NBP: dalsze zaostrzanie polityki kredytowej wobec firm i gospodarstw domowych

Jak podał NBP w raporcie, pogorszenie się perspektyw makroekonomicznych i wzrost stóp procentowych istotnie ograniczyły aktywność na rynku kredytowym w III kwartale 2022 r.

Jak wskazano w opracowaniu, na IV kwartał 2022 r. banki zapowiadają dalsze zaostrzanie polityki kredytowej wobec przedsiębiorstw i gospodarstw domowych oraz oczekują - z wyjątkiem krótkoterminowych kredytów dla przedsiębiorstw - dalszego spadku popytu, który w przypadku długoterminowych kredytów dla przedsiębiorstw ma być znaczny.

Z raportu wynika, że w III kwartale br. banki zaostrzyły kryteria udzielania wszystkich rodzajów kredytów dla przedsiębiorstw. Wskazano, że większość warunków udzielania kredytów dla przedsiębiorstw nie została zmieniona. Część banków obniżyła maksymalną kwotę kredytowania i podniosła wymagania co do zabezpieczenia wierzytelności.

"W IV kwartale 2022 r. banki planują dalsze zaostrzanie kryteriów kredytowania przedsiębiorstw, przy czym częściej w przypadku dużych przedsiębiorstw niż sektora MSP (procenty netto dla kredytów krótko- i długoterminowych, odpowiednio: duże przedsiębiorstwa: -33 proc. i -44 proc. oraz sektor MSP: -2 proc. i -11 proc." - podano w opracowaniu.

Spadek popytu na kredyty mieszkaniowe i konsumpcyjne

Wskazano, że w III kwartale 2022 r. banki ponownie odnotowały spadek popytu na kredyty mieszkaniowe (-93 proc.), przy czym 92 proc. ankietowanych banków uznało ten spadek za znaczny. "Zdaniem banków przyczyniły się do tego głównie: pogorszenie się sytuacji gospodarstw domowych, prognozy sytuacji na rynku mieszkaniowym, zmiany w wydatkach konsumpcyjnych, a także zaostrzenie kryteriów udzielania kredytów. Wśród nieobjętych ankietą czynników wpływających na spadek popytu na kredyty mieszkaniowe banki wskazały m.in.: wzrost inflacji i ryzyka stopy procentowej oraz zastosowanie się z końcem marca br. do wytycznych KNF ograniczających zdolność kredytową potencjalnych kredytobiorców" - podano.

Dodano, że wśród banków przeważają deklaracje zaostrzania w IV kwartale 2022 r. kryteriów udzielania kredytów mieszkaniowych (22 proc. wskazań) oraz oczekiwania pogłębienia się spadku popytu na te kredyty (44 proc. wskazań), przy czym oceny indywidualnych banków są zróżnicowane.

Bank centralny przypomniał, że w III kwartale br., po krótkotrwałym wzroście, banki ponownie zaobserwowały spadek popytu na kredyty konsumpcyjne. W ich opinii zmniejszenie zapotrzebowania na kredyty konsumpcyjne wynikało głównie z pogorszenia się sytuacji gospodarstw domowych (34 proc.), zaostrzenia warunków (30 proc.) i kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych (24 proc.) oraz spadku zapotrzebowania na finansowanie zakupu dóbr trwałego użytku (23 proc.). Za inne nieobjęte ankietą przyczyny zmian popytu banki uznały m.in. wzrost stóp procentowych i nośników energii oraz wzrost ryzyka wywołanego wojną w Ukrainie (34 proc. wskazań).

W IV kwartale 2022 r. banki planują kontynuować zaostrzanie kryteriów udzielania kredytów konsumpcyjnych (30 proc. wskazań) i obawiają się dalszego spadku popytu na te kredyty (55 proc.), w tym 12 proc. z nich spadku o charakterze znacznym - zaznaczono.

Raport NBP "Sytuacja na rynku kredytowym" został opracowany na podstawie wyników ankiety przeprowadzonej wśród przewodniczących komitetów kredytowych 23 banków na początku października 2022 r. Łączny udział należności od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych w portfelu sektora bankowego ankietowanych instytucji wynosi około 89 proc.

Wyniki ankiety zostały zaprezentowane w postaci odsetka banków, które wybrały daną opcję odpowiedzi na poszczególne pytania; odpowiedzi były ważone udziałem danego banku w segmencie rynku, którego dotyczyło pytanie. Uzyskane odpowiedzi mogą nie uwzględniać stanowiska innych pionów banku niż pion kredytowy - zastrzegli autorzy opracowania. (PAP)

Autorka: Longina Grzegórska-Szpyt