Dzieła sztuki skradzione podczas wojny wrócą do Polski? MSZ Niemiec: stworzono bazę danych "lost art"
"Niemcy stworzyły, między innymi w celu odzyskania dóbr kultury wywiezionych w czasie wojny, bazę danych 'lost art', która zawiera informacje dotyczące poszukiwań i znalezisk takich dóbr kultury - poinformowało PAP niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
W odpowiedzi na pytanie PAP, jakie działania podejmują Niemcy w celu zwrotu zrabowanych przez nich z Polski w czasie II wojny dóbr kultury, niemiecki MSZ poinformował, że "Niemcy stworzyły, między innymi w celu odzyskania dóbr kultury wywiezionych w czasie wojny, bazę danych 'lost art', która zawiera informacje dotyczące poszukiwań i znalezisk takich dóbr kultury. Baza jest otwarta do wyszukiwania i znajdowania informacji z Polski i jest publicznie dostępna".
"Rząd federalny pozostaje otwarty na kontynuowanie rozmów prowadzonych ostatnio w 2014 roku na podstawie polsko-niemieckiego traktatu sąsiedzkiego o wzajemnym zwrocie dóbr kultury" - dodaje MSZ.
"Od czasu przerwania rozmów dwustronnych w 2014 r. doszło jednak do kilku zwrotów" - podkreśla niemieckie ministerstwo spraw zagranicznych. I wspomina, że "na przykład wiosną 2020 roku, cenny ołtarz i odpowiadający mu cokół ołtarzowy (predella) z Kościoła Mariackiego w Gdańsku zostały przekazane przez Kościół protestancki w Niemczech polskiej parafii katolickiej w Gdańsku".
"Straty wojenne poniesione przez Polskę w dziedzinie dóbr kultury są ogromne"
"Straty wojenne poniesione przez Polskę w dziedzinie dóbr kultury są ogromne, a jednocześnie niezwykle trudne do precyzyjnego określenia i oszacowania. Przyczyną tych trudności jest brak wystarczającej bazy dokumentacyjnej. Nie można także zapominać, że większa część oryginalnej dokumentacji źródłowej, np. muzealnej, jak księgi inwentarzowe czy spisy, została wywieziona lub świadomie zniszczona przez okupanta niemieckiego lub wojska radzieckie. W obecnym stanie badań wielokrotnie cytowana liczba 516 tysięcy pojedynczych utraconych dzieł sztuki, choć oparta na źródłach archiwalnych, nie oddaje ogromu strat. Obejmuje ona bowiem tylko te obiekty, które zostały zarejestrowane w latach powojennych, przy czym skupiono się wówczas głównie na dziełach sztuki dawnej. Jeśli chodzi o biblioteki i księgozbiory domowe, straty szacuje się na ponad 22 miliony woluminów z 37,5 tysiąca bibliotek" - informuje polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych na swojej stronie internetowej.
Wydział Restytucji Dóbr Kultury Departamentu Dziedzictwa Kulturowego za Granicą i Strat Wojennych (MKiDN) prowadzi elektroniczną bazę strat wojennych, będącą jedynym ogólnopolskim rejestrem dóbr kultury, utraconych w wyniku II wojny światowej, pochodzących z terytorium Polski po 1945 r. Jej głównym celem jest ewidencjonowanie możliwie jak najpełniejszych informacji na temat obiektów utraconych wskutek działań wojennych. Dane zapisane w bazie stanowią podstawę do podejmowania działań restytucyjnych. Dotychczas udało się skatalogować przeszło 63 tys. obiektów.
W 1946 Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze uznał proceder grabieży dóbr kulturalnych, majątku i niszczenie skarbów kultury narodowej za jedną ze zbrodni niemieckich w okupowanej w latach 1939–1945 Polsce.
Z Berlina Berenika Lemańczyk (PAP)
dsk/
