2024-11-08 08:31 aktualizacja: 2024-11-08, 13:05
Dżdżownice w laboratorium Fot. PAP/Wojciech Pacewicz
Naturalne zastępniki plastiku mogą czasami szkodzić przyrodzie bardziej, niż tworzywa sztuczne – pokazało badanie na dżdżownicach. W obecności włókien celulozowych padały one szybciej, niż pod działaniem poliestru.
W dobie zanieczyszczenia środowiska plastikiem duże nadzieje wiąże się z mającymi je zastąpić materiałami opartymi na naturalnych substancjach. Niestety, jak donoszą naukowcy z University of Plymouth, takie rozwiązanie również może powodować kłopoty.
Jak zauważyli, niektóre materiały pochodzenia naturalnego mogą przynajmniej dla części organizmów stanowić większe zagrożenie niż tworzywa syntetyczne.
Czytaj więcej
Nanoplastik może pogarszać działanie antybiotyków
Badacze w eksperymentach na dżdżownicach przyjrzeli się małym włóknom, które uwalniane są do środowiska zarówno z przedmiotów z tworzyw sztucznych, jak i wykonanych z materiałów biologicznych.
Jak się okazało, przy dużym stężeniu włókien z poliestru po 72 godzinach padało 30 proc. dżdżownic.
W obecności włókien z materiałów opartych na celulozie - lyocellu oraz wiskozie - odsetki te wyniosły natomiast odpowiednio 60 i 80 proc.
Inny eksperyment pokazał, że wiskoza silniej obniżała zdolności dżdżownic do rozmnażania się niż poliester.
Dżdżownice umieszczone w glebie zawierającej włókna lyocellu wykazywały zmniejszony wzrost oraz zmianę zachowania - wyższe tempo drążenia tuneli w porównaniu z ekspozycją na inne rodzaje włókien.
Eksperymenty pokazały złożoność problemu związanego z zanieczyszczeniem środowiska plastikiem oraz znaczenie testowania nowych materiałów, które są promowane jako alternatywne rozwiązania.
„Ponad 320 tys. ton włókien biodegradowalnych i pochodzenia biologicznego wyprodukowano na świecie w 2022 roku, a badania pokazują, że znaczna ich część trafi do środowiska. Jednak dowodów na ich znaczenie ekologiczne brakowało. Nasze badanie wykazało, że włókna pochodzenia biologicznego mają szereg negatywnych skutków dla dżdżownic – zwierząt kluczowych dla funkcjonowania środowiska. Pokazuje to znaczenie zbierania dalszych dowodów, zanim materiały alternatywne dla konwencjonalnych plastików zostaną szerzej wprowadzone” – podkreśla dr Winnie Courtene-Jones, główna autorka badania przedstawionego w magazynie „Environmental Science & Technology”.
Nowe badanie nawiązuje do wcześniejszych prac opublikowanych na początku roku, które wykazały, że ekspozycja na materiały używane w biodegradowalnych torebkach do herbaty mogą spowodować wzrost śmiertelności populacji dżdżownic nawet o 15 proc. oraz negatywnie wpłynąć na ich rozmnażanie.
Nowa publikacja została opublikowana zaledwie kilka tygodni przed spotkaniem światowych liderów, którzy mają zebrać się w Busan w Korei Południowej, na ostatniej rundzie negocjacji dotyczących możliwego globalnego traktatu odnośnie plastiku.
Profesor Richard Thompson, jeden z głównych autorów badania i kierownik International Marine Litter Research Unit na University of Plymouth, weźmie udział w tych dyskusjach.
„Oczywiste jest, że oprócz recyklingu i ponownego użycia, walka z zanieczyszczeniem plastikiem będzie wymagała redukcji ilości plastiku, który jest używany i produkowany. Rośnie zainteresowanie alternatywnymi materiałami, które mogłyby być stosowane jako substytuty plastiku, ale ta publikacja wskazuje znaczenie testowania nowych rozwiązań przed ich wdrożeniem, w odpowiednich warunkach środowiskowych. Głęboko wierzę, że można rozwiązać kryzys zanieczyszczenia plastikiem, ale kluczowe będą niezależne dowody naukowe, abyśmy mogli uniknąć niezamierzonych konsekwencji, szukając nowych rozwiązań” – mówi ekspert. (PAP)
Marek Matacz
mat/ agt/ know/
