2024-11-21 15:32 aktualizacja: 2024-11-21, 16:48
Benjamin Netanjahu, fot. PAP/EPA/ABIR SULTAN
Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakazy aresztowania premiera Izraela Benjamina Netanjahu, byłego ministra obrony Joawa Galanta oraz dowódcy Hamasu Al-Masriego.
Izba Przygotowawcza MTK uznała, że istnieją uzasadnione podstawy by sądzić, że Netanjahu i Galant "celowo i świadomie pozbawiali ludność Strefy Gazy środków niezbędnych do przetrwania, w tym żywności, wody, leków i materiałów medycznych, a także paliwa i energii elektrycznej" - napisano w decyzji podjętej jednogłośnie przez trzech sędziów Trybunału.
MTK uznał więc, że istnieją podstawy, by sądzić, że obaj politycy ponoszą odpowiedzialność za "zbrodnie wojenne polegające na używaniu głodu jako metody walki oraz zbrodnie przeciwko ludzkości w postaci zabójstw, prześladowań i innych nieludzkich czynów". Trybunał dodał, że Netanjahu i Galant są też podejrzewani o to, że jako cywilni przełożeni wojskowych odpowiadają za popełnienie zbrodni wojennej polegającej na celowym atakowaniu ludności cywilnej.
Zaznaczono, że decyzja odnosi się do działań Izraela podczas wojny w Strefie Gazy w okresie od 8 października 2023 roku do, co najmniej, 20 maja 2024 roku, gdy prokuratura MTK wydała wniosek o nakaz aresztowania izraelskich polityków.
Izba Przygotowawcza MTK przychyliła się do niego w czwartkowej decyzji, wydając nakaz aresztowania Netanjahu i Galanta. Trybunał odrzucił jednocześnie skargę Izraela dotyczącą jurysdykcji sądu, uznając, że MTK ma prawo ścigać izraelskich polityków.
Izrael nie uznaje MTK i, podobnie jak m.in. USA czy Rosja, nie ratyfikował zakładającego go Statutu Rzymskiego. Stroną traktatu jest natomiast Palestyna, a MTK uznał, że może badać domniemane zbrodnie dokonane na palestyńskich terytoriach, w tym na ziemiach okupowanych przez Izrael. Zaznaczył też, że składane przez Izrael wątpliwości formalne są na tym etapie przedwczesne i państwo to będzie miało dalej prawo do kwestionowania jurysdykcji MTK.
W oddzielnej decyzji, wydanej również w czwartek, Izba Przygotowawcza wydała nakaz aresztowania jednego z przywódców Hamasu Mohammeda Diaba Ibrahima al-Masriego, znanego jako Mohammed Deif, oskarżając go o zbrodnie wojenne i przeciwko ludzkości popełnione podczas ataku na Izrael 7 października i po nim.
Prokuratura MTK wnioskowała o ściganie Deifa oraz dwóch innych przywódców Hamasu - Ismaila Hanijego i Jahji Sinwara, ale wnioski wycofano po potwierdzeniu ich śmierci. Hanije, który był politycznym przywódcą Hamasu zginął pod koniec lipca w przypisywanym Izraelowi ataku w Teheranie. Sinwar był jego następcą i został zabity przez izraelskich żołnierzy w Strefie Gazy pod koniec października.
Wojsko izraelskie ogłosiło na początku sierpnia, że Deif, który kierował zbrojnym skrzydłem Hamasu, został zabity w połowie lipca w nalocie na Strefę Gazy. W decyzji MTK napisano, że Trybunał nie jest w stanie ustalić, czy Deif nadal żyje, czy został zabity. Wydano więc nakaz jego aresztowania, zaznaczając, że prokuratura kontynuuje śledztwo dotyczące Hamasu i przewiduje, że w sprawie zostaną złożone kolejne wnioski o aresztowania.
W czwartkowym dokumencie MTK uznał, że istnieją uzasadnione podstawy by sądzić, że Deif odpowiada za "zbrodnie przeciwko ludzkości, jak morderstwa, eksterminację, tortury, gwałty i inną przemoc seksualną, a także za zbrodnie wojenne, takie jak morderstwa, okrutne traktowanie, torturowanie, branie zakładników, odzieranie z godności osobistej, gwałty i inną przemoc seksualną".
7 października 2023 r. rządzący Strefą Gazy Hamas wraz z innymi palestyńskimi ugrupowaniami terrorystycznymi napadł na południe Izraela, zabijając ok. 1200 osób, głównie cywilów, i porywając 251. Blisko 100 zakładników jest wciąż w Strefie Gazy; niektórzy z nich prawdopodobnie już nie żyją.
W odpowiedzi na atak Izrael rozpoczął naloty na Strefę Gazy, a później operację lądową na tym terytorium, deklarując, że jej celem jest zniszczenie Hamasu i uwolnienie zakładników. Według władz lokalnych przez ponad rok wojny zginęło ponad 44 tys. Palestyńczyków. W tym bilansie nie rozróżnia się cywilów od bojowników, ale władze Strefy Gazy twierdzą, że dużą część ofiar stanowi ludność cywilna, co potwierdzają szacunki m.in. ONZ. Wskutek wojny Strefa Gazy jest zrujnowana, panuje w niej kryzys humanitarny, a większość mieszkańców musiała uciekać ze swoich domów.
Działający od 2002 r. MTK jest powołany do sądzenia osób fizycznych oskarżanych o najcięższe przestępstwa - zbrodnie ludobójstwa, przeciwko ludzkości i wojenne. Nakazem aresztowania MTK objęty jest m.in. oskarżany o popełnianie zbrodni wojennych na Ukrainie Władimir Putin. Netanjahu jest pierwszym przywódcą państwa demokratycznego objętym nakazem aresztowania Trybunału.
Z Jerozolimy Jerzy Adamiak (PAP)
adj/ fit/ kp
