Słowacja

2019-05-21 12:01 aktualizacja: 2019-07-11, 14:19
Fot. PAP/EPA/FILIP SINGER

Ustrój

Od 1 I 1993 r. niepodległa republika. Poprzednio wchodziła w skład Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej. 
Zgodnie z konstytucją z 1 IX 1992 r., która weszła w życie 1 I 1993 r. (ostatnio modyfikowana 5 VI 2014 r.), głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na kadencję 5-letnią. 
Organem władzy ustawodawczej jest 1-izbowy parlament - Rada Narodowa, w której skład wchodzi 150 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych. Kadencja parlamentu trwa 4 lata. 
Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele, powoływany przez prezydenta. 
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 8 województw i 79 powiatów.

Głowa państwa

prezydent - Zuzana ČAPUTOVÁ /kob./ /PS/ /od 15 VI 2019/
                                                                                    *
poprzedni prezydent - Andrej KISKA /15 VI 2014 - 15 VI 2019/

Rząd

utworzony 22 III 2018 r., stan po zmianach z 7 V 2019 r.

premier - Peter PELLEGRINI /SMER-SD/
wicepremier oraz min. rolnictwa i rozwoju wsi - Gabriela MATEČNÁ /kob./
wicepremier oraz min. ochrony środowiska - László SÓLYMOS
wicepremier ds. inwestycji i informatyzacji - Richard RAŠI

ministrowie:
spraw zagranicznych - Miroslav LAJČÁK
spraw wewnętrznych - Denisa SAKOVÁ /kob./ 
obrony - Peter GAJDOŠ
gospodarki - Peter ŽIGA
finansów - Ladislav KAMENICKÝ 
transportu, budownictwa i rozwoju regionalnego - Árpád ÉRSEK
sprawiedliwości - Gábor GÁL 
pracy, spraw socjalnych i ds. rodziny - Ján RICHTER
oświaty, nauki, badań naukowych i sportu - Martina LUBYOVÁ /kob./
kultury - Ľubica LAŠŠÁKOVÁ /kob./
zdrowia - Andrea KALAVSKÁ /kob./ 
                                                                                    *
poprzedni premier - Robert FICO /SMER-SD/ /4 IV 2012 - 15 III 2018/

Parlament

Rada Narodowa /Narodna Rada/
przewodniczący - Andrej DANKO /SNS/

Podział mandatów po wyborach z 5 marca 2016 r.: SMER-SD 49, SaS 21, OLaNO 19, SNS 15, LSNS 14, Most-Hid 11, Jesteśmy Rodziną 11, #SIEĆ 10. Razem 150.

Słowacja Rada Narodowa

Partie

Kierunek - Socjaldemokracja /SMER-Sociálna Democracia - SMER-SD/ - partia utworzona 1 stycznia 2005 r. w wyniku połączenia 4 partii: Kierunek - Trzecia Droga /SMER - Tretia Cesta; zał. 1999/, Partii Socjaldemokratycznej Słowacji /Socjalnodemokratická Strana Slovenska - SDSS; zał. 1918, reaktywowana w styczniu 1990/, Partii Lewicy Demokratycznej /Strana Demokratickej Lavice - SDL; poprzednio terytorialna organizacja Komunistycznej Partii Czechosłowacji na Słowacji; do X 1990 nosiła nazwę: Komunistyczna Partia Słowacji, a następnie do 31 I 1991 - Komunistyczna Partia Słowacji - Partia Lewicy Demokratycznej; do 28 VIII 1991 r. wchodziła na zasadzie federacji, wraz z Komunistyczną Partią Czech i Moraw, w skład Komunistycznej Partii Czechosłowackiej - Komunistická Strana Československá - KSČS; zał. 14 V 192/, a następnie do grudnia 1991 r. w skład Federacji Komunistycznej Partii Czech i Moraw oraz Partii Lewicy Demokratycznej - Federace KSČM a SDL/ oraz Alternatywy Socjaldemokratycznej /Sociálnodemokratická Alternativa - SDA; zał. 2002/; przewodn.: Robert FICO.

Wolność i Solidarność /Sloboda a Solidarita - SaS/ - partia utworzona 28 lutego 2009 r.; przewodn.: Richard SULÍK.

Zwykli Ludzie i Niezależne Osobistości  /Obyčajni źudia a Nezávislé Osobnosti - OLaNO/ - partia konserwatywna utworzona 28 października 2011 r.; przewodn.: Igor MATOVIČ. 

Słowacka Partia Narodowa /Slovenská Národná Strana - SNS/ - zarejestrowana 7 marca 1990 r.; przewodn.: Andrej DANKO.

Partia Ludowa-Nasza Słowacja /Ľudová Strana-Naše Slovensko -LSNS/ - partia prawicowa, utworzona w 2010 r.; przewodn.: Marian KOTLEBA.

Most-Hid - partia utworzona 30 czerwca 2009 r.; działa na rzecz współpracy mniejszości węgierskiej i etnicznych Słowaków; przewodn.: Béla BUGÁR.

Jesteśmy Rodziną /Sme Rodina/ - partia centroprawicowa, utworzona 10 listopada 2015 r.; przewodn.: Boris KOLLÁR.

#SIEĆ /#SIEŤ/ - partia centrowa, utworzona 12 czerwca 2014 r.; przewodn.: Radoslav PROCHÁZKA.

Ruch Chrześcijańsko-Demokratyczny /Krestanskodemokratické Hnutie - KDH/ - partia utworzona w lutym 1990 r.; przewodn.: Alojz HLINA.

Słowacka Unia Demokratyczna i Chrześcijańska - Partia Demokratyczna/Slovenská Democratická a Krestanska Únia - Demokratická Strana - SDKU-DS/ - partia utworzona w styczniu 2000 r.; w sierpniu 2000 r. przyłączyła się do niej Demokratyczna Unia Słowacji /Demokratická  Únia Slovenska - DU, zał. IV 1994/; 21 stycznia 2006 r. połączyła się z Partią Demokratyczną /Demokratická Strana - DS; zał. III 1994/ i przyjęła obecną nazwę; przewodn.: Pavol FREŠO; sekr. gen.: Štefan KUŽMA.

Partia Węgierskiej Społeczności /Strana Madarskej Komunity - SMK/ - utworzona 21 czerwca 1988 r. pn. Partia Węgierskiej Koalicji /Strana Madarskej Koalicie/ z połączenia 3 partii mniejszości węgierskiej: Węgierskiej Partii Obywatelskiej /Madarská Občianska Strana - MOS; zał. 1992/, Węgierskiego Ruchu Chrześcijańsko-Demokratycznego /Madarské Krestanskodemokratické Hnutie - MKDH; zał. 1990/ i ruchu Wspólnota /Soužiti-Eggüttélés/; przewodn.: Jozsef BERÉNYI.

Ruch na rzecz Demokracji /Hnutie za Demokraciu - HZD/ - partia utworzona 15 lipca 2002 r. w wyniku rozłamu w Ruchu na rzecz Demokratycznej Słowacji /HZDS/; przewodn.: Jozef GRAPA.

IDEA - partia utworzona w kwietniu 2001 r. pod nazwą Sojusz Nowego Obywatela /Aliancia Nového Občana - ANO/; od listopada 2011 r. do 2014 r. nosiła nazwę Partia Wolnego Słowa - Nory Mojsejovej /Strana Slobodné Slovo - Nory Mojsejovej - SSS/;  przewodn.: Miroslav LEŇO.

Konserwatywni Demokraci Słowacji /Konzervatívni Demokrati Slovenska - KDS/ - partia utworzona w lipcu 2008 r. w wyniku rozłamu w Ruchu Chrześcijańsko-Demokratycznym; przewodn.: Vladimir PALKO.

Partia Liberalna /Liberálna Strana - LS/ - partia utworzona 3 maja 2003 r. pod nazwą Ludowy Związek /źudová Únia - LU/; obecną nazwę nosi od marca 2007 r.; przewodn.: Gustáv KRAJČI.

Wolne Forum /Slobodne Forum - SF/ - partia utworzona 8 grudnia 2003 r. w wyniku rozłamu w Słowackiej Unii Demokratycznej i Chrześcijańskiej /SDKU/; przewodn.: Zuzana MARTINÁKOVÁ /kob./.

Partia Zielonych /Strana Zelenych - SZ/ - zarejestrowana w lutym 1990 r.; do 2006 r. nosiła nazwę Partia Zielonych na Słowacji /Strana Zelenych na Slovensku - SZS/; przewodn.: Pavel PETRIK.

Komunistyczna Partia Słowacji /Komunistická Strana Slovenska - KSS/ - utworzona 28 sierpnia 1992 r.; przewodn.: Jozef HRDLIČKA.

Świt /Úsvit/ - partia utworzona 21 sierpnia 2005 r . w wyniku rozłamu w Komunistycznej Partii Słowacji; przewodn.: Ivan HOPTA.

Postępowa Słowacja /Progresívne Slovensko - PS/ - partia liberalno-centrowa, utworzona 27 listopada 2017 r.; przewodn.: Michal TRUBAN.
 
Na rzecz Ludzi /Za Ľudí/ - partia liberalno-konserwatywna, utworzona 17 czerwca 2019 r.; przewodn.: Andrej KISKA.

Związki zawodowe

Konfederacja Związków Zawodowych Republiki Słowackiej /Konfederácia Odborových Zväzov Slovenskej Republiky - KOZ SR/ - utworzona 1 marca 1990 r. jako Niezależne Związki Słowackie /Nezávisle Slovenské Odbory - NSO/; od 10 IV 1990 r. nosi obecną nazwę; liczy ok. 570 000 członków; przewodn.: Ivan SAKTOR.

Prasa

Dzienniki

Denník N - centroprawicowy, Bratysława, zał. 2014, posiada wyłącznie wydanie internetowe.

Hospodárske Noviny - poranny, gospodarczy, Bratysława; nakł. 17 000 /stan na 1911 r./.

Korzár - regionalny, prawicowy, Koszyce, zał. 1998; nakł. 15 799 /stan na 2013 r/.

Nový Čas - poranny, Bratysława, zał. 1990; nakł. 98 815 /stan na 2014 r./.

Pravda - niezależny dziennik centrolewicowy; poprzednio do XI 1990 r. organ KP Słowacji, Bratysława, zał. 15 IX 1920.

SME - centroprawicowy, Bratysława, zał. I 1993; nakł. 32 853 /stan na 2015 r./; posiada wersję internetową.

Šport - Bratysława.

Új Szó - niezależny, w jęz. węgierskim, Bratysława, zał. 1 XII 1948.


Czasopisma 

Katolícke Noviny - tygodnik, Bratysława, zał. 1849.

Literarny Týždenník - tygodnik literacki, Bratysława, zał. 1988.

MY Noviny - tygodnik regionalny; nakł. 130 000.

Plus 7 Dni - tygodnik społeczny, Bratysława.

Slovenský Profit - tygodnik, Bratysława.

Trend - tygodnik dla przedsiębiorców, Bratysława, zał. 1991.

Týždeň - tygodnik konserwatywny, Bratysława, zał. 2004.


Agencja prasowa

Tlačova Agentúra Slovenskej Republiky /TASR/ - oficjalna agencja prasowa, Bratysława, zał. 1 IV 1992 pn. Československa Tlačova Kancelaria Slovenskej Republiky /TKSR/ na bazie słowackiej filii Czechosłowackiej Agencji Prasowej /ČSTK, zał. 28 X 1918/; od 20 XI 1992 nosi obecną nazwę.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Słowacja

Flaga

Godło

  • Republika Słowacka, Slovenská Republika
  • Obszar: 49 035 km2
  • Ludność: 5 450 412 (2018)
  • Stolica: Bratysława
  • Ludność stolicy: 432 864 (XII 2018)
  • Język urzędowy: słowacki
  • Święto narodowe: 1 IX - Dzień Konstytucji (1992)
  • Jednostka monetarna: 1 euro (EUR) = 100 eurocentów
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, UE, NATO, IMF (MFW), WTO, CEFTA, WHO, ISE, OECD
  • Fontanna na placu Hodza w Bratysławie Fot. PAP/EPA/SAMUEL KUBANI
    Fontanna na placu Hodza w Bratysławie Fot. PAP/EPA/SAMUEL KUBANI
  • Zamek Krasna Horka Fot. PAP/EPA/JANOS VAJDA
    Zamek Krasna Horka Fot. PAP/EPA/JANOS VAJDA

Europa