Kenia

2019-07-10 12:08 aktualizacja: 2019-07-26, 09:45
Fot. PAP/ EPA/DAI KUROKAWA

Ustrój

Od 12 XII 1964 r. republika, członek brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Do 12 XII 1963 r. kolonia i protektorat brytyjski, potem niepodległe państwo uznające monarchę brytyjskiego za głowę państwa.
Zgodnie z konstytucją zaaprobowaną w referendum 4 VIII 2010 r., ratyfikowaną 27 VIII 2010 r., głową państwa i szefem rządu jest prezydent wybierany w głosowaniu powszechnym na 5 lat. Prezydent mianuje wiceprezydenta. 
Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego parlamentu o kadencji 5-letniej, składającego się z izby wyższej - Senatu i izby niższej - Zgromadzenia Narodowego. W skład Senatu wchodzi 67 członków wybieranych w wyborach (47 bezpośrednio i 21 pośrednio, w tym 16 kobiet mianowanych przez partie polityczne, 1 kobieta i 1 mężczyzna reprezentujący młodzież, 1 kobieta i 1 mężczyzna reprezentujący niepełnosprawnych) oraz spiker z urzędu. Zgromadzenie Narodowe liczy 349 deputowanych, w tym 290 wybieranych bezpośrednio w wyborach powszechnych w okręgach 1-mandatowych, 47 kobiet i 12 mianowanych na wniosek partii politycznych (6 reprezentujących młodzieży 6 reprezentujących niepełnosprawnych). Ponadto w skład Zgromadzenia wchodzi z urzędu spiker.
Organem władzy wykonawczej jest rząd powoływany przez prezydenta spośród członków parlamentu.
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 47 hrabstw (counties) zarządzanych przez gubernatorów.

Głowa państwa

prezydent i szef rządu - Uhuru Muigai KENYATTA /JP/ /od 9 IV 2013, reelekcja 2017/
wiceprezydent - William Samoei arap RUTO /JP/ /od 9 IV 2013, reelekcja 2017/
                                                                                    *
poprzedni prezydent i szef rządu -  Mwai KIBAKI /PNU/ /30 XII 2002 - 9 IV 2013/

Rząd

utworzony 26 I 2018 r., stan po zmianach z 24 VII 2019 r.

sekretarze:
spraw zagranicznych i handlu zagranicznego - Monica JUMA /kob./
spraw wewnętrznych i koordynacji prac rządu - Fred MATIANG'I 
obrony - Raychelle AWUOR OMAMO /kob./
ds. industrializacji i rozwoju przedsiębiorstw - Adan MOHAMMED 
oświaty - George MAGOHA
energetyki - Charles KETER
ds. decentralizacji - Eugene WAMALWA 
ds. gruntów - Farida KARONEY /kob./ 
transportu i rozwoju infrastruktury - James MACHARIA
informacji, łączności i technologii - Joseph MUCHERU
ropy naftowej i górnictwa - John MUNYES
ochrony środowiska i leśnictwa - Keriako TOBIKO
rolnictwa i nawadniania - Mwangi KIUNJURI 
turystyki i ochrony dzikiej przyrody - Najib BALALA
ds. Wspólnoty Wschodnioafrykańskiej i rozwoju Północnego Korytarza - Peter MUNYA
służb publicznych, młodzieży i równouprawnienia - Margaret KOBIA /kob./
sportu i dziedzictwa narodowego - Amina MOHAMED /kob./
zdrowia - Sicily KANINI KARIUKI /kob./
ds. zasobów wodnych i spraw sanitarnych - Simon CHELUGUI
pracy i opieki społecznej oraz p.o. sekr. skarbu i planowania - Ukur YATTANI
bez teki - Raphael TUJU

Parlament

Zgromadzenie Narodowe /National Assembly/
spiker - Justin MUTURI

Podział mandatów po wyborach z 8 sierpnia 2017 r.: JP171, ODM 76, WDM-K 23, ANC 14, FORD-Kenya 12, KANU 10, EFP 5, KPP 2, niezależni 14, inne 21, vacat 1. Razem 349.

Zgromadzenie Narodowe Kenia

Senat /Senate/
spiker - Kenneth Makelo LUSAKA /JP/    

Podział mandatów po wyborach z 8 sierpnia 2017 r.: JP 34, ODM 20, WDM-K 3, ANC 3, KANU 3, FORD-Kenya 1, inne 2, niezależni 1. Razem 67.

Senat Kenia

Partie

Partia Jubileuszu /Jubilee Party of Kenya - JP/ - utworzona 7 września 2016 r. na bazie koalicji Jubilee Alliance, której skład wchodziło kilka partii, m.in. Sojusz Narodowy /The National Alliance - TNA, zał. VII 2000/, Narodowa Tęczowa Koalicja /National Rainbow Coalition - NARC, zał. X 2002/ i Zjednoczona Partia Republikańska /United Republican Party - URP, zał. I 2012/; przewodn.: Uhuru Muigai KENYATTA; z-ca przewodn.: William Samoei arap RUTO; sekr. gen.: Raphael TUJU.

Pomarańczowy Ruch Demokratyczny /Orange Democratic Movement - ODM/ - partia utworzona w sierpniu 2007 r.; przywódca: Raila Amolo ODINGA; przewodn.: John MBADI.

Ruch Demokratyczny "Wycieraczka" - Kenia /Wiper Democratic Movement - Kenya - WDM-K/ - partia utworzona w 2007 r., poprzednio nosiła nazwę Pomarańczowy Ruch Demokratyczny-Kenia /Orange Democratic Movement-Kenya - ODM-Kenya/; przywódca: Stephen Kalonzo MUSYOKA; p.o. przewodn.: Mutula KILONZO; sekr. gen.: Hassan OMAR.

Narodowy Kongres Amani /Amani National Congress - ANC/ - partia utworzona w czerwcu 2015 r. w wyniku przekształcenia się Zjednoczonego Forum Demokratycznego /United Democratic Forum - UDF, zał. 2012/; przywódca: Musalia MUDAVADI; sekr. gen.: Justus KIZITO.

Forum na rzecz Przywrócenia Demokracji-Kenia /Forum for the Restoration of Democracy - FORD-Kenya/ - partia utworzona w 1992 r. w wyniku rozłamu w Forum na rzecz Przywrócenia Demokracji /FORD, zał. 1991/; przywódca: Moses WETANGULA.

Afrykański Związek Narodowy Kenii /Kenya African National Union - KANU/ - partia utworzona 28 marca 1960 r .; we wrześniu 1963 r. połączyła się z nią Afrykańska Partia Ludowa /APP/, w listopadzie 1964 r . Afrykańska Unia Demokratyczna Kenii /KADU/, a w marcu 2002 r. Partia Rozwoju Narodowego /NDP/; do 10 grudnia 1991 r . jedyna legalna partia w kraju; przewodn.: Gideon MOI; sekr. gen.: Nick SALAT.

Partia Wolności Gospodarczej /Economic Freedom Party - EFP/

Partia Kenijskich Patriotów /Kenya Patriots Party - KPP/

Demokratyczna Partia Kenii /Democratic Party of Kenya - DPK/ - utworzona w 1991 r.; przewodn.: Mwai KIBAKI.

Forum na rzecz Przywrócenia Demokracji Narodowi /Forum for the Restoration of Democracy for the People - FORD-People/ - partia utworzona w 1997 r. w wyniku rozłamu w FORD-Asili; przewodn.: Henry OBWOCHA.

Arka Noego /Safina/ - partia utworzona w czerwcu 1995 r.; przywódca: Paul Kibugi MUITE; przewodn.: Mwalimu MATI.
                                                                                    *
Narodowy Super Sojusz /National Super Alliance - NASA/ - koalicja centrolewicowa, utworzona 11 stycznia 2017 r., w jej skład weszły m.in. ODM, ANC, WDM-K, FORD-Kenya; przywódca: Raila Amolo ODINGA; sekr. gen.: Norman MAGAYA.

Związki zawodowe

Centralna Organizacja Związków Zawodowych Kenii /Central Organization of Trade Unions /Kenya/ - COTU/ - utworzona w listopadzie 1965 r. zamiast rozwiązanych we wrześniu 1965 r. Federacji Pracy Kenii oraz Federacji Postępowych Związków Zawodowych; przewodn.: Rajabu MWONDI; sekr. gen.: Francis ATWOLI.

Prasa

Dzienniki

The Daily Nation - niezależny, w jęz. angielskim, Nairobi, zał. 3 X 1960.

The People Daily - zał. 1993.

The Standard - poranny w jęz. angielskim, Nairobi, zał. 1902 pt. "African Standard" w Mombasa w czasie budowy linii kolejowej Mombasa-Kisumu; najstarszy dziennik w krajach Afryki Wschodniej.

The Star - w jęz. angielskim, Nairobi, zał. VII 2007 pt. "Nairobi Star", obecna nazwa od 2009 r.

Taifa Leo /Współczesny Naród/ - w jęz. suahili, Nairobi, zał. 1958.


Czasopisma

Coastweek - tygodnik w jęz. angielskim, Mombasa, zał. 1978.

The East African - tygodnik w jęz. angielskim, Nairobi, zał. 1994.

Kenya Gazette - tygodniowa gazeta rządowa, Nairobi, zał. 1898; publikuje dekrety i zarządzenia.

The Standard on Sunday - niedzielne wydanie dziennika pt. "The Standard" /zob./, Nairobi, zał. 1979.

Sunday Nation - niedzielne wydanie dziennika pt. "Daily Nation" /zob./, Nairobi, zał. 1960.

Sunday People - tygodnik, wychodzi w niedzielę, Nairobi, zał. 16 X 1881; nakł. 239 364 /stan z II 2016/.

Sunday Times - niedzielne wydanie dziennika pt. "Kenya Times" /zob./, Nairobi.

Taifa Jumapili - tygodnik w jęz. suahili, Nairobi, zał. 1987.

Taifa Weekly - niedzielne wydanie dziennika "Taifa Leo" /zob./, Nairobi, zał. 1960.


Agencja prasowa

Kenya News Agency /KNA/ - agencja informacyjna, Nairobi, zał.  5 XII 1963.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Kenia

Flaga

Godło

  • Republika Kenii, Republic of Kenya, Jamhuri ya Kenya
  • Obszar: 581 309 km2
  • Ludność: 47 898 083 (2017)
  • Stolica: Nairobi
  • Ludność stolicy: 3 138 295 (2009) (zespół miejski)
  • Język urzędowy: angielski, suahili
  • Święto narodowe: 12 XII - rocznica proklamowania niepodległości (1963)
  • Jednostka monetarna: 1 szyling kenijski (KES) = 100 centów
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, ACP, IMF (MFW), NAM, AU, WTO, WHO
  • Żyrafa w Tsavo East National Park Fot. PAP/EPA/DAI KUROKAWA
    Żyrafa w Tsavo East National Park Fot. PAP/EPA/DAI KUROKAWA
  • Slamsy Mathare Fot. PAP/EPA/STEPHEN  MORRISON
    Slamsy Mathare Fot. PAP/EPA/STEPHEN MORRISON
  • Szczyt Mount Kenyan Fot. PAP/EPA/STEPHEN MORRISON
    Szczyt Mount Kenyan Fot. PAP/EPA/STEPHEN MORRISON