Wyjaśniamy pięć zagadnień związanych z budżetem UE i Funduszem Odbudowy

1. Wieloletni budżet UE nazywamy inaczej Wieloletnimi Ramami Finansowymi (WRF)

Unia Europejska jest organizacją międzynarodową, dysponującą wspólnym budżetem. Budżet ewoluował przez ostatnie 60 lat wraz ze zmianami jakie zachodziły w samej UE. Od 1988 roku UE operuje budżetami wieloletnimi znanymi jako Wieloletnie ramy Finansowe (WRF), obejmującymi od 5 do 7 lat.

2. Faktyczne kwoty wydane w danym roku, to... całkowite płatności

W obrębie ustalonych wieloletnich ramach finansowych ustalane są budżety roczne, określające pułapy wydatków na całkowite zobowiązania oraz całkowite płatności w danym roku.

Całkowite zobowiązania to maksymalna wartość zobowiązań prawnych (takich jak umowy czy dotacje), które UE może zaciągnąć w danym roku. Przyrzeczone kwoty niekoniecznie muszą zostać wypłacone w tym samym roku, ale mogą się rozkładać na kilka lat budżetowych. Na przykład budowa oczyszczalni ścieków - zobowiązanie jest zaciągnięte w roku rozstrzygnięcia konkursu ofert, a płatności są dokonywane w perspektywie kilku lat.

Natomiast całkowite płatności to kwoty faktycznie wydane w danym roku. Wynikają z zobowiązań prawnych zaciągniętych w poprzednich latach. (Kolejnym przykładem płatności są tzw. dopłaty bezpośrednie dla rolników).

3. Całkowita alokacja wieloletniego budżetu UE na lata 2021-2027, nie licząc Next Generation UE, czyli Funduszu Odbudowy, wynosi 1074,3 mld euro.

Wieloletnie ramy finansowe obejmą okres 2021–2027. W ramach tych środki UE będą zorientowane na nowe i wzmocnione priorytety we wszystkich dziedzinach polityki UE, w tym na transformację ekologiczną i cyfrową.

Spore środki nadal przeznaczane będą na politykę spójności i wspólną politykę rolną, które zostaną zmodernizowane, by w jak największym stopniu przyczyniały się do odbudowy gospodarczej Europy i celów ekologicznych i cyfrowych UE.

Osobny fundusz Next Generation UE (Fundusz Odbudowy) to kolejne 750 mld euro.

4. W ramach instrumentu Next Generation EU największym funduszem jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Pandemia COVID-19 wywołała potężny kryzys gospodarczy, co skłoniło przywódców państw członkowskich oraz instytucje europejskie do wypracowania planu, którego celem byłoby minimalizowanie jego negatywnych skutków w skali europejskiej.

W maju 2020 roku Komisja Europejska zaproponowała utworzenie Funduszu Odbudowy, który po negocjacjach w Radzie Europejskiej w lipcu został uzgodniony na poziomie 750 mld euro. W ramach Next Generation EU największym funduszem jest Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności o wartości 672,5 mld euro.

Procedura uruchamiania alokacji RRF obejmuje przygotowanie przez państwa członkowskie krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, w których określają swoje programy reform i inwestycji na lata 2021–2023. Komisja Europejska ocenia te plany; po czym ocenę planów - na wniosek KE - zatwierdza Rada UE (reprezentująca rządy krajów UE) większością kwalifikowaną głosów.

5. W ramach polityki spójności w latach 2021-2027, która stanowi część wieloletniego budżetu UE, Polska otrzyma 75 mld euro.

W ramach polityk spójności alokacje środków będą przeznaczane na inwestycje w ramach pięciu celów strategicznych:

Cel strategiczny 1: Bardziej inteligentna Europa – innowacyjna i inteligentna transformacja,

Cel strategiczny 2: Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa – czysta i sprawiedliwa transformacja energetyki, zielone i niebieskie inwestycje, gospodarka o obiegu zamkniętym, przystosowanie się do zmiany klimatu oraz zapobieganie ryzyku,

Cel strategiczny 3: Lepiej połączona Europa – mobilność́ oraz regionalne sieci informacyjne i komunikacyjne (ICT),

Cel strategiczny 4: Europa o silniejszym wymiarze społecznym – wdrożenie Europejskiego filaru praw socjalnych,

Cel strategiczny 5: Europa bliżej obywateli dzięki wspieraniu zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich, wiejskich i przybrzeżnych w ramach inicjatyw lokalnych.

kic/