Estonia
Ustrój
Republika niepodległa od 24 II 1918 r. Następnie, na mocy uchwały Rady Najwyższej Związku Radzieckiego z 6 VIII 1940 r., włączona w skład ZSRR jako Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka. 30 III 1990 r. Rada Najwyższa Estońskiej SRR ustanowiła okres przejściowy do czasu uzyskania pełnej niezależności od ZSRR, 8 V 1990 r. przywróciła nazwę - Republika Estońska, a 20 VIII 1991 r. ogłosiła pełną niepodległość republiki.
Zgodnie z konstytucją z 3 VII 1992 r. głową państwa jest prezydent wybierany na 5 lat (maksymalnie na dwie kolejne kadencje) przez 335-osobowe Kolegium Elektorskie złożone ze 101 deputowanych i 234 przedstawicieli organów samorządowych.
Organem władzy ustawodawczej jest 1-izbowy parlament - Zgromadzenie Państwowe, w którego skład wchodzi 101 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 5 lat.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd, na którego czele stoi premier powoływany przez Zgromadzenie Państwowe na wniosek prezydenta.
Głowa państwa
prezydent - Kersti KALJULAID /kob./ /bezp./ /od 10 X 2016/
*
poprzedni prezydent - Toomas Hendrik ILVES /bezp./ /9 X 2006 - 10 X 2016/
Rząd
utworzony 29 IV 2019 r., stan po zmianach z 30 IV 2019 r.
premier - Jüri RATAS /EKK/
ministrowie:
spraw zagranicznych - Urmas REINSALU /I/
spraw wewnętrznych - Mart HELME /EKRE/
obrony - Jüri LUIK /I/
sprawiedliwości - Raivo AEG /I/
oświaty i badań naukowych - Mailis REPS /kob./ /EKK/
gospodarki i infrastruktury - Taavi AAS /EKK/
ds. regionalnych - Jaak AAB /EKK/
opieki społecznej - Tanel KIIK /EKK/
ds. populacji - Riina SOLMAN /kob./ /I/
kultury - Tõnis LUKAS /I/
finansów - Martin HELME /EKRE/
ochrony środowiska - Rene KOKK /EKRE/
rolnictwa - Mart JÄRVIK /EKRE/
handlu zagranicznego i informatyzacji - wakat
*
poprzedni premier - Jüri RATAS /EKK/ /23 XI 2016 - 24 IV 2019/
Parlament
Zgromadzenie Państwowe /Riigikogu/
przewodniczący - Henn PÕLLUAAS /EKRE/
Podział mandatów po wyborach z 3 marca 2019 r.: ER 34, EKK 26, EKRE 19, Pro Patria 12, SDE 10. Razem 101.
Partie
Estońska Partia Reform /Eesti Reformierakond - ER/ - utworzona 13 listopada 1994 r.; przewodn.: Kaja KALLAS /kob./.
Estońska Partia Centrum /Eesti Keskerakond - EKK/ - utworzona 12 października 1991 r. przez grupę b. członków Frontu Ludowego Estonii /zał. 1988, rozw. 13 XI 1993/; 21 V 1998 r. połączyła się z partią "Estońscy Zieloni" /zał. VIII 1989/; przewodn.: Jüri RATAS.
Pro Patria /Isamaa - I/ - partia utworzona 4 czerwca 2006 r. w wyniku połączenia Związku na rzecz Republiki-Res Publica /Ühdenus Vabariigi Eest-Res Publica - ResP; zał. 8 XII 2001/ i Związku "Ojczyzna" /Erakond "Isamaaliit" - Isamaa; zał. 2 XII 1995/; do 2 czerwca 2018 r. nosiła nazwę: Związek "Ojczyzny" i "Republiki" /Erakond Isamaa ja Res Publica Liit - IRL/; przewodn.: Helir-Valdor SEEDER.
Partia Socjaldemokratyczna /Sotsiaaldemokraatlik Erakond - SDE/ - utworzona 28 kwietnia 1996 r. z przekształcenia się w partię koalicji wyborczej "Umiarkowani", w której skład wchodziły: Estońska Partia Socjaldemokratyczna /zał. IX 1990/ i Estońska Partia Chłopska /zał. 1990/; do lutego 2004r. nosiła nazwę Partia Umiarkowanych /Rahvaerakond Moodukad - RM/; przewodn.: Jevgeni OSSINOVSKI.
Partia Wolnościowa /Eesti Vabaerakond - EV/ - utworzona 20 września 2014 r.; przywódca: Andres HERKEL.
Konserwatywna Partia Ludowa Estonii /Eesti Konservatiivne Rahvaerakond - EKRE/ - utworzona 24 marca 2012 r. z połączenia Estońskiego Związku Ludowego /Estimaa Rahvaliit-Rahvaliit, zał. 2000/ i Estońskiego Ruchu Patriotycznego; przewodn.: Mart HELME.
Estońscy Zieloni /Erakond Eestimaa Rohelised - EER/ - partia utworzona 25 listopada 2006 r.; przywódca: Züleyxa "Zuzu" IZMAILOVA /kob./.
Estońska Zjednoczona Partia Lewicy /Eestimaa Ühendatud Vasakpartei - EÜV/ - partia utworzona 28 czerwca 2008 r. w wyniku połączenia 2 partii: Partii Konstytucji /Konstitutsioonierakond - K, zał. 8 X 1994/ i Estońskiej Partii Lewicy /Eesti Vasakpartei - EVP, zał. XI 1992/; Valev KALD.
Estońscy Chrześcijańscy Demokraci /Eesti Kristlikud Demokraadid - EKD/ - partia utworzona w 1998 r.; do 30 marca 2006 r. nosiła nazwę Estońska Chrześcijańska Partia Ludowa /Eesti Kristlik Rahvapartei - EKRP/; przewodn.: Aldo VINKEL.
Związki zawodowe
Konfederacja Estońskich Związków Zawodowych /Eesti Ametiühingute Keskliit - EAKL/ - założona w 1990 r., liczy 47 500 członków; przewodn.: Peep PETERSON.
Prasa
Dzienniki
Äripäev - ekonomiczny, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1989.
Eesti Päevaleht - w jęz. estońskim, Tallin, zał. 5 VI 1905.
Estonija - gazeta codzienna parlamentu i rządu, w jęz. rosyjskim, Tallin, zał. 1 XI 1940; poprzednio ukazywała się pt. "Sowietskaja Estonia" jako organ Komunistycznej Partii Estonii, Rady Najwyższej i Rady Ministrów Estońskiej SRR.
Postimees - w jęz. estońskim, Tartu, zał. 1857; nakł. 60 200.
SL Ohtuleht - w jęz. estońskim, Tallin, zał. 2000; nakł. 55 000 /stan na 2010 r./.
Czasopisma
The Baltic Independent - tygodnik polityczno-gospodarczy, w jęz. angielskim, Tallin, obejmuje swym zasięgiem także Litwę i Łotwę.
The Baltic Times - miesięcznik polityczno-gospodarczy, w jęz. angielskim, Tallin, zał. 1996.
Eesti Arst - miesięcznik medyczny, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1922.
Eesti Elü /Estonian Life - tygodnik kulturalno-polityczny, w jęz. estońskim i angielskim, Tallin, zał. 1989.
Eesti Ekspress - tygodnik społeczno-polityczny, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1989; nakł. 28 000 stan na 2015 r./.
Eesti Loodus /Przyroda Estonii/ - miesięcznik, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1933, wyd. przez Estońską Akademię Nauk i Ministerstwo Ochrony Środowiska;.
Eesti Naine - popularny miesięcznik dla kobiet, w jęz. estońskim, zał. 1924.
The Estonian Independent - tygodnik, w jęz. angielskim, Tallin, zał. 1990.
Keel ja Kirjandus /Język i Literatura/ - miesięcznik literacki, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1958, wyd. przez Estońską Akademię Nauk i Związek Pisarzy Estonii.
Kultuur ja Elu /Kultura i Życie/ - czasopismo kulturalne, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1958.
Maaleht /Kraj/ - tygodnik, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1987; nakł. 43 000.
Maamajandus - miesięcznik gospodarczy o tematyce wiejskiej, w jęz. estońskim, Tallin; nakł. 2000.
Meie Meel - tygodnik dla młodzieży, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1991.
Vikerkaar /Tęcza/ - miesięcznik polityczny, w jęz. estońskim i rosyjskim, Tallin, zał. 1986; nakł. 1500.
Agencja prasowa
Estońska Agencja Informacyjna - ETA /Eesti Teadete Agentuur/ - agencja rządowa, Tallin, zał. 1918.
Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.
Estonia
Flaga
Godło
- Republika Estońska, Eesti Vabariik
- Obszar: 45 228 km2
- Ludność: 1 319 133 (2018)
- Stolica: Tallin
- Ludność stolicy: 610 468 (2018) (zespół miejski)
- Język urzędowy: estoński
- Święto narodowe: 24 II - Dzień Niepodległości (1918)
- Jednostka monetarna: 1 euro (EUR) = 100 eurocentów
- Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, EU, NATO, IMF (MFW), WTO, OECD
-
Widok na miasto Tartu Fot. PAP/EPA/NIPA
-
Kościół w okręgu Harju Fot. PAP/EPA/NIPA
-
Cerkiew św. Mikołaja w Tallinie Fot. PAP/Rafał Guz
Europa
- Albania
- Andora
- Austria
- Belgia
- Białoruś
- Bośnia i Hercegowina
- Bułgaria
- Chorwacja
- Czarnogóra
- Czechy
- Dania
- Finlandia
- Francja
- Gibraltar
- Grecja
- Guernsey
- Hiszpania
- Holandia
- Irlandia
- Irlandia Północna
- Islandia
- Jersey
- Kosowo
- Liechtenstein
- Litwa
- Luksemburg
- Łotwa
- Macedonia Północna
- Malta
- Mołdawia
- Monako
- Niemcy
- Norwegia
- Polska
- Portugalia
- Rosja
- Rumunia
- San Marino
- Serbia
- Słowacja
- Słowenia
- Szwajcaria
- Szwecja
- Ukraina
- Watykan
- Węgry
- Wielka Brytania
- Włochy
- Wyspa Man
- Wyspy Owcze