2024-04-25 15:57 aktualizacja: 2024-04-25, 17:13
Galeria Porcelany w Zamku Królewskim w Warszawie. Fot. PAP/Albert Zawada
Porcelanowe arcydzieła z Miśni i Dalekiego Wschodu, zastawy stołowe europejskich dworów królewskich i książęcych, cacka z chińskiej porcelany prezentowane są w nowo otwartej Galerii Porcelany w Zamku Królewskim w Warszawie. Ekspozycja dostępna dla publiczności od 26 kwietnia 2024 r.
„Zapraszamy do zwiedzania świata kruchych arcydzieł" – powiedział w czwartek prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie, zapowiadając otwarcie Galerii Porcelany. "Jest to okazja do podkreślenia roli królewskiej kolekcji porcelany jako ważnego elementu kultury i dziedzictwa narodowego. To miejsce, które przenosi nas w świat elegancji i splendoru dworskiego życia, zachwycając zarówno miłośników sztuki, jak i osoby zainteresowane historią i kulturą” – zaznaczył dyr. Fałkowski.
W Galerii Porcelany prezentowane są najcenniejsze wyroby Królewskiej Manufaktury Porcelany w Miśni, stanowiące niemal połowę zamkowej kolekcji porcelany miśnieńskiej, uzupełnione porcelaną dalekowschodnią.
Porcelanowe obiekty zostały pogrupowane tematycznie i chronologicznie. Razem zestawiono najwcześniej powstałe przykłady kamionki i porcelany boettgerowskiej, naczynia z serwisów do kawy i herbaty zdobione scenkami chinoiserie - chińskimi oraz wzorami dalekowschodnimi w typach Imari oraz w japońskim stylu Kakiemona, a także zespoły różnorodnych elementów z zastaw stołowych, również zdobionych wzorami zaczerpniętymi z porcelany dalekowschodniej, m.in. „z czerwonymi smokami” czy „z żółtym lwem”. Wśród nich wyróżnić można kilkanaście naczyń z porcelany miśnieńskiej i dalekowschodniej pochodzących z kolekcji Augusta II.
Oddzielnie wyeksponowano porcelanę miśnieńską dekorowaną motywami europejskimi. „Szczególnie cenne są elementy serwisów zamówionych przez Augusta III, niektóre ze znakami królewskiej cukierni dworskiej: talerze z tzw. serwisu koronacyjnego, półmisek i filiżanka ze spodkiem z zastawy przeznaczonej do Zamku Królewskiego w Warszawie oraz naczynia z serwisu 'zielony Watteau'” - zaznacza dr Anna Szkurłat, kuratorka galerii.
Obok pokazywane są zespoły elementów z dwóch najsłynniejszych zastaw stołowych: hr. Aleksandra Józefa Sułkowskiego oraz tzw. serwisu łabędziego hr. Henryka Bruehla.
Oddzielnie pokazywany jest unikatowy kompletny serwis podróżny z porcelany miśnieńskiej zdobionej chinoiserie - czyli „chińszczyzną” - w oryginalnym puzdrze z lat 1725–1730 oraz japońska porcelana dekorowana w typie Imari z ok. 1700 – para wielkich wazonów z pokrywami i zawieszony na ścianie olbrzymi półmisek z kolekcji Augusta II.
Porcelana Imari – nazwana tak od japońskiego portu, w którym ładowano ją na statki – była wytwarzana w Arita, w prowincji Hizen. Charakteryzowała się dekoracją polegającą na podszkliwnym zdobieniu tlenkiem kobaltu, dzięki czemu uzyskiwano kolorystykę biało-niebieską. Wyroby późniejsze malowano dodatkowo farbami naszkliwnymi, przeważnie w kolorach szafirowym, czerwonym i złotym, po czym ponownie wypalano. Zakres form był bardzo szeroki, a we wzornictwie dominowały stylizowane kwiaty, sceny rodzajowe, pejzaże ujęte w bogate oprawy. Dekoracja była dostosowana do gustów europejskich i często nawet wykonywana na konkretne zamówienia.
„W Galerii Porcelany można również podziwiać Kakiemona - jedyny w Polsce zespół osiemnastu naczyń dekorowanych motywami fantastycznych zwierząt (Fabeltiere), które do wzornictwa porcelany miśnieńskiej wprowadził Adam Friedrich von Loewenfinck, jeden z najwybitniejszych w historii malarzy porcelany i fajansu. Prezentujemy także inne dzieła związane z postacią tego wybitnego artysty, jest to zespół trzech naczyń z lat 1735-1736 zdobionych przez Loewenfincka, a także trzy talerze z drugiego serwisu Earl of Jersey z lat 1739-40” – opisuje zbiory kuratorka Galerii.
Aranżacja wystawy nawiązuje do oryginalnych XVIII-wiecznych gabinetów porcelanowych. Porcelana eksponowana jest w pięciu oryginalnych szafach–witrynach holenderskich z ok. 1750 r. oraz na francuskich komodach i stole konsolowym z pierwszej połowy XVIII w. Zabytkowe meble służą nie tylko ekspozycji obiektów, ale stanowią także dekorację galerii, podobnie jak fryzy talerzy i półmisków zawieszonych na ścianach i „wspartych” konsolkami.
Wiele prezentowanych w Galerii Porcelany zabytków związanych jest z królami Polski z dynastii Wettynów; pochodzą one z kolekcji Augusta II bądź powstały na zamówienie Augusta III.
„Zgromadzony w zamkowych wnętrzach zbiór odsłania przed nami sekrety świata porcelany w wersji najcenniejszej i najbardziej ekskluzywnej” – podkreśla dr Szkurłat. "Historia zamkowej kolekcji porcelany to opowieść o sukcesie zdobywania niezwykłych przedmiotów i emocjach z tym związanych. To także proces żmudnego sprawdzania stanu zachowania kruchych obiektów, kompletowania serwisów oraz szukania unikatowych wzorów” - dodaje kuratorka.
„Otwarcie Galerii Porcelany w Zamku Królewskim w Warszawie jest wydarzeniem, które wieńczy wieloletni wysiłek gromadzenia bogatej i różnorodnej kolekcji, w skład której wchodzą okazy zdobiące niegdyś królewskie i magnackie stoły. Mieszcząca się w majestatycznych wnętrzach zamkowych galeria stanowi hołd dla porcelanowego rzemiosła artystycznego, którego wytwory od wieków zachwycają swoim pięknem i precyzją wykonania” - podkreślają muzealnicy.
Galeria Porcelany jest dostępna od 26 kwietnia br. w ramach Trasy Królewskiej. Kuratorka Galerii Porcelany: dr Anna Szkurłat, Ośrodek Sztuki, Zamek Królewski w Warszawie. (PAP)
Autorka: Anna Bernat
kgr/
