2024-03-22 08:47 aktualizacja: 2024-03-22, 12:21
Mundur policyjny, zdjęcie ilustracyjne, fot. Marcin Bielecki
Zmiany w służbach koncentrowały się jak dotąd na polityce kadrowej: premier Donald Tusk powołał nowych szefów ABW, AW, CBA, SKW i SWW; nowi komendanci są też w służbach mundurowych. Trwa przygotowanie do likwidacji CBA i przekazania jej obowiązków do nowej formacji.
W umowie koalicyjnej tworzące rząd ugrupowania - Koalicja Obywatelska, PSL, Polska 2050 i Nowa Lewica - jako jeden z podstawowych zapisów i zobowiązań potraktowały bezpieczeństwo. "Zobowiązujemy się wspólnie pracować na rzecz poprawy poziomu życia i poczucia bezpieczeństwa obywatelek i obywateli naszego kraju" - napisali partnerzy. Dodali też, że "bezpieczeństwo Polek i Polaków jest dla Stron Koalicji zadaniem priorytetowym". Zapisali tam, że w trosce o bezpieczeństwo obywatelek i obywateli koalicja odpolityczni służby mundurowe i służby specjalne. Chce też wprowadzić czytelne reguły państwowej kontroli nad służbami.
Koalicjanci zaznaczyli w dokumencie, że podporządkowanie policji i służb specjalnych rządzącej opcji przez osiem ostatnich lat "doprowadziło do ich skrajnego upolitycznienia, wielokrotnego wykorzystania do walki politycznej i ograniczania praw obywatelskich". Obywatele będą mieli prawo do informacji o zainteresowaniu nimi ze strony służb, w szczególności informacji o prowadzonej wobec nich kontroli operacyjnej - zadeklarowały partie obejmujące władzę.
Koalicja zapowiadała też, że ograniczy liczbę służb posiadających ustawowe uprawnienia do wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz wprowadzi skuteczny mechanizm kontroli wykonywania tych czynności przez służby. Padła zapowiedź likwidacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego. Jego zasoby i kompetencje mają zostać przekazane do innych służb, m.in. do pionu zwalczania przestępstw korupcyjnych w Centralnym Biurze Śledczym Policji. Dzięki temu wzmocniona będzie walka z korupcją, całkowicie porzucona przez poprzednią władzę - oceniły partie w dokumencie.
Wśród zobowiązań umowy koalicyjnej zapisano też wprowadzenie rozwiązań "przywracających prawa nabyte emerytów pobierających świadczenia na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy".
Natomiast największe ugrupowanie obecnej rządowej większości - Koalicja Obywatelska, ogłaszając we wrześniu 2023 r. "100 konkretów na 100 dni", zapowiadała rozliczenie ówczesnego komendanta głównego policji generalnego inspektora Jarosława Szymczyka "za działania łamiące porządek prawny na przykład wykorzystanie Biura Operacji Antyterrorystycznych do tłumienia zgromadzeń w tym strajków kobiet oraz innych działań, na polityczne zlecenie, wymierzonych w opozycję". Do prokuratury miał trafić wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności karnej gen. Szymczyka "za użycie granatnika" w KGP.
Kolejna zapowiedź dotyczyła rozliczenia "kierownictwa jednostek policji, w których dochodziło do nagminnego nadużywania władzy i realizowania politycznych zleceń: kierowania sił i środków policyjnych do partyjnych siedzib i prywatnych domów polityków, "śledzenia" przez patrole umundurowane i operacyjne działaczy i polityków opozycji". W biurach spraw wewnętrznych i nadzoru wewnętrznego MSWiA Koalicja Obywatelska zapowiadała audyt i kontrolę działań operacyjnych w zakresie wykorzystania podsłuchów. Samo Biuro Nadzoru Wewnętrznego miało zostać zlikwidowane.
Na początku marca do Prokuratury Okręgowej w Warszawie rzeczywiście wpłynęło zawiadomienie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczące eksplozji granatnika w KGP. Pozostałe zmiany w służbach skoncentrowały się jednak na polityce kadrowej.
Podczas pierwszych stu dni szef rządu odwołał poprzednich szefów wszystkich pięciu służb specjalnych, powołując na ich miejsce nowe osoby pełniące obowiązki. Dokonał też kilku zmian na stanowiskach zastępców szefów służb specjalnych.
6 marca premier Donald Tusk powołał szefów służb, którymi zostali - płk Paweł Szota w Agencji Wywiadu, płk Rafał Syrysko w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agnieszka Kwiatkowska-Gurdak w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, płk Dorota Kawecka w Służbie Wywiadu Wojskowego i gen. bryg. Jarosław Stróżyk w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego. Szefów służb specjalnych powołuje premier po zasięgnięciu opinii prezydenta, sejmowej komisji ds. służb specjalnych oraz Kolegium do Spraw Służb Specjalnych. Treść opinii nie jest dla szefa rządu wiążąca.
Do zmian kadrowych doszło też w służbach podległych MSWiA. Nowym komendantem głównym policji został insp. Marek Boroń, szefem straży pożarnej nadbryg. Mariusz Feltynowski, a Straży Granicznej gen. bryg. Robert Bagan.
W policji, na 19 komend wojewódzkich lub równorzędnych, jest 16 nowych komendantów. Stanowiska zachowali komendant stołeczny policji nadinsp. Paweł Dzierżak, szef Komendy Wojewódzkiej Policji z siedzibą w Radomiu nadinsp. Waldemar Wołowiec oraz nadinsp. Adam Cieślak, komendant Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości.
Pozostali komendanci objęli swoje obowiązki po utworzeniu obecnego rządu. Są to: w Białymstoku insp. Kamil Borkowski, w Bydgoszczy insp. Jakub Gorczyński, w Gdańsku insp. Dariusz Walichnowski, w Gorzowie Wielkopolskim insp. Jerzy Czebreszuk, w Katowicach insp. Tomasz Michułka, a w Kielcach insp. Grzegorz Napiórkowski. KWP w Krakowie kieruje inspektor Piotr Morajko, w Lublinie mł. insp. Tomasz Gil, w Łodzi insp. Mariusz Krzystyniak, w Olsztynie mł. insp. Paweł Krauz, w Opolu insp. Magdalena Nguyen-Fudala, w Poznaniu insp. Tomasz Olczyk, w Rzeszowie insp. Jarosław Tokarczyk, w Szczecinie insp. Szymon Sędzik, a KWP we Wrocławiu nadinsp. Paweł Półtorzycki.
Nowym komendantem Centralnego Biura Śledczego Policji został insp. Cezary Luba. Zmienił się też dyrektor Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji - została nim mł. insp. Iwona Marciniak-Krawczyk.
Podobna jest skala zmian na stanowiska kierowniczych w Państwowej Straży Pożarnej. Po 10 stycznia, gdy premier na nowego komendanta PSP powołał nadbrygadiera Mariusza Feltynowskiego, w 15 z 16 komend wojewódzkich stanowiska zajęli nowi komendanci lub pełniący obowiązki. Ponadto, zastępcami komendanta głównego zostali bryg. Paweł Frysztak, nadbryg. Józef Galica i bryg. Grzegorz Szyszko, a nowym rektorem-komendantem Akademii Pożarniczej bryg. Tomasz Klimczak.
W Straży Granicznej było mniej zmian w kierownictwie. Do nowego komendanta głównego generała Roberta Bagana dołączył jeden nowy zastępca - gen. bryg. Tomasz Michalski. Dwoje innych zastępców komendanta głównego pozostało na stanowiskach.
Na dziewięć oddziałów Staży Granicznej w trzech komendanci się nie zmienili. W pozostałych mamy pięciu nowych komendantów oraz generała Andrzeja Jakubaszka, który wcześniej dowodził oddziałem podlaskim, a teraz śląskim.
Najmniejszą formacją mundurową podległą MSWiA jest Służba Ochrony Państwa. Tutaj po utworzeniu obecnego rządu nie było zmian w kierownictwie.
W podległej ministrowi sprawiedliwości Służbie Więziennej nowym dyrektorem generalnym został płk Andrzej Pecka.
Premier Tusk zmienił też swoim zarządzeniem opublikowanym w Monitorze Polskim statut Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Oznacza to, że od połowy roku delegatury Agencji zostaną utworzone w wszystkich województwach. Obecnie delegatur jest sześć, podlegają im wydziały zamiejscowe.
Trwa przygotowanie do likwidacji CBA i przekazania jej obowiązków do nowej formacji w ramach policji - Centralnego Biura Zwalczania Korupcji. Za sprawy korupcyjne odpowiadać będzie - po likwidacji Biura - Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a Krajowa Administracja Skarbowa ma weryfikować składane oświadczenia majątkowe.
Za przygotowanie zmian w prawie i likwidacji odpowiada powołany przez premiera międzyresortowy zespół kierowany przez gen. Radosława Kujawę, który jest obecnie sekretarzem rządowego Kolegium do Spraw Służb Specjalnych. (PAP)
Autorzy: Aleksander Główczewski, Rafał Lesiecki
sma/
