Macedonia Północna

2019-05-23 12:07 aktualizacja: 2019-07-11, 14:27
Fot. PAP/EPA/GEORGI LICOVSKI

Ustrój

Republika. Proklamowała niepodległość 17 IX 1991 r. Faktycznie do 15 I 1992 r. wchodziła, jako republika związkowa, w skład Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. 8 IV 1993 r. przyjęta do ONZ pod tymczasową nazwą "Była Jugosłowiańska Republika Macedonii". Kontrowersje wokół nazwy związane są ze stanowiskiem Grecji, która uważa, iż nazwa "Macedonia" jest historyczną nazwą części terytorium Grecji. 11 I 2019 r. parlament przegłosował poprawkę do konstytucji, która - zgodnie z porozumieniem z Grecją - zmienia nazwę państwa na Republika Macedonii Północnej. Zmiany ostatecznie weszły w życie 12 II 2019 r., po ratyfikacji porozumienia przez stronę grecką 25 I 2019 r.
Zgodnie z konstytucją z 17 XI 1991 r., ostatnio modyfikowaną 11 I 2019 r., głową państwa jest prezydent wybierany w głosowaniu powszechnym na 5 lat.
Organem władzy ustawodawczej jest 1-izbowy parlament - Zgromadzenie Republiki Macedonii Północnej. W jego skład wchodzi obecnie 123 deputowanych (120 wybieranych w wyborach powszechnych na kadencję 4-letnią i 3 przedstawicieli diaspory).
Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele.

Głowa państwa

prezydent - Stewo PENDAROWSKI /SDSM/ /od 12 V 2019/
                                                                                    *
poprzedni prezydent - Gjorge IWANOW /niezal./ /12 V 2009 - 12 V 2019/

Rząd

utworzony 31 V 2017 r., stan po zmianach z 23 VI 2019 r.

premier oraz min. finansów - Zoran ZAEW /SDSM/
wicepremier oraz min. spraw wewnętrznych - Oliwer SPASOWSKI
wicepremier oraz min. obrony - Radmila SZEKERINSKA /kob./
wicepremier ds. integracji europejskiej - Bujar OSMANI
wicepremier ds. gospodarki - Koco ANGJUSZEW
wicepremier - Hazbi LIKA

ministrowie:
spraw zagranicznych - Nikoła DIMITROW
oświaty i nauki - Arber ADEMI
rolnictwa, leśnictwa i gospodarki wodnej - Trajan DIMKOWSKI
pracy i spraw społecznych - Mila CAROWSKA /kob./
kultury - Husni ISMAILI
ds. społeczeństwa informacyjnego i administracji - Damjan MANCZEWSKI
transportu i łączności - Goran SUGAREWSKI
sprawiedliwości - Renata DESKOSKA /kob./
ochrony środowiska i planowania urbanistycznego - Naser NUREDINI
gospodarki - Kresznik BEKTASZI
zdrowia - Wenko FILIPCZE
ds. samorządu lokalnego - Goran MILEWSKI
ds. systemu politycznego i stosunków społecznych - Sadulla DURAKU
ds. diaspory - Edmond ADEMI
bez teki - Robert POPOSKI
bez teki - Zoran SZAPURIK
bez teki - Zorica APOSTOLOWSKA /kob./
bez teki - Elwin HASAN
bez teki - Bardil DAUTI
bez teki - Muzafior BAJRAM
                                                                                    *
poprzedni p.o. premier - Emil DIMITRIEW /16 I 2016 - 31 V 2017/

Parlament

Zgromadzenie Republiki Macedonii Północnej /Sobranje na Republika Sewerna Makedonija/
przewodniczący - Talat XHAFERI /DUI/

Podział mandatów po wyborach z 11 grudnia 2016 r.: WMRO-DPMNE 51, SDSM 49, DUI 10, BESA 5, ApS 3, DPA 2, diaspora 3. Razem 123.

Macedonia Północna parlament

Partie

Socjaldemokratyczny Związek Macedonii /Socijaldemokratski Sojuz na Makedonija - SDSM/ - utworzony w 1943 r. jako Związek Komunistów Macedonii, następnie nosił nazwę: Związek Komunistów Macedonii - Partia Przemian Demokratycznych; obecną nazwę nosi od 20 kwietnia 1991 r.; przewodn.: Zoran ZAEW; sekr. gen.: Oliwer SPASOWSKI.

Wewnętrzna Macedońska Organizacja Rewolucyjna - Demokratyczna Partia Macedońskiej Jedności Narodowej /Wnatrešna Makedonska Rewolucionerna Organizacija - Demokratska Partija za Makedonsko Nacionalno Edinstwo - WMRO-DPMNE/ - partia prawicowa utworzona 17 czerwca 1990 r.; przewodn.: Hristijan MICKOSKI. 

Demokratyczny Związek na rzecz Integracji /Demokratska Unija za Integracija - DUI/ - utworzony w czerwcu 2002 r. partia mniejszości albańskiej; przewodn.: Ali AHMETI.

Ruch BESA /Lëvizja BESA/ - partia albańskiej mniejszości, utworzona w listopadzie 2014 r.; przywódca: Bilall KASAMI.

Sojusz na rzecz Albańczyków /Aleanca për Shqiptarët - ApS/ - ugrupowanie reprezentujące interesy albańskiej mniejszości.

Demokratyczna Partia Albańczyków /Demokratska Partija na Albancite - DPA/ - utworzona w 1994 r. pn. Partia na rzecz Demokratycznego Dobrobytu Albańczyków /Partija za Demokratski Prosperitet na Albancite - PDPA/; w 1997 r. połączyła się z Ludową Partia Demokratyczną /Narodna Demokratska Partija - NDP; zał. 1990/; obecną nazwę nosi od 1999 r.; przewodn.: Menduh THAÇI.

Odrodzenie Narodowo-Demokratyczne /Rilindja Demokratike Kombëtare - RDK/ - partia mniejszości albańskiej, utworzona w marcu 2011 r.; przywódca: Rufi OSMANI. 

Obywatelska Opcja na rzecz Macedonii /Grażdanska Opcija za Makedonija – GROM/ - utworzona w maju 2013 r.; przewodn.: Stewczo JAKIMOWSKI. 

Liberalna Partia Macedonii /Liberalna Partija na Makedonija - LPM/ - utworzona w 1990 r.; zreorganizowana w 2000 r.; przewodn.: Iwon WELICKOWSKI. 

Socjalistyczna Partia Macedonii /Socjalisticzka Partija na Makedonija - SPM/ - utworzona w 1990 r. w wyniku oddzielenia się od Związku Komunistów Macedonii; przewodn.: Ljubisaw IWANOW-DZINGO. 

Partia Liberalno-Demokratyczna /Liberalno-Demokratska Partija - LDP/ - utworzona w kwietniu 1994 r. w wyniku połączenia się części Partii Liberalnej /zał. 1990/ z Partią Demokratyczną Macedonii /zał. 1993/; przewodn.: Goran MILEWSKI. 

Demokratyczna Liga Bośniaków /Demokratska Liga na Boshnjacite - DLB/ - reprezentuje interesy etnicznych Bośniaków. 

Wewnętrzna Macedońska Organizacja Rewolucyjna - Partia Narodowa/Wnatrešna Makedonska Rewolucionerna Organizacija - Narodna Partija - WMRO-NP/ - utworzona w lipcu 2004 r.; przywódca: Ljubczo GEORGIEWSKI. 

Nowa Partia Socjaldemokratyczna /Nova Socijaldemokratska Partija - NSDP/ - utworzona w listopadzie 2005 r. w wyniku rozłamu w Socjaldemokratycznym Związku Macedonii /SDSM/; przywódca: Tito PETKOWSKI. 

Demokratyczna Odnowa Macedonii /Demokratska Obnowa na Makedonija - DOM/. 

Partia Narodowo-Demokratyczna /Nacionalna Demokratska Partija - NDP/ - partia Albańczyków utworzona w marcu 2001 r.; przewodn.: Basri HALITI.
                                                                                    *
"Dla Lepszej Macedonii" - narodowa, prawicowa koalicja 25 partii skupiona wokół WMRO-DPMNE.

"Na rzecz Życia w Macedonii" - koalicja centrolewicowa skupiona wokół SDSM; przywódca: Zoran ZAEW.

Związki zawodowe

Federacja Związków Zawodowych Macedonii - skupia 18 związków afiliowanych; przewodn.: Żiwko MITREWSKI.

Prasa

Dzienniki

Birlik - gazeta w jęz. tureckim, Skopje, zał. 1843

Fakti - dziennik w jęz. albańskim. Skopje, zał. 1998.

Nowa Makedonija - dziennik poranny, Skopje, zał. 1944.

Weczer - dziennik wieczorny, Skopje, zał. 1963.

West - dziennik, Skopje, zał. 2000.


Czasopisma

Deło - tygodnik, Skopje, zał. 1993.

Fokus - tygodnik niezależny, Skopje.

Kapital - tygodnik, Skopje.

Makedonsko Sonce - tygodnik, Skopje, zał. 1994.

Puls - tygodnik, Skopje.

Republika - tygodnik, Skopje.


Agencje prasowe

Makfax - niezależna agencja informacyjna, Skopje, zał. 1992.

MIA - agencja informacyjna, Skopje, zał. 1992.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Macedonia Północna

Flaga

Godło

  • Republika Macedonii Północnej, Republika Sewerna Makedonija
  • Obszar: 25 713 km2
  • Ludność: 2 082 665 (III 2017)
  • Stolica: Skopje
  • Ludność stolicy: 668 518 (2006)
  • Język urzędowy: macedoński, albański
  • Święto narodowe: 2 VIII - rocznica powstania ilideńskiego, wystąpienia Macedończyków przeciwko Turkom (1903)
  • Jednostka monetarna: 1 denar macedoński (MKD) = 100 deni
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, IMF (MFW), WHO, ISE, WTO
  • Jezioro niedaleko miejscowości Struga Fot. PAP/EPA/GEORGI LICOVSKI
    Jezioro niedaleko miejscowości Struga Fot. PAP/EPA/GEORGI LICOVSKI
  • Kopalnia niedaleko miejscowości Ptolemaida Fot. PAP/EPA/YANNIS KOLESIDIS
    Kopalnia niedaleko miejscowości Ptolemaida Fot. PAP/EPA/YANNIS KOLESIDIS