Przetargi pod lupą PZP Ochrona

Urzędy państwowe, urzędy samorządowe, muzea, teatry czy szpitale – to przykłady instytucji znajdujących się na długiej liście niemal 300 interwencji, jakie w ciągu ostatnich sześciu lat zgłosił Polski Związek Pracodawców Ochrona (PZP Ochrona), w związku z podejrzanie niskimi stawkami godzinowymi, w ofertach wybranych w ogłoszonych przez te instytucje przetargach na usługę ochrony.

Pełna lista zgłoszonych instytucji: https://pzpochrona.pl/interwencje/

Jako przykład z ostatniego roku może posłużyć jeden z łódzkich instytutów naukowych: wybrana stawka 14,40 zł plus VAT za roboczogodzinę, podczas gdy określona ustawowo minimalna godzinowa stawka płacy do stycznia 2023 r. wynosiła 19,70 zł. Wynikałoby z tego, że firma oferująca tę usługę zamierza nie tylko nie zarabiać, ale wręcz dopłacać do każdego pracownika zatrudnianego do ochrony budynku.

Od 2017 roku takie właśnie przetargi zapalają „czerwoną lampkę” w PZP Ochrona. Organizacja zrzeszająca firmy działające branży postawiła sobie za jeden ze statutowych celów zgłaszanie ich do Państwowej Inspekcji Pracy, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Zamówień Publicznych. Informacje o interwencjach publikowane są na stronie Związku, w dedykowanej zakładce (https://pzpochrona.pl/interwencje/).

„Interweniujemy w przypadkach, kiedy wybrane przez oferenta ceny są naszym zdaniem podejrzanie niskie. Staramy się w ten sposób zwracać uwagę zamawiającym, że być może wybrali ofertę, która jest zbyt tania, w związku z czym oferowana jest przez firmę, wobec której można podejrzewać, że nie jest w stanie do końca wypełnić zobowiązań publiczno-prawnych, czyli mówiąc potocznie, działa w szarej strefie” – mówi Tomasz Wojak, prezes zarządu PZP Ochrona.

Przykładem takich działań może być zatrudnianie osób, które mają zajęcia komornicze i nie są zainteresowane legalnym zatrudnieniem, bo zarobki zabiera im komornik. Firma nie zgłasza takiego pracownika do ZUS i płaci mu „w kopercie” oszczędzając na kosztach. W wielu przypadkach firmy tłumaczą niską cenę faktem otrzymywania dofinansowania z PFRON dla osoby niepełnosprawnej. Zdaniem Związku jest to jednak niewykonalne w praktyce.

„Bardzo trudno zdobyć kwalifikowanego pracownika ochrony z orzeczeniem niepełnosprawności, a z tych kalkulacji wychodzi, że firma musiałaby przeznaczyć do ochrony obiektu wszystkich pracowników niepełnosprawnych. To nierealne” – mówi Albert Czyżyk, współwłaściciel Sign 4 Security Sp. z o.o. i wiceprezes zarządu Mazowieckiego PZP Ochrona.

Tomasz Wojak dodaje: „Mówimy tu oczywiście o marginesie, ale chcemy mocno zwracać uwagę zamawiających na ten problem. Dopóki jest ktoś, kto będzie chciał kupić nielegalnie wykonaną usługę, niestety znajdzie się ktoś, kto mu ją dostarczy. Dlatego jednym z naszych statutowych zobowiązań wobec rynku, branży i naszych firm jest promowanie etycznych zasad postępowania na rynku” – dodaje Tomasz Wojak.

Osobną kwestią, na którą zwracają uwagę firmy zrzeszone w PZP Ochrona jest brak wiedzy osób, które w instytucjach zajmują się zamówieniami.

„Często są to ludzie zajmujący się administracją, BHP, a przy okazji ochroną. Zdarza się, że nawet zamawianiem ochrony obiektów infrastruktury krytycznej zajmują się osoby, które nie mają odpowiedniej wiedzy na ten temat” – mówi Albert Czyżyk.

I podaje przykład przetargu ogłoszonego przez jedno z muzeów:

„Wygrywamy ten przetarg i w momencie podpisywania umowy dowiadujemy się, że pracownicy muszą być uzbrojeni w paralizatory powyżej 10 mA, na które trzeba posiadać pozwolenie. Wynagrodzenie pracownika z pozwoleniem na broń jest wyższe niż kwalifikowanego, a dodatkowo, trzeba zakupić paralizatory, zorganizować magazyn broni, dokonać odbioru sejfu przez policję i ustalić z nią plan ochrony. Koszty są więc zupełnie inne niż te przedstawione w ofercie” – mówi Rafał Łyszyk, współwłaścicieli spółki Sign 4 Security. Dodaje, że sprawy takie jak ta zazwyczaj kończą się zgłoszeniem do Krajowej Izby Odwoławczej.

Od stycznia 2023 roku minimalne wynagrodzenie brutto za pracę wzrosło z 3010 do 3490 zł, a minimalna stawka godzinowa wynosi 22,80 zł., a rząd wprowadził już kolejną podwyżkę najniższej krajowej - od 1 lipca wzrośnie ona do 3600 zł. Ta bezprecedensowa podwójna waloryzacja jest ogromnym wyzwaniem dla rynku. Już w styczniu wpłynęły na podwyższenie koszty usług o około 20 procent. Zdaniem części ekspertów może to stanowić pokusę i uzasadnienie do grania w przetargach za pomocą nieuczciwych praktyk, takich jak zaniżanie cen.

PZP Ochrona służy zamawiającym pomocą w przygotowywaniu rzetelnej wyceny usług z pomocą specjalnego kalkulatora, uwzględniającego wszystkie koszty pracy.

W latach 2017-2022 PZP Ochrona zgłosiła 296 interwencji. Otrzymała 147 odpowiedzi na nie z Urzędu Zamówień Publicznych. W 69 przypadkach zostały przeprowadzone kontrole, w 37 poinformowano o planowanych kontrolach / postępowaniu wyjaśniającym. W jednym przypadku postępowanie w sprawie wszczęła prokuratura.

Źródło informacji: PZP Ochrona