2021-01-19 13:13 aktualizacja: 2021-01-19, 13:16
Czesław Miłosz ze swoją ksiażką. Fot. PAP/CAF JACEK BEDNARCZYK
22 lata pracy, 21 tomów podzielonych na 22 wolumeny, kilka tysięcy stron i znakomity zespół edytorów - nakładem Wydawnictwa Literackiego ukazały się właśnie dwa tomy z serii "Dzieł zebranych" Czesława Miłosza: "Z archiwum", czyli wybór publicystyki noblisty z lat 1945–2004 oraz bibliografia przedmiotowa 1932–2020.
Jak powiedział PAP Marcin Baniak, dyrektor działu promocji WL, dwie najnowsze pozycje to zamknięcie zaplanowanego na cztery tomy opracowania archiwum Czesława Miłosza, nad którym od 2018 roku czuwał zespół pod kierownictwem prof. Aleksandra Fiuta – badacza twórczości poety i jednego z jego przyjaciół.
"Ale jest to także coś więcej. Opublikowanie tych tomów to okazja do podsumowania projektu pod nazwą +Dzieła zebrane+ Miłosza w Wydawnictwie Literackim, albowiem WL wywiązało się z zobowiązań, jakie podjęło wobec poety, podpisując 22 lata temu pierwszą umowę na to przedsięwzięcie" – podkreślił Marcin Baniak.
W grudniu 1998 roku Czesław Miłosz podpisał w Krakowie z Wydawnictwem Literackim i Społecznym Instytutem Wydawniczym "Znak" umowę dotyczącą publikacji całości jego dorobku.
Pierwszym tomem wydanym przez WL w 1999 roku był "Zniewolony umysł". Największą popularnością wśród czytelników cieszyły się "Dolina Issy", "Zniewolony umysł" i "Rodzinna Europa". W ostatnich latach duże zainteresowanie towarzyszyło też tomowi "W cieniu totalitaryzmów. Publicystyka rozproszona z lat 1945-1951 oraz teksty z okresu II wojny światowej".
"Dzieła zebrane" Czesława Miłosza, obejmują blisko siedem dekad jego twórczości. Zostały ułożone chronologicznie, dzięki czemu można prześledzić drogę życiową poety i ewolucję jego poglądów.
Całość kolekcji to "Zniewolony umysł" (1999), "Widzenia nad Zatoką San Francisco" (2000), "Dolina Issy" (2000), "Rodzinna Europa"(2001), "Prywatne obowiązki"(2001), "Abecadło"(2001), "Podróżny świata. Rozmowy z Renatą Gorczyńską"(2002), "Autoportret przekorny. Rozmowy z Aleksandrem Fiutem" (2003), "Księgi biblijne" (2003), "Świadectwo poezji" (2004), "Legendy nowoczesności"(2009), "Rozmowy polskie 1979–1998" (2006), "Rozmowy polskie 1999–2004" (2010), "Spiżarnia literacka" (2011). W cyklu tym ukazały się także "Rozmowy zagraniczne 1979–2003" (2013), "Rozmowy zagraniczne 1980–1994" (2017), "Rozmowy zagraniczne 1980–1997" (2019), "W cieniu totalitaryzmów. Publicystyka rozproszona z lat 1945-1951 oraz teksty z okresu II wojny światowej"(2018), "Wygnanie i powroty. Publicystyka rozproszona z lat 1951-2004, część 1" (2019) "Wygnanie i powroty. Publicystyka rozproszona z lat 1951-2004, część 2"(2019) a teraz "Z archiwum. Wybór publicystyki z lat 1945-2004" i "Bibliografia przedmiotowa. 1932–2020. Wybór"(2020).
Dzięki grantowi z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego ostatnie cztery tomy poświęcone publicystyce noblisty przygotowywał prof. Aleksander Fiut ze współpracownikami - Mateuszem Antoniukiem, Stanleyem Billem, Kariną Jarzyńską, Ewą Kołodziejczyk, Marzeną Woźniak-Łabieniec, Emilem Pasierskim.
Kolekcję dopełnia opracowana przez Emila Pasierskiego, przy współpracy Stanleya Billa, Xaviera Farre Vidala, Nikołaja Iwanowa, Beaty Kalęby, Magdaleny Lubelskiej-Renouf, Anny Małyszkiewicz, Mariana Zaczyńskiego, Marka Zaleskiego i Małgorzaty Zemły "Bibliografia przedmiotowa. 1932–2020. Wybór".
Licząca 820 stron bibliografia to pierwsze tak obszerne opracowanie dotyczące odbioru twórczości Miłosza w świecie – miłośnicy, a przede wszystkim badacze jego dzieł znajdą tam odesłanie do tysięcy poświęconych Miłoszowi publikacji m.in. książek i tekstów prasowych. "Przeglądając ten tom widzimy, jak wielki zasięg ma twórczość Miłosza. Ta bibliografia wciąż się powiększa i pokazuje siłę rażenia poety" – powiedział Baniak.
Podkreślił, że trwającą 22 lata praca nad "Dziełami zebranymi" była wielkim przedsięwzięciem – wymagającym środków, ogromu pracy i doświadczenia. "Miłośnicy Miłosza dzięki tej edycji mają wszystkie jego dzieła, opatrzone komentarzem krytycznym, a dzięki opracowaniu jego archiwum zebrane w jednym miejscu wywiady, jakich udzielał zagranicznym mediom, jego publicystykę i teksty rozproszone. Wiele z nich po raz pierwszy ujrzało światło dzienne i dają one ciekawy pogląd na życie i twórczość Czesława Miłosza. Czytelnik ma na wyciągnięcie ręki teksty, które były rzadkością albo wiedzieli o nich tylko specjaliści. To sprawia, że Miłosza możemy poznać lepiej" - zaznaczył Baniak.
"Z jednej strony czujemy ulgę, ponieważ Wydawnictwo Literackie zamknęło ważny etap, z drugiej z ekscytacją patrzymy w przyszłość, niewykluczone bowiem, że edycja +Dzieł zebranych+ ulegnie poszerzeniu. Archiwum z pewnością kryje jeszcze wiele materiałów, choćby listy, ale jest za wcześnie, by składać takie deklaracje" – powiedział Marcin Baniak.
Pierwsze tomy – aż do śmierci Miłosza w 2004 roku – opatrzone były "Przypisem po latach", czyli aktualizującym autorskim wprowadzeniem samego noblisty. Każdy z tomów zawiera przypisy i komentarz krytyczny najwybitniejszych znawców twórczości Miłosza, ze wsparciem Komitetu Naukowego serii, do którego od 1998 roku należeli Jan Błoński, Aleksander Fiut, Andrzej Franaszek, Kamil Kasperek, Marian Stala, Marek Zaleski.
Do tej pory Wydawnictwo Literackie przygotowało także "Dzieła zebrane" Stanisława Lema (w związku z rokiem Lema WL zapowiada i realizuje liczne dodruki jego powieści), opracowuje "Dzieła zebrane" Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i "Pisma zebrane" Witolda Gombrowicza. Publikowało także dzienniki oraz korespondencję m.in. Sławomira Mrożka. (PAP)
autor: Małgorzata Wosion-Czoba
liv/
