Meksyk

2019-07-21 16:31 aktualizacja: 2019-07-21, 16:45
Fot. PAP/EPA/SASHENKA GUTIERREZ

Ustrój

Republika związkowa, w której skład wchodzi 31 stanów i dystrykt federalny. 
Zgodnie z konstytucją z 5 II 1917 r., wielokrotnie modyfikowaną, ostatnio 1 VIII 1996 r., głową państwa i szefem rządu jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 6 lat, który posiada szerokie uprawnienia w zakresie władzy ustawodawczej. 
Władza ustawodawcza należy do Kongresu, który składa się z Senatu i Izby Deputowanych. Senat o kadencji 6-letniej liczy 128 członków (po 4 z każdego stanu i dystryktu federalnego) wybieranych w głosowaniu powszechnym. 1/3 składu Senatu jest odnawiana co 3 lata. W skład Izby Deputowanych, wybieranej w wyborach powszechnych na kadencję 3-letnią, wchodzi 500 członków (300 wyłanianych w wyborach bezpośrednich, a 200 mandatów rozdzielanych jest między partie proporcjonalnie do ilości głosów zdobytych w wyborach). 
Władza wykonawcza należy do rządu, któremu przewodniczy i który powołuje prezydent. 
Każdy ze stanów posiada własną konstytucję, wybierany organ ustawodawczy i rząd stanowy. Na czele stanu stoi gubernator wybierany w wyborach powszechnych. 
Stany Meksyku: Aguascalientes, Campeche, Chiapas, Chihuahua, Coahuila, Colima, Durango, Guanajuato, Guerrero, Hidalgo, Jalisco, Jukatan, Kalifornia Dolna Południowa, Kalifornia Dolna Północna, Meksyk, Michoacán, Morelos, Nayarit, Nuevo León, Oaxaca, Puebla, Queretaro, Quintana Roo, San Luis Potosi, Sinaloa, Sonora, Tabasco, Tamaulipas, Tlaxcala, Veracruz, Zacatecas. 
Dystrykt federalny: miasto Meksyk.

Głowa państwa

prezydent i szef rządu - Andrés Manuel LÓPEZ OBRADOR /MORENA/ /od 1 XII 2018/
                                                                                    *
poprzedni prezydent i szef rządu - Enrique PEÑA NIETO /PRI/ /1 XII 2012 - 1 XII 2018/

Rząd

utworzony 1 XII 2018 r., stan po zmianach z 9 VII 2019 r.

sekretarze:
ds. zagranicznych - Marcelo Luis EBRARD CASAUBÓN 
ds. wewnętrznych - Olga SÁNCHEZ CORDERO /kob./
ds. obrony narodowej - gen. Luis Cresencio SANDOVAL GONZÁLEZ 
ds. finansów i kredytu publicznego - Arturo HERRERA GUTIÉRREZ 
ds. marynarki wojennej - José Rafael OJEDA DURÁN
ds. bezpieczeństwa i obrony cywilnej - Alfonso DURAZO MONTAÑO
ds. gospodarki - Graciela MÁRQUEZ COLÍN /kob./
ds. rozwoju społecznego - María Luisa ALBORES GONZÁLEZ /kob./ 
ds. sprawiedliwości /prokurator generalny/ - Alejandro GERTZ MANERO
ds. służb publicznych - Irma SANDOVAL-BALLESTEROS /kob./  
ds. łączności i transportu - Javier JIMÉNEZ ESPRIÚ
ds. pracy i ubezpieczeń społecznych - Luisa María ALCADE LUJÁN /kob./
ds. ochrony środowiska i bogactw naturalnych - Josefa González BLANCO ORTÍZ MENA /kob./
ds. energetyki - Rocío NAHLE GARCÍA
ds. rolnictwa i rozwoju rolnego - Víctor Manuel VILLALOBOS ARÁMBULA
ds. oświaty publicznej - Esteban MOCTEZUMA
ds. zdrowia - Jorge Carlos ALCOCER VARELA
ds. turystyki - Miguel TORRUCO MARQUES
ds. rozwoju rolnego, terytorialnego i urbanizacji - Román MEYER FALCÓN
ds. kultury - Alejandra FRAUSTO GUERRERO /kob./ 

Parlament

Kongres /Congreso de la Unión/

Izba Deputowanych /Cámara de Diputados/
przewodniczący - Porfirio Alejandro MUÑOZ LEDO /MORENA/ /1 IX 2018 - 31 VIII 2019/

Podział mandatów po wyborach z 1 lipca 2018 r.: MORENA 191, PAN 82, PT 61, PES 55, PRI 45, MC 27, PRD 21, PVEM 16, PNA 2. Razem 500.

Izba Deputowanych Meksyk

Senat /Senado de la República/
przewodniczący - Martí BATRES GUADARRAMA /MORENA/ /1 IX 2018 - 31 VIII 2019/

Podział mandatów po wyborach z 1 lipca 2018 r.: MORENA 55, PAN 24, PRI 13, PRD 8, MC 7, PVEM 7, PES 7, PT 6, PNA 1. Razem 128.

Senat Meksyk

Partie

Ruch Odnowy Narodowej /Movimiento Regeneración Nacional - MORENA/ - partia lewicowa, utworzona w 2014 r.; przewodn. i sekr. gen.: Yeidckol POLEVNSKY GURWITZ /kob./.

Partia Akcji Narodowej /Partido Acción Nacional - PAN/ - utworzona 16 września 1939 r.; przewodn.: Marcelo de Jesús TORRES COFIÑO; sekr. gen.: Fernando RODRÍGUEZ DOVAL.

Partia Pracy /Partido del Trabajo - PT/ - utworzona 8 grudnia 1990 r.; przewodn.: Alberto ANAYA GUTIÉRREZ.

Partia Spotkania Społecznego /Partido Encuentro Social - PES/ - utworzona 9 lipca 2014 r.; przewodn.: Hugo Eric FLORES CERVANTES

Partia Instytucjonalno-Rewolucyjna /Partido Revolucionario Institucional - PRI/ - utworzona 4 marca 1929 r. z przekształcenia się Partii Narodowo-Rewolucyjnej /Partido Nacional Revolucionario/; obecną nazwę nosi od 18 marca 1946 r.; przewodn.: Claudia Ruiz MASSIEU SALINAS /kob./; sekr. gen.: Arturo ZAMORA JIMÉNEZ. 

Ruch Obywatelski /Movimiento Ciudadano - MC/ - partia utworzona 1 sierpnia 1998 r. pod nazwą Partia Konwergencji na rzecz Demokracji /Partido Convergencia por la Democracia - CD/; od sierpnia 2002 r. nosiła skróconą nazwę Konwergencja /Convergencia - C/; w partię pod obecną nazwą przekształciła się 31 lipca 2012 r.; przywódca: Dante DELGADO RANNAURO. 

Partia Rewolucji Demokratycznej /Partido de la Revolución Democrática - PRD/ - utworzona 5 maja 1989 r. w wyniku połączenia się rozwiązanej Meksykańskiej Partii Socjalistycznej /Partido Mexicano Socialista - PMS; zał. 1987/ z organizacjami lewicowymi; przewodn.: Ángel Clemente ÁVILA ROMERO.

Zielona Partia Ekologiczna Meksyku /Partido Verde Ecologista de México - PVEM/ - utworzona 14 maja 1993 r.; przewodn.: Carlos Alberto PUENTE SALAS.

Partia Nowego Sojuszu /Partido Nueva Alianza - PNA/ - utworzona 30 stycznia 2005 r.; przewodn.: Luis CASTRO OBREGÓN.

Związki zawodowe

Kongres Pracy /Congreso del Trabajo - CT/ - założony w 1966 r.; należy do MKWZZ/ORIT; liczy ok. 10 mln członków. 

Konfederacja Pracowników Meksyku /Confederación de Trabajadores de Mexico - CTM/ - założona 21 lutego 1936 r.; należy do MKWZZ/ORIT; liczy ok. 10 mln członków; sekr. gen.: Joaquín GAMBOA PASCOE. 

Rewolucyjna Konfederacja Robotników i Chłopów /Confederación Revolucionaria de Obreros y Campesinos - CROC/ - założona w 1952 r.; autonomiczna; liczy ok. 4,5 mln członków. 

Powszechny Związek Robotników i Chłopów Meksyku /Unión General de Obreros y Campesinos de México - UGOCM/ - założony w 1949 r.; należy do ŚFZZ; liczy 7,5 mln członków. 

Regionalna Konfederacja Robotników Meksyku /Confederación Regional Obrera Mexicana - CROM/ - założona w 1918 r.; liczy 120 000 członków. 

Krajowa Federacja Niezależnych Związków Zawodowych /Federación Nacional de Sindicatos Independientes - FNSI/ - założona w 1936 r.

Krajowy Związek Pracowników /Unión Nacional de Trabajadores - UNT/ - utworzony w listopadzie 1997 r.

Prasa

Dzienniki

La Afición - sportowy, Meksyk, zał. 1930. 

Cuestión - Meksyk, zał. 1980. 

El Día - poranny, Meksyk, zał. 1962. 

Diario de México - poranny, Meksyk, zał. 1805. 

Diario de Yucatán - poranny, niezależny, Merida, zał. 1925. 

Esto - poranny, sportowy,  Meksyk, zał. 1941. 

Excélsior - poranny, niezależny; czołowy dziennik Meksyku; Meksyk, zał. 18 III 1917. 

El Financiero - ekonomiczno-finansowy, Meksyk, zał. 1981. 

El Heraldo de Chihuahua - niezależny, poranny, Chihuahua, zał. 1972; poprzednio nosił nazwę "El Heraldo". 

El Heraldo de México - poranny, Meksyk, zał. 1965. 

La Jornada - poranny, Meksyk, zał. 1984. 

El Norte - poranny, niezależny, Monterrey, zał. 1872. 

Novedades - poranny, związany ze sferami przemysłowymi i bankowymi, Meksyk, zał. 1936. 

El Occidental - poranny, konserwatywny, Guadalajara, zał. 5 VIII 1942. 

Ovaciones - poranny i wieczorny, Meksyk, zał. 1947. 

La Prensa - poranny, niezależny, o charakterze popularno-masowym, Meksyk, zał. 1928. 

Reforma - poranny, Meksyk, zał. 1993. 

El Sol de México - Meksyk, zał. 1965. 

El Universal - poranny, niezależny, centrolewicowy, Meksyk, zał. 1916. 

Uno Más Uno - poranny, lewicowy, Meksyk, zał. XI 1977.


Czasopisma 

Bolsa de Trabajo - tygodnik, Meksyk, zał. 1988. 

Cambio - tygodnik, Meksyk, zał. 2001. 

Conozca Más - miesięcznik, Meksyk, zał. 1990. 

Contenido - miesięcznik, Meksyk, zał. 1963. 

Impacto - tygodnik ogólnoinformacyjny, Meksyk, zał. 1949. 

Segundamano - tygodnik, Meksyk, zał. 1986. 

Siempre - tygodnik ilustrowany, Meksyk, zał. 1953. 

Visión - dwutygodnik polityczny poświęcony sprawom Ameryki Łacińskiej, Meksyk, zał. 1950; wyd. również w Kolumbii, Argentynie i Chile.


Agencje prasowe

Agencia Mexicana de Información /AMI/ - Meksyk.

Agencia de Noticias del Estado Mexicano /Notimex/ - rządowa agencja informacyjna, Meksyk, zał. 1968.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Meksyk

Flaga

Godło

  • Meksykańskie Stany Zjednoczone, Estados Unidos Mexicanos
  • Obszar: 1 972 550 km2
  • Ludność: 130 115 797 (2017)
  • Stolica: Meksyk
  • Ludność stolicy: 8 918 653 (2015)
  • Język urzędowy: hiszpański
  • Święto narodowe: 16 IX - rocznica proklamowania niepodległości (1810)
  • Jednostka monetarna: 1 peso meksykańskie (MXN) = 100 centavos
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, APEC, IMF (MFW), NAFTA, OAS (OPA), OECD, WTO, WHO
  • Widok na Villa de Alvarez Fot. PAP/EPA/RAFAEL CRUZ
    Widok na Villa de Alvarez Fot. PAP/EPA/RAFAEL CRUZ
  • Zatoka Mazatlan Fot. PAP/EPA/STR
    Zatoka Mazatlan Fot. PAP/EPA/STR
  • Starożytne miasto Majów w Calakmul Fot. PAP/EPA/INAH
    Starożytne miasto Majów w Calakmul Fot. PAP/EPA/INAH