2020-08-29 08:35 aktualizacja: 2020-08-29, 17:11
Polska Stacja Antarktyczna imienia Henryka Arctowskiego (Stacja Arctowski). Fot. PAP/Tomasz Janecki
W związku z pandemią koronawirusa nowy gmach Polskiej Stacji Antarktycznej im. H. Arctowskiego zostanie oddany do użytku nie w 2023, jak planowano, ale w 2024 r. Spowodowane jest to m.in. przedłużającymi się procedurami wyłonienia wykonawcy na projekty budowlano-wykonawcze.
O nowym terminie oddana stacji do użytku poinformował PAP Instytut Biochemii i Biofizyki (IBB) PAN - placówka, która zarządza stacją.
Polska Stacja Antarktyczna im. Henryka Arctowskiego jest jedną z około 40 stacji całorocznych, obecnych w tej części świata. Położona jest na półkuli południowej w archipelagu Szetlandów Południowych, na wyspie Króla Jerzego.
Działalność rozpoczęła w 1977 r. W momencie, gdy główny budynek stacji został oddany do użytku, znajdował się kilkanaście metrów od morza; teraz przy wysokich stanach wód jest to niecały metr - z tego powodu grozi jej zniszczenie. Również przestarzała infrastruktura stacji, po wielu latach użytkowania w warunkach polarnych, zużyła się. Dlatego naukowcy od kilku lat zabiegali o środki na nowy budynek i jego zaplecze.
Projekt nowej stacji przygotowała w 2015 r. pracownia Kuryłowicz & Associates. W 2018 r. resort nauki poinformował o tym, że przekaże dotację celową w wysokości 88 mln zł na modernizację infrastruktury stacji i budowę nowego budynku głównego.
"W związku z przedłużającymi się procedurami wyłonienia wykonawcy na projekty budowlano-wykonawcze dla inwestycji, a przede wszystkim w związku z sytuacją panującej na świecie pandemii COVID-19, która uniemożliwia pewne zaplanowanie prac w sezonie 2020/21 w Antarktyce, dla bezpieczeństwa całej inwestycji proces został wydłużony o jeden rok i pełne oddanie do użytkowania nowej infrastruktury planowane jest na rok 2024" - czytamy w informacji przekazanej PAP przez IBB PAN. Pierwotnie planowano, że nowy budynek stacji zostanie oddany do użytku w 2023 r.
W informacji przesłanej PAP przypomniano, że nowy główny gmach stacji będzie "aerodynamicznym pawilonem mocno przytwierdzonym do podłoża". Znajdzie się w nim 37 miejsc noclegowych. W części całorocznej planowanych jest 11 pokoi jednoosobowych i jeden dwuosobowy, w części letniej — 4 pokoje czteroosobowe i 4 pokoje dwuosobowe.
"Należy zwrócić uwagę, że pod względem funkcjonalnym budynek został zaprojektowany tak, aby zimą, kiedy w Stacji przebywa mniej osób, poszczególne jego części można było zamknąć i wyłączyć z użytkowania. Rozwiązanie to zapewnia oszczędność w korzystaniu z energii elektrycznej, która wytwarzana jest na miejscu" - podkreślono.
Obecnie kontynuowane są prace nad dokumentacją i projektami budowlano-wykonawczymi wraz z planem zagospodarowania terenu. Z informacji przekazanych przez IBB PAN wynika, że w sezonie lata antarktycznego 2019-2020 wykonano badania geologiczne, w tym odwierty rdzeniowe, sondowania presjometrem Menarda i sondowania georadarowe oraz opracowano dokumentację badań podłoża i opinię geotechniczna na potrzeby kompleksowej przebudowy stacji.
Pracownicy Zakładu Biologii Antarktyki IBB PAN przygotowują opracowanie dotyczące oddziaływania inwestycji na środowisko.
IBB PAN informuje, że w nadchodzącym sezonie letnim 2020-2021 planowany jest transport materiałów i maszyn pod przyszłą budowę z Polski na Wyspę Króla Jerzego oraz montaż konstrukcji zaplecza magazynowego w postaci hal. Z kolei w czasie antarktycznego lata 2021-2022 przewidziane jest uzbrojenie terenu, montaż oczyszczalni ścieków, posadowienie fundamentów pod budynek główny oraz przygotowanie w kraju jego konstrukcji. W sezonie letnim 2022-2023 planowany jest transport i złożenie w miejscu docelowym budynku głównego. Okres zimowy będzie przeznaczony na prace wykończeniowe w środku budynku głównego.
W sezonie 2023-2024 zaplanowano prace rozbiórkowe, porządkowe i zakończenie modernizacji pozostałej infrastruktury. "Ze względu na wartość sentymentalną i historyczną niektórych przedmiotów, części budynków, jak też wysokie standardy normy ochrony środowiska, wszystkie elementy porozbiórkowe zostaną przewiezione do kraju, a najcenniejsze zbiory umieszczone w nowym budynku głównym Stacji. Obecnie prowadzona jest szczegółowa inwentaryzacja pamiątek i artefaktów" - zaznaczono w przesłanej informacji.
W ostatnich latach bezpośrednio z infrastruktury Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego średnio każdego roku korzystali naukowcy z 15 ośrodków polskich i zagranicznych. W placówce prowadzone są badania między innymi z zakresu: zoologii, botaniki, mikrobiologii, ekologii, oceanografii, hydrologii, geologii, geomorfologii, glacjologii, meteorologii. Od wielu lat, nieprzerwanie, prowadzone są obserwacje monitoringowe: ekologiczne, geochemiczne, glacjologiczne, hydrologiczne i meteorologiczne, z których dane są wykorzystywane zarówno przez polskich, jak i zagranicznych naukowców.
Roczny budżet utrzymania infrastruktury Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego wynosi około 7 mln zł. Środki na ten cel pochodzą z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.(PAP)
autor: Szymon Zdziebłowski
