Przydacz: w razie konieczności nie będzie problemu ze skorzystaniem z art. 4 Traktatu północnoatlantyckiego

Przydacz był jednym z gości niedzielnej debaty w TVN24 poświęconej sytuacji na granicy polsko-białoruskiej. Mówił m.in., że pierwsze informacje o możliwych działaniach reżimu Łukaszenki przy polskiej granicy pojawiały się już wczesnym latem. Przypomniał, że w pierwszej kolejności te działania destabilizacyjne ze strony białoruskiego reżimu były ukierunkowane na Litwę i częściowo także na Łotwę.

"Polska dopiero w następnym etapie była przedmiotem tej operacji hybrydowej i my już wówczas raportowaliśmy o tym w lipcu, w czerwcu - były podejmowane decyzje m.in. o umocnieniu polskiej granicy (...). Natomiast skala tego działania (białoruskiego reżimu) oczywiście myślę, że przewyższyła wszelkie możliwe przewidywania" - powiedział wiceszef MSZ.

Dlaczego Polska do tej pory nie użyła art. 4

Przydacz był pytany, dlaczego do tej pory Polska nie poprosiła o użycie artykułu 4. Traktatu północnoatlantyckiego, który stanowi, że "strony będą się konsultowały, ilekroć zdaniem którejkolwiek z nich zagrożona będzie integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron".

Wiceszef MSZ zwrócił uwagę, że do tej pory w historii NATO art. 4 był wykorzystany sześciokrotnie, ostatnio podczas rosyjskiej inwazji na Ukrainę. "My oczywiście analizujemy cały czas możliwość wykorzystania art. 4, ale pamiętajmy, że po art. 4 jest tylko art. 5, czyli wezwanie sił sojuszniczych do wsparcia zbrojnego, a to może być również odczytane jako ewentualna eskalacja" - zaznaczył Przydacz.

Mówił o systematycznych konsultacjach z sojusznikami w ramach NATO. "Nie chcemy wysyłać sygnałów na tym etapie takich, które mogłyby być mylnie odczytane" - zaznaczył.

Na uwagę, że w wywiadzie dla PAP premier Mateusz Morawiecki powiedział, że Polska razem z Litwą i Łotwą rozważa uruchomienie artykułu 4., Przydacz odparł: "Jeśli będzie konieczność skorzystamy z niego, mamy pełne poparcie wszystkich pozostałych 29 sojuszników, jeśli będzie konieczność, nie będzie absolutnie problemu z tym, aby skorzystać z art. 4, ale w takim momencie, w którym on rzeczywiście odpowiednio zadziała mitygująco na drugą stronę, a nie broń Boże eskalująco".

Nowa "lista sankcyjna"

Wiceszef polskiej dyplomacji mówił też, że jest nowa "lista sankcyjna" na białoruski reżim i jest ona "bardzo ambitna" w porównaniu do poprzednich sankcji w obszarze gospodarczym. "Mam nadzieję, że jutrzejsza Rada ds. zagranicznych rozwieje wątpliwości tych mniej ambitnych partnerów z UE i te sankcje niebawem wejdą w życie" - powiedział Przydacz.

Dodał, że na początku grudnia wchodzą bardzo twarde sankcje amerykańskie nałożone na Białoruś. "Więc w sensie gospodarczym to będzie mocne uderzenie" - powiedział.

Przekazał, że dzięki polskim staraniom objęte sankcjami będą mogły być także niebiałoruskie przedsiębiorstwa np. z Bliskiego Wschodu biorące udział w budowaniu kryzysu migracyjnego. Przydacz wyjaśnił, że chodzi np. o linie lotnicze.

Zakaz wstępu dla dziennikarzy

Przydacz odniósł się też do niewpuszczenia na teren przygraniczny polskich dziennikarzy. "Mamy wystarczająco dużo materiałów w ostatnich tygodniach, miesiącach do dyskusji o sytuacji na granicy, do dyskusji o polityce bezpieczeństwa. Mam wrażenie, że trochę niejako samolubnie część dziennikarzy koncentruje się na tym, że ich tam właśnie nie ma. Są materiały dostarczane przez Wojsko, są materiały dostarczane przez Straż Graniczną, nie brakuje nam tematów do dyskusji" - powiedział wiceszef MSZ.

Mówił, że media mogą działać na terytorium praktycznie całej Polski - na 99,9 proc. terytorium. "Są wyznaczone bardzo ograniczone miejsca, gdzie ze względów bezpieczeństwa te media nie są dopuszczane" - argumentował wiceszef resortu dyplomacji.

Sytuacja na granicy

Od wiosny gwałtownie wzrosła liczba prób nielegalnego przekroczenia granicy Białorusi z Litwą, Łotwą i Polską przez migrantów z krajów Bliskiego Wschodu, Afryki i innych regionów. UE i państwa członkowskie podkreślają, że to efekt celowych działań reżimu Alaksandra Łukaszenki, który instrumentalnie wykorzystuje migrantów w odpowiedzi na sankcje.

Zgodnie z informacjami przekazywanymi przez rząd w pasie przygranicznym po białoruskiej stronie granicy z Polską przebywa obecnie od 2 do 4 tys. migrantów, regularnie dochodzi do prób siłowego przekroczenia granicy oraz prowokacji ze strony służb białoruskich.(PAP)

Autor: Karol Kostrzewa

ja/