Finlandia po raz kolejny została uznana za najszczęśliwszy kraj. Filozof wskazał, co daje Finom szczęście [WIDEO+ZDJĘCIA]
Szczęście mieszkańców Finlandii, w rankingu ONZ ósmy rok z rzędu uznanej za najszczęśliwszy kraj świata, wynika z łatwego dostępu do natury i przestrzeni, ale przede wszystkim z zaufania do działających instytucji demokratycznego państwa – przekonuje w rozmowie z PAP fiński filozof Frank Martela.
W Finlandii - krainie jezior i lasów oraz jednym z najrzadziej zaludnionych krajów Europy - mieszkańcy nie zmagają się na co dzień z takimi problemami jak uliczne korki czy tłok w komunikacji publicznej. "Tak, badania potwierdzają, że bliskość natury potęguje poczucie szczęścia, a stanie w korkach je osłabia. Jednak szczęście Finów tłumaczy bardziej to, że żyją w sprawnie działającym państwie, w którym jest niski poziom korupcji, a mieszkańcom oferowane są podstawowe usługi, takie jak bezpłatne szkolnictwo czy opieka zdrowotna" – mówi PAP Martela, badacz na Uniwersytecie Aalto, jeden z najbardziej prominentnych ekspertów zajmujących się koncepcją szczęścia i analizą ludzkich doświadczeń.
W Finlandii każdy jest równy wobec prawa?
Przy okazji niedawnej publikacji raportu ONZ o szczęściu, "The World Happiness Report", w którym Finlandia po raz ósmy zajęła pierwsze miejsce wśród 147 krajów świata, Martela zwrócił uwagę, że dzień wcześniej, 19 marca, do Helsinek przybył prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, a ukraińskiej delegacji wystawiono mandat za złe parkowanie w centrum miasta. Według Marteli incydent z dyplomatyczną limuzyną częściowo tłumaczy, dlaczego Finlandia uchodzi za najszczęśliwszy kraj świata.
"To kraj, w którym milionerzy i prezydenci nie stoją ponad prawem" – stwierdził, zaznaczając, że chodzi o sedno fińskiego społeczeństwa, w którym poważnie podchodzi się do kwestii równości, a status społeczny nie ma znaczenia.
Przypomniał przy tym anegdotę o Marttim Ahtisaarim, prezydencie Finlandii w latach 1994-2000 i laureacie Pokojowej Nagrody Nobla z 2008 r., który stojąc w kolejce do kasy w sklepie spożywczym, trzymał w ręku paragon za zwrócone butelki, tak samo jak każdy inny mieszkaniec kraju.
Obecny prezydent Alexander Stubb, z dumą komentując ranking, wśród przyczyn pierwszej lokaty Finlandii wymienił przede wszystkim przyrodę, a następnie zaufanie i szkolnictwo.
Na obrazie tego szczęśliwego, niemal idealnego społeczeństwa pojawiają się też rysy. Władze Helsinek poinformowały, że mandat dla ukraińskiej delegacji został uchylony, a miejski wydział opłat i windykacji wyraził ubolewanie, że wystawiono go przedstawicielom państwa ogarniętego wojną. Nawet jeśli mandat wlepiono niesłusznie, to najpierw trzeba go zapłacić, a dopiero potem dochodzić zwrotu – oburzał się jeden z komentatorów.
Kontrowersje wokół raportu ONZ
Wśród wielu mieszkańców Finlandii raport ONZ wywołuje co roku mieszane uczucia, ponieważ sklasyfikowaniu tego położonego na peryferiach Europy kraju na pierwszym miejscu przeczy wiele aktualnych wskaźników społeczno-ekonomicznych.
Publikacja najnowszej edycji rankingu zbiegła się w czasie z najnowszymi danymi o rosnącym w kraju bezrobociu (prawie 9 proc., jedno z najwyższych w UE), rynku pracy trudno dostępnym dla obcokrajowców, spadku siły nabywczej i ubożeniu społeczeństwa, czego konsekwencją jest fala strajków pracowniczych w różnych branżach.
Z drugiej strony są statystyki unijnej Agencji Praw Podstawowych, z których wynika, że Finlandia jest jednym z najbardziej rasistowskich i dyskryminujących krajów w UE i że często dochodzi tam do mowy nienawiści i nękania. Jednocześnie z roku na rok spadają wyniki fińskich uczniów w międzynarodowych testach PISA, którymi przez lata szczyciło się krajowe szkolnictwo. Do tego dochodzą badania fińskiego think tanku Fundacja Kalevi Sorsa (za lata 2021-2024), dowodzące osłabienia zaufania Finów do systemu opieki społecznej i zdrowotnej (fundamentu państwa opiekuńczego) m.in. na skutek reform i cięć budżetowych.
"Oczywiście ludzie są obecnie nastawieni krytycznie do obecnego rządu (prawicowego gabinetu Petteriego Orpo, realizującego politykę cięć budżetowych – PAP), ale mogą otwarcie mówić o wyzwaniach, z jakimi borykają się w swoim życiu. Nie spotkałem Finów, którzy by nie narzekali i nie krytykowali" – przyznał Martela.
Wskaźnik życia w Finlandii
Raport na temat szczęśliwości narodów opiera się głównie na ankietach przeprowadzanych wśród mieszkańców poszczególnych krajów i koncentruje się na deklarowanym przez respondentów poziomie zadowolenia z życia w skali od 0 do 10. Oprócz tego na potrzeby raportu porównywane są wskaźniki takie jak PKB w przeliczeniu na mieszkańca, zabezpieczenie społeczne, długość życia, wolność, szczodrość oraz poziom korupcji.
W Finlandii średnia ocena życia jest na poziomie 7,736, a kraj po raz pierwszy został uznany za najszczęśliwszy w 2018 r. Było to tuż po zakończeniu całorocznych obchodów stulecia niepodległości. Obchody zorganizowano pod hasłem "Zróbmy to razem", które odnosi się także do sedna fińskiego społeczeństwa, w tym m.in. wspólnych przedsięwzięć wolontariackich.
Od tego czasu kraj pozostaje na szczycie rankingu szczęśliwości, a zestawienie to stało się ważnym elementem państwowego marketingu i promocji na arenie międzynarodowej. We wcześniejszych latach Finlandia plasowała się zawsze w pierwszej dziesiątce, podobnie jak inne kraje nordyckie, realizujące ideę państwa dobrobytu.
W tegorocznym raporcie "World Happiness Report", obejmującym 147 państw, Finlandia po raz ósmy z rzędu została uznana za najszczęśliwszy kraj świata. Trzy kolejne miejsca zajęły kraje nordyckie: Dania, Islandia i Szwecja, a następnie: Holandia, Kostaryka (po raz pierwszy w pierwszej dziesiątce), Norwegia, Izrael, Luksemburg i Meksyk. Polska awansowała w tym zestawieniu na 26. miejsce z 35. w zeszłym roku.
Z Helsinek Przemysław Molik (PAP)
pmo/ akl/ grg/
