci - Obadiah MOYO
sprawiedliwości, ds. prawa i parlamentu - Ziyambe ZIYAMBE
ds. kobiet, społeczności, rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw - Sithembiso G.G. NYONI /kob./

  Parlament Zgromadzenie Narodowe /National Assembly/

spiker - Jacob MUDENDA /ZANU-PF/

Podział mandatów po wyborach z 30 lipca 2018 r.: ZANU-PF 144, Sojusz MDC 64, NPF 1, niezależni 1. Razem 210.

zimbabwe-zgr-narodowe-01_2.jpg


  

Senat /Senate/

przewodnicząca - Marbel CHINOMONA /kob./ /ZANU-PF/

Podział mandatów po wyborach z 30 lipca 2018 r.: ZANU-PF 34, Sojusz MDC 25, MDC-T 1, wodzowie 18, niepełnosprawni 2. Razem 80.

zimbabwe-senat-01_2.jpg

  Partie

Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe - Front Patriotyczny /Zimbabwe African National Union - Patriotic Front - ZANU-PF/ - utworzony w 1963 r., do 1980 r. nosił nazwę Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe /ZANU/; 22 XII 1987 r. podpisano porozumienie o połączeniu ZANU z Frontem Patriotycznym /Patriotic Front-PF; zał. 1961, do 1980 nosił nazwę Afrykański Ludowy Związek Zimbabwe - ZAPU/; ostateczne zjednoczenie obu partii nastąpiło na zjeździe 19-22 XII 1989 r.; I sekr.: Emmerson Dambudzo MNANGAGWA; II sekr.: Constantino CHIWENGA; II sekr.: Kembo MOHADI; przewodn. krajowy: Oppah MUCHINGURI-KASHIRI /kob./

Ruch na rzecz Zmian Demokratycznych /Movement for Democratic Change - MDC/ - partia opozycyjna, utworzona we wrześniu 1999 r. przez Kongres Związków Zawodowych Zimbabwe /ZCTU/; od końca 2005 r. dzieliła się na 2 frakcje; przywódca: Nelson CHAMISA.

Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe - Ndonga /Zimbabwe African National Union - Ndonga - ZANU-Ndonga/ - utworzony w lipcu 1977r. pod nazwą Afrykańska Rada Narodowa - Sithole /ANC-S/; do 1989 r. nosił nazwę Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe /ZANU/; przywódca: Denford MUSIYARIRA.

Narodowy Front Patriotyczny /National Patriotic Front - NPF/ - utworzony 19 listopada 2017 r. przez zwolenników b. prezydenta Mugabe i grupę b. członków ZANU-Ndonga; przywódca: Ambrose MUTINHIRI.

Narodowy Sojusz na rzecz Dobrych Rządów /National Alliance for Good Governance - NAGG/ - utworzony w 2002 r.

Ruch Wolności Zimbabwe /Zimbabwe Freedom Movement - ZFM/ - utworzony w listopadzie 2003 r.

Afrykański Związek Ludowy Zimbabwe /Zimbabwe African People's Union - ZAPU/ - partia utworzona 8 listopada 2008 r.; przewodn.: Dumiso DABENGWA.

Zjednoczony Ruch Ludowy /United People's Movement - UPM/ - partia utworzona w 2005 r.; przywódcy: Jonathan MOYO, Pearson MBALEKWA.

Zjednoczona Partia Ludowa /United People's Party - UPP/ - utworzona w 2006 r. przez grupę b. członków ZANU-PF; przywódca: Daniel SHUMBA.

Ludowa Partia Demokratyczna /People’s Democratic Party - PDP/ - utworzona we wrześniu 2015 r. przez grupę b. członków  MDC-T; początkowo nosiła nazwę Ruch na rzecz Zmiany Demokratycznej - Odnowa; przywódca: Lucia MATIBENGA.

Przekształcić Zimbabwe /Transform Zimbabwe - TZ/ - przywódca: Jacob NGARIVHUME.

Najpierw Naród Zimbabwe /Zimbabwe People First - ZPF/ - przywódca: Agrippa MUTAMBARA.

Wielorasowi Demokraci /Multi-Racial Democrats - MRD/.

                                                                                *
Sojusz MDC /MDC Alliance/ - blok wyborczy utworzony 6 sierpnia 2017 r. przez kilka partii politycznych: Ruch na rzecz Zmian Demokratyczych /MDC/, Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe - Ndonga /ZANU-Ndonga/, Ludowa Partia Demokratyczna /PDP/, Wielorasowi Demokraci /MRD/, Najpierw Naród Zimbabwe /ZPF/, Przekształcić Zimbabwe /TZ/; przywódca: Nelson CHAMISA.


Związki zawodowe

Kongres Związków Zawodowych Zimbabwe /Zimbabwe Congress of Trade Unions - ZCTU/ - założony w 1981 r.; liczy ok. 400 000 członków /2004/; skupionych w 33 związkach afiliowanych.

Prasa

The Business Tribune - tygodnik, Harare.

The Chronicle - dziennik poranny, Bulawayo, zał. 1894 pt. "The Bulawayo Chronicle".

Daily Gazette - dziennik niezależny, Harare, zał. 1992.

Daily News - dziennik, Harare, zał. 1999.

The Financial Gazette - tygodnik niezależny, Harare, zał. 1969.

The Herald - dziennik rządowy, poranny, Harare, zał. 1891 pt. "The Rhodesia Herald"; pod obecnym tytułem wychodzi od 15 VIII 1978.

Kwayedza - tygodnik, Harare.

Manica Post - tygodnik, Mutare, zał. 1893; poprzednio ukazywał się jako dziennik pt. "Umtali Post".

NewsDay - dziennik niezależny, zał. VI 2010, Harare.

Parade - miesięcznik., zał. 1953.

The Standard - tygodnik, zał. IV 1997.

Sunday Mail - tygodnik, Harare, zał. 1935.

Sunday News - tygodnik, Bulawayo, zał. 1930.

Zimbabwe Independent - tygodnik, Harare, zał. 1996.

ZimNews - dziennik.


Agencja prasowa

Zimbabwe Inter-Africa News Agency /ZIANA/ - Harare, zał. 1981.

 
TEMATY:

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.