2024-02-01 07:00 aktualizacja: 2024-02-01, 16:02
Palenie e-papierosa, fot. PAP/Michał Walczak
Słodkie, jednorazowe e-papierosy z Chin masowo zalewają polski rynek - ostrzega Instytut Prognoz i Analiz Gospodarczych (IPAG). Według najnowszego raportu Instytutu, dystrybutorzy jednorazówek sprzedali w ubiegłym roku blisko 100 mln sztuk takich urządzeń, z których 97 proc. stanowiły e-papierosy o słodkim (owocowym i deserowym) aromacie. Cały rynek, zdominowany przez atrakcyjne dla nieletnich urządzenia o słodkim aromacie, wart był w ubiegłym roku minimum 2 miliardy złotych.
IPAG informuje o bardzo szybkim wzroście sprzedaży w Polsce. Od 2022 r. sprzedaż wzrosła o ponad 200 proc. (32,3 mln sztuk w 2022 r.). Instytut, na podstawie danych rynkowych, zweryfikował informacje dot. sprzedaży, które udostępnia kontrolowane przez Ministerstwo Zdrowia Biuro do spraw Substancji Chemicznych. Rzeczywista wielkość sprzedaży jest znacznie wyższa od szacunków resortu, który oceniał, że w 2022 r. sprzedano niecałe 14,5 mln urządzeń i nie przedstawił jeszcze informacji dotyczących 2023 r.
Eksperci zwracają uwagę na łatwość obsługi, niską cenę i atrakcyjność urządzeń dla osób niepełnoletnich, które chętnie sięgają po jednorazowe e-papierosy o smaku owocowym, albo deserowym. Na polskim rynku w ubiegłym roku dostępnych było ponad 770 aromatów, z których najczęściej kupowano smaki: ananasowy, ciasteczkowy, melonowy, sernikowy, tarta cytrynowa, drink (np. pinacolada), energetyk, guma balonowa, wata cukrowa, lody śmietankowe czy cola. Smaki miętowy, mentolowy i tytoniowy stanowiły mniej niż 5 proc. sprzedaży.
W poniedziałek, 29 stycznia, premier Wielkiej Brytanii ogłosił zakaz sprzedaży jednorazowych e-papierosów, zwracając uwagę na galopujący wzrost ich popularności wśród nieletnich. „Jako premier muszę dbać o długofalowy interes społeczeństwa. Dlatego zdecydowałem, że czas zakazać sprzedaży jednorazowych e-papierosów, które powodują wzrost popularności e-papierosów wśród młodzieży" - przekonywał.
Jak podaje brytyjskie Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej Wielkiej Brytanii, jednorazowe, smakowe e-papierosy spowodowały wzrost odsetka młodzieży używającej e-papierosów, przy czym udział jednorazowych e-papierosów w grupie wiekowej od 11 do 17 lat w ostatnich 2 latach wzrósł blisko 9-krotnie. Według badania Cancer Research UK, 316 tys. młodych Brytyjczyków, którzy nigdy wcześniej nie mieli styczności z nałogiem, zaczęło używać jednorazowych, smakowych e-papierosów.
Prace nad wprowadzeniem zakazu sprzedaży jednorazowych e-papierosów, z powodu ich atrakcyjności wśród młodzieży, trwają również we Francji, Irlandii i Niemczech. Jako pierwsze, w listopadzie 2023 r. ustawę, wprowadzającą odpowiedni zakaz przyjęło jednomyślnie francuskie Zgromadzenie Narodowe. Zakaz miałby wejść w życie w połowie 2024. Brytyjskie regulacje, według zapowiedzi rządu Rishiego Sunaka, miałby obowiązywać od 2025 r.
Prawie wszystkie jednorazowe e-papierosy powstają w Chinach. Pekin produkuje ok. 95 proc. tych urządzeń i kontroluje 90 proc. rynku, wartego w 2022 r. ok. 11 mld dolarów. IPAG zwraca uwagę, że w październiku 2022 r. Chińska Republika Ludowa zakazała sprzedaży jednorazówek w Chinach, wskazując na ich niebezpieczną popularność wśród nastolatków i jednocześnie zezwalając na dalszą produkcję i eksport na Zachód.
Większość jednorazówek (ponad 60 proc. eksportu z Chin) trafia do Stanów Zjednoczonych, które od kilku miesięcy prowadzą wojnę z ich sprzedażą, zakazując sprzedaży kolejnych partii urządzeń i konfiskując nielegalne dostawy. Eksporterzy omijają zakaz, wysyłając jednorazowe e-papierosy w kontenerach oznaczonych jako baterie, ładowarki, latarki i inne tego typu urządzenia. Zakazy sprzedaży jednorazowych e-papierosów, wprowadzane przez kolejne kraju Zachodu, sprawiają, że Chiny szukają nowych rynków zbytu.
Czytaj cały raport
