2024-04-15 12:25 aktualizacja: 2024-04-15, 14:28
Alina Janowska. Fot. Edward Dziewoński/Muzeum Powstania Warszawskiego
Dziennik Aliny Janowskiej - uczestniczki Powstania Warszawskiego, aktorki teatralnej, filmowej i telewizyjnej - trafi do Muzeum Powstania Warszawskiego. Uroczystość przekazania rękopisu odbędzie się we wtorek.
Alina Janowska (1923-2017) była uczestniczka Powstania Warszawskiego w szeregach Batalionu "Kiliński" służąca jako łączniczka dowództwa swojego oddziału pod pseudonimami "Alina" lub "Setka". Do powstania przyłączyła się jako ochotniczka i została przyjęta w szeregi powstańcze 5 sierpnia 1944 r., kiedy wstąpiła do II plutonu dowodzonego przez por. Henryka Jakubowskiego "Wojtka" (1916-2004) wchodzącego w skład 8. kompanii Batalionu "Kiliński".
Dziennik Aliny Janowskiej, który zostanie przekazany do Muzeum Powstania Warszawskiego, to 20-stronnicowym rękopis zawierający zapiski z pierwszego miesiąca walk powstańczych - od 1 do 23 sierpnia. W dzienniku znajdują się opisy czasu wolnego, np. momenty przebywania w gospodzie żołnierskiej, seansów filmowych w kinie "Palladium" oraz rozmowy między żołnierzami. "Równie ciekawe są dialogi między dziewczynami dotyczące kolegów darzonych przez nie uczuciem szczególnej sympatii. W dzienniku poznajemy rozterki uczuciowe dwudziestojednoletniej dziewczyny i zarazem jej zaangażowanie w pracę powstańczą oraz relacje z koleżankami i kolegami z oddziału" - napisano w przesłanej PAP informacji.
W zapiskach znajduje się również opis alarmów bojowych, pobudki, nocnego patrolu, czuwania na posterunku oraz posiłków. Zawiera on także opis zwycięskiej walki o budynek PAST-y oraz informację o urodzinach córki kolegi i mających się odbyć dwa dni później chrzcinach. "Do interesujących i cennych należy charakterystyka czterdziestu żołnierzy plutonu wymienionych na początku dziennika prawie wyłącznie z pseudonimami" - napisano. Informacje prawdopodobnie nie były pisane na bieżąco.
Uroczystość przekazania dziennika odbędzie się w 101. rocznicę urodzin Janowskiej we wtorek 16 kwietnia, o godz. 12 w Bibliotece Muzeum Powstania Warszawskiego.
Powstanie Warszawskie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 r. Do walki w stolicy przystąpiło ok. 50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk zginęło 12-13 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły 120-150 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys. osób, wypędzono z miasta, które po powstaniu Niemcy zaczęli systematycznie burzyć.
Po 63 dniach heroicznego i samotnego boju prowadzonego przez powstańców z wojskami niemieckimi 2 października, wobec braku perspektyw dalszej walki, przedstawiciele KG AK podpisali w Ożarowie układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie. (PAP)
Autorka: Anna Kruszyńska
gn/
