2020-11-09 12:31 aktualizacja: 2020-11-09, 17:32
Uroczyste odsłonięcie pomnika „Przed Bitwą Warszawską. Skierniewice 1920-2020” na Placu Dworcowym w Skierniewicach. Fot. PAP/Roman Zawistowski
Wicepremier, minister kultury Piotr Gliński odsłonił w poniedziałek w Skierniewicach pomnik "Przed Bitwą Warszawską" upamiętniający międzynarodową współpracę podczas wojny 1920 r. "To pomnik solidarności międzyludzkiej, międzynarodowej" - podkreślił prof. Gliński.
Monument, który stanął przed skierniewickim dworcem, upamiętnia setną rocznicę polskiego zwycięstwa nad Armią Czerwoną, a także współpracę Polski, Węgier, Ukrainy i Francji w okresie wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920. Przedstawione na nim postacie marszałka Józefa Piłsudskiego, premiera Węgier Pala Telekiego, naczelnego atamana wojsk ukraińskich i prezydenta Ukrainy w latach 1919-1921 Symona Petlury oraz Charles'a de Gaulle'a, uosabiają narody Europy, które solidarnie pomogły Polsce walczącej z Rosją.
Jak podkreślił podczas uroczystości odsłonięcia pomnika wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotr Gliński, sto lat temu Polska obroniła Europę przed złem bolszewizmu, ale - jak dodał – nie byśmy wtedy sami.
Gliński: możemy odsłonić ten znak ludzkiej solidarności
"Pomnik, który tutaj odsłaniamy w 100-lecie Bitwy Warszawskiej jest pomnikiem solidarności międzyludzkiej, międzynarodowej. To wtedy razem Polacy z Węgrami, Ukraińcami, Francuzami, ale także z Białorusinami, Amerykanami i Rumunami, którzy też dostarczali materiały wojskowe do broniących Warszawy, Polski, Europy, wtedy byliśmy wszyscy razem" – powiedział szef resortu kultury.
Dziękując inicjatorom i wszystkim, którzy przyczynili się do powstania miejsca pamięci, podkreślił, że "dzisiaj dzięki oddolnej inicjatywnie obywatelskiej, dzięki zaangażowaniu samorządu lokalnego i pomocy państwa polskiego możemy ten znak ludzkiej solidarności w obronie dobra przed złem, wspólnie odsłaniać".
"To w smutnym czasie pandemii jest jakimś znakiem radości, że można być razem ponad interesami narodowymi w obronie czegoś, co jest wspólną, największą wartością. Można razem dowieść, że te najważniejsze dla ludzkości, nie tylko dla wspólnot narodowych, wartości mają swoich obrońców" – mówił Gliński.
Przypomniał, że 12 sierpnia 1920 r. na stację kolejową w Skierniewicach przyszedł pierwszy pociąg z amunicją i bronią z Węgier. Jak zapewnił wicepremier, naród polski nigdy nie zapomni tego gestu, "który nie był tylko gestem; był realną pomocą dla bratniego narodu, który bronił wtedy świata przed zalewem bolszewickim".
"Dziękujemy także Francuzom, którzy od początku byli z nami, którzy wyposażyli armię Józefa Hallera, wtedy w razem z tą armią w pociągach przejeżdżających przez Niemcy był także Charles de Gaulle. On jest symbolem tej pomocy francuskiej. (…) Byli z nami przedstawiciele Ukraińskiej Republiki Ludowej, wtedy razem walczyliśmy o niepodległość, Symen Petlura był przywódcą i on tutaj też stoi" – wskazał szef MKiDN.
Gliński zwrócił również uwagę, że na pomniku jest także marszałek Józef Piłsudski. "Ale pamiętamy też o generałach, Tadeuszu Rozwadowskim, Lucjanie Żeligowskim i Józefie Hallerze. Dzięki nim wszystkim i tysiącom patriotów obroniliśmy Europę, obroniliśmy wartości" – zaznaczył.
Przesłanie pomnika
Prezydent Skierniewic Krzysztof Jażdżyk przyznał, że jest dumny z faktu, że skierniewiczanie odegrali sto lat temu dużą rolę w przygotowaniach do Bitwy Warszawskiej. Zapewnił, że mieszkańcy miasta będą godnie dbali o nowe miejsce pamięci.
Pomnik "Przed Bitwą Warszawską – Skierniewice 1920-2020" stanął przed dworcem. Jego umiejscowienie nawiązuje do wydarzenia, które w przyczyniło się do zwycięstwa w wojnie 1920 roku. To na tutejszy dworzec w sierpniu 1920 r. przyjechał pierwszy pociąg pełen amunicji, którą Węgrzy przekazali walczącym. Ten sojusznik Polski w sumie wspomógł żołnierzy broniących się przed rewolucyjną armią milionami naboi, amunicją artyleryjską, tysiącami karabinów i innym sprzętem wojskowym.
Monument przypomina również o ówczesnym sojuszu polsko-ukraińskim, dzięki któremu 20 tys. ukraińskich żołnierzy walczyło razem z Polską oraz o wsparciu doradczym, jakiego udzieliła Polsce Francja i roli samego de Gaulle'a, który w lipcu i sierpniu 1920 r. został wcielony do polskiej jednostki bojowej. Przesłanie pomnika, jakim jest wdzięczność Polski wobec Węgrów, Ukraińców i Francuzów, wypisano na nim w każdym z czterech języków.
Pomnik powstał z inicjatywy Stowarzyszenia Przed Bitwą Warszawską 1920 we współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Biurem Programu "Niepodległa" oraz miastem Skierniewice. Autorem koncepcji monumentu jest prof. Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie Karol Badyna. (PAP)
Autorzy: Olga Łozińska, Bartłomiej Pawlak
