Estonia

2019-05-08 16:29 aktualizacja: 2019-07-09, 13:07
Fot. PAP/Rafał Guz

Ustrój

Republika niepodległa od 24 II 1918 r. Następnie, na mocy uchwały Rady Najwyższej Związku Radzieckiego z 6 VIII 1940 r., włączona w skład ZSRR jako Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka. 30 III 1990 r. Rada Najwyższa Estońskiej SRR ustanowiła okres przejściowy do czasu uzyskania pełnej niezależności od ZSRR, 8 V 1990 r. przywróciła nazwę - Republika Estońska, a 20 VIII 1991 r. ogłosiła pełną niepodległość republiki. 
Zgodnie z konstytucją z 3 VII 1992 r. głową państwa jest prezydent wybierany na 5 lat (maksymalnie na dwie kolejne kadencje) przez 335-osobowe Kolegium Elektorskie złożone ze 101 deputowanych i 234 przedstawicieli organów samorządowych.
Organem władzy ustawodawczej jest 1-izbowy parlament - Zgromadzenie Państwowe, w którego skład wchodzi 101 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na 5 lat. 
Władzę wykonawczą sprawuje rząd, na którego czele stoi premier powoływany przez Zgromadzenie Państwowe na wniosek prezydenta.

Głowa państwa

prezydent - Kersti KALJULAID /kob./ /bezp./ /od 10 X 2016/
                                                                                    *
poprzedni prezydent - Toomas Hendrik ILVES /bezp./ /9 X 2006 - 10 X 2016/

Rząd

utworzony 29 IV 2019 r., stan po zmianach z 30 IV 2019 r.

premier - Jüri RATAS /EKK/ 

ministrowie:
spraw zagranicznych - Urmas REINSALU /I/ 
spraw wewnętrznych - Mart HELME /EKRE/
obrony - Jüri LUIK /I/
sprawiedliwości - Raivo AEG /I/ 
oświaty i badań naukowych - Mailis REPS /kob./ /EKK/
gospodarki i infrastruktury - Taavi AAS /EKK/
ds. regionalnych - Jaak AAB /EKK/
opieki społecznej - Tanel KIIK /EKK/ 
ds. populacji - Riina SOLMAN /kob./ /I/
kultury - Tõnis LUKAS /I/
finansów - Martin HELME /EKRE/
ochrony środowiska - Rene KOKK /EKRE/
rolnictwa - Mart JÄRVIK /EKRE/
handlu zagranicznego i informatyzacji - wakat
                                                                                    *
poprzedni premier - Jüri RATAS /EKK/ /23 XI 2016 - 24 IV 2019/

Parlament

Zgromadzenie Państwowe /Riigikogu/
przewodniczący - Henn PÕLLUAAS /EKRE/

Podział mandatów po wyborach z 3 marca 2019 r.: ER 34, EKK 26, EKRE 19, Pro Patria 12, SDE 10. Razem 101.

PAP

Partie

Estońska Partia Reform /Eesti Reformierakond - ER/ - utworzona 13 listopada 1994 r.; przewodn.: Kaja KALLAS /kob./. 

Estońska Partia Centrum /Eesti Keskerakond - EKK/ - utworzona 12 października 1991 r. przez grupę b. członków Frontu Ludowego Estonii /zał. 1988, rozw. 13 XI 1993/; 21 V 1998 r. połączyła się z partią "Estońscy Zieloni" /zał. VIII 1989/; przewodn.: Jüri RATAS. 

Pro Patria /Isamaa - I/ - partia utworzona 4 czerwca 2006 r. w wyniku połączenia Związku na rzecz Republiki-Res Publica /Ühdenus Vabariigi Eest-Res Publica - ResP; zał. 8 XII 2001/ i Związku "Ojczyzna" /Erakond "Isamaaliit" - Isamaa; zał. 2 XII 1995/; do 2 czerwca 2018 r. nosiła nazwę: Związek "Ojczyzny" i "Republiki" /Erakond Isamaa ja Res Publica Liit - IRL/; przewodn.: Helir-Valdor SEEDER. 

Partia Socjaldemokratyczna /Sotsiaaldemokraatlik Erakond - SDE/ - utworzona 28 kwietnia 1996 r. z przekształcenia się w partię koalicji wyborczej "Umiarkowani", w której skład wchodziły: Estońska Partia Socjaldemokratyczna /zał. IX 1990/ i Estońska Partia Chłopska /zał. 1990/; do lutego 2004r. nosiła nazwę Partia Umiarkowanych /Rahvaerakond Moodukad - RM/; przewodn.: Jevgeni OSSINOVSKI. 

Partia Wolnościowa /Eesti Vabaerakond - EV/ - utworzona 20 września 2014 r.; przywódca: Andres HERKEL. 

Konserwatywna Partia Ludowa Estonii /Eesti Konservatiivne Rahvaerakond - EKRE/ - utworzona 24 marca 2012 r. z połączenia Estońskiego Związku Ludowego /Estimaa Rahvaliit-Rahvaliit, zał. 2000/ i Estońskiego Ruchu Patriotycznego; przewodn.: Mart HELME. 

Estońscy Zieloni /Erakond Eestimaa Rohelised - EER/ - partia utworzona 25 listopada 2006 r.; przywódca: Züleyxa "Zuzu" IZMAILOVA /kob./. 

Estońska Zjednoczona Partia Lewicy /Eestimaa Ühendatud Vasakpartei - EÜV/ - partia utworzona 28 czerwca 2008 r. w wyniku połączenia 2 partii: Partii Konstytucji /Konstitutsioonierakond - K, zał. 8 X 1994/ i Estońskiej Partii Lewicy /Eesti Vasakpartei - EVP, zał. XI 1992/; Valev KALD.

Estońscy Chrześcijańscy Demokraci /Eesti Kristlikud Demokraadid - EKD/ - partia utworzona w 1998 r.; do 30 marca 2006 r. nosiła nazwę Estońska Chrześcijańska Partia Ludowa /Eesti Kristlik Rahvapartei - EKRP/; przewodn.: Aldo VINKEL.

Związki zawodowe

Konfederacja Estońskich Związków Zawodowych /Eesti Ametiühingute Keskliit - EAKL/ - założona w 1990 r., liczy 47 500 członków; przewodn.: Peep PETERSON.

Prasa

Dzienniki

Äripäev - ekonomiczny, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1989.

Eesti Päevaleht - w jęz. estońskim, Tallin, zał. 5 VI 1905.

Estonija - gazeta codzienna parlamentu i rządu, w jęz. rosyjskim, Tallin, zał.  1 XI 1940; poprzednio ukazywała się pt. "Sowietskaja Estonia" jako organ Komunistycznej Partii Estonii, Rady Najwyższej i Rady Ministrów Estońskiej SRR.

Postimees - w jęz. estońskim,  Tartu, zał. 1857; nakł. 60 200.

SL Ohtuleht - w jęz. estońskim, Tallin, zał. 2000; nakł. 55 000 /stan na 2010 r./.


Czasopisma

The Baltic Independent - tygodnik polityczno-gospodarczy, w jęz. angielskim, Tallin, obejmuje swym zasięgiem także Litwę i Łotwę.

The Baltic Times - miesięcznik polityczno-gospodarczy, w jęz. angielskim, Tallin, zał. 1996.

Eesti Arst - miesięcznik medyczny, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1922.

Eesti Elü /Estonian Life - tygodnik kulturalno-polityczny, w jęz. estońskim i angielskim, Tallin, zał. 1989.

Eesti Ekspress - tygodnik społeczno-polityczny, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1989; nakł. 28 000 stan na 2015 r./.

Eesti Loodus /Przyroda Estonii/ - miesięcznik, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1933, wyd. przez Estońską Akademię Nauk i Ministerstwo Ochrony Środowiska;.

Eesti Naine - popularny miesięcznik dla kobiet, w jęz. estońskim, zał. 1924.

The Estonian Independent - tygodnik, w jęz. angielskim, Tallin, zał. 1990.

Keel ja Kirjandus /Język i Literatura/ - miesięcznik literacki, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1958, wyd. przez Estońską Akademię Nauk i Związek Pisarzy Estonii.

Kultuur ja Elu /Kultura i Życie/ - czasopismo kulturalne, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1958.

Maaleht /Kraj/ - tygodnik, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1987; nakł. 43 000.

Maamajandus - miesięcznik gospodarczy o tematyce wiejskiej, w jęz. estońskim, Tallin; nakł. 2000.

Meie Meel - tygodnik dla młodzieży, w jęz. estońskim, Tallin, zał. 1991.

Vikerkaar /Tęcza/ - miesięcznik polityczny, w jęz. estońskim i rosyjskim, Tallin, zał. 1986; nakł. 1500.


Agencja prasowa

Estońska Agencja Informacyjna - ETA /Eesti Teadete Agentuur/ - agencja rządowa, Tallin, zał. 1918.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Estonia

Flaga

Godło

  • Republika Estońska, Eesti Vabariik
  • Obszar: 45 228 km2
  • Ludność: 1 319 133 (2018)
  • Stolica: Tallin
  • Ludność stolicy: 610 468 (2018) (zespół miejski)
  • Język urzędowy: estoński
  • Święto narodowe: 24 II - Dzień Niepodległości (1918)
  • Jednostka monetarna: 1 euro (EUR) = 100 eurocentów
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, EU, NATO, IMF (MFW), WTO, OECD
  • Widok na miasto Tartu Fot. PAP/EPA/NIPA
    Widok na miasto Tartu Fot. PAP/EPA/NIPA
  • Kościół w okręgu Harju Fot. PAP/EPA/NIPA
    Kościół w okręgu Harju Fot. PAP/EPA/NIPA
  • Cerkiew św. Mikołaja w Tallinie Fot. PAP/Rafał Guz
    Cerkiew św. Mikołaja w Tallinie Fot. PAP/Rafał Guz