2020-07-16 18:13 aktualizacja: 2020-07-16, 18:34
Warszawa, 18.11.2019. Dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego Albert Stankowski podczas międzynarodowej konferencji naukowej. Fot. PAP/Tomasz Gzell
Przeszło 70 archiwalnych fotografii na 20 planszach, ukazujących dzień powszedni warszawskiego getta znalazło się na wystawie "Co trzeci spośród nas" Muzeum Getta Warszawskiego, którą od 22 lipca do 30 listopada będzie można oglądać na Placu Grzybowskim 2 w Warszawie.
Wystawa opublikowana premierowo na stronie internetowej w ramach Muzeum Getta Warszawskiego online, zgodnie z założeniami, staje na Placu Grzybowskim. Ekspozycja "Co trzeci spośród nas" została przygotowana w 77. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim i 80. rocznicę zamknięcia granic getta, która wypada w listopadzie 2020 roku. Na kuratorskie oprowadzanie Muzeum Getta Warszawskiego zaprasza w czasie sierpniowego Festiwalu Singera.
"Przeszło 70 archiwalnych fotografii na 20 planszach opatrzonych komentarzem historycznym, ukazuje dzień powszedni warszawskiego getta. Prezentowane reprodukcje zdjęć pochodzą ze zbiorów najważniejszych instytucji zajmujących się badaniami nad Holokaustem, między innymi z waszyngtońskiego United States Holocaust Memorial Museum, Jad Waszem w Jerozolimie, Żydowskiego Instytut Historycznego, a także z niemieckiego Bundesarchiv czy Austriackiej Biblioteki Narodowej" - napisano w informacji prasowej.
MGW poinformowało, że "na wystawie dominują portrety oraz plany ogólne, ukazujące codzienny tłok na ulicach i targowiskach getta".
Ekspozycja prezentuje ludzi organizujących samopomoc, tworzących sztukę, pracujących, modlących się. Zdaniem kuratora wystawy Rafała Kosewskiego "skupienie się na twarzach - czasem uśmiechniętych, z nadzieją na przetrwanie; czasem pełnych zadumy, jakby przeczuwających zbliżającą się śmierć, wynędzniałych, zagłodzonych i zdesperowanych - umożliwia współczesnemu odbiorcy głęboki, empatyczny kontakt z warszawskimi Żydami, którzy jeszcze we wrześniu 1939 roku stanowili 1/3 populacji stolicy".
"Unikamy drastycznych obrazów po to, aby naszych bohaterów ukazać w sposób godny. Widzimy w nich nie tylko ofiary, ale przede wszystkim ludzi, którzy pomimo ekstremalnych warunków próbują zachować resztki normalnego życia" - zaznacza kurator.
MGW podało, że "spora część prezentowanych zdjęć wykonana została przez żołnierzy niemieckich z Propaganda-Kompanie 689 - Albert Cusian, Erhard Josef Knobloch, Joe Heydecker". "Mimo że zdecydowana większość tych fotografii powstała dla celów propagandowych, to dokumentuje ona także nędzę getta. Domniemywać można, że ich autorzy próbowali wyrazić w ten sposób współczucie dla ludności żydowskiej, choć zapewne to współczucie pomieszane jest ze zwyczajną ciekawością dla egzotycznego, z ich perspektywy, świata zamkniętej dzielnicy" - dodano.
Oceniono, że w tym kontekście "na szczególną uwagę zasługują zdjęcia Williego Georga, niemieckiego radioreportera, który latem 1942 roku, udał się do getta i po kryjomu sfotografował jego mieszkańców, zużywając cztery rolki filmu". "Na wystawie znalazły się również zdjęcia Polaków, między innymi: Mieczysława Bila-Bilażewskiego, a także fotografie pochodzące ze zbiorów Janka Kostańskiego, w czasie okupacji nastoletniego szmuglera, który swoje losy opisał w książce zatytułowanej +Szmuglerzy+, napisanej wspólnie z Henrykiem Grynbergiem" - przekazano.
W informacji prasowej poinformowano, że oprócz scen z życia codziennego getta, wystawa "Co trzeci spośród nas" prezentuje "najważniejsze wydarzenia historyczne, takie jak wielka akcja wysiedleńcza czy powstanie 1943 roku". "Omówione są też różne przykłady życia społecznego i ekonomicznego, od organizacji komitetów domowych czy instytucji dobroczynnych, po szmugiel, stanowiący istotny element gettowej gospodarki" - zdradzono.
Do września 1939 roku ludność żydowska, w liczbie ok. 370 tys., stanowiła jedną trzecią mieszkańców Warszawy. W jednym mieście współistniały ze sobą dwa światy - polski i żydowski - różniące się wyznaniem, ubiorem, językiem i obyczajowością. Żydzi mieszkali na terenie całego miasta, ale najliczniej w rejonie ulic: Gęsiej, Świętojerskiej i Nalewek. Dla niemieckiego okupanta stanowiło to uzasadnienie utworzenia na tym terenie dzielnicy zamkniętej - największego getta w okupowanej Europie. Granice getta zostały zamknięte 16 listopada 1940 roku. 22 lipca 1942 roku rozpoczęła się wielka akcja wysiedleńcza. 19 kwietnia 1943 roku wybuchło powstanie. Symbolem likwidacji warszawskiego getta było wysadzenie Wielkiej Synagogi na Tłomackiem, 16 maja 1943 roku.
Wystawa jest także dostępna online na stronie internetowej: https://1943.pl/wystawy/co-trzeci-sposrod-nas/. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ wj/
