W San Vittore del Lazio, przy jednym z dwóch szlaków bitewnych i komunikacyjnych nazywanych "Drogą do Piekieł", prowadzących na pole walki o Monte Cassino, w połowie maja 1944 r. ulokowano miejsce tymczasowego pochówku poległych żołnierzy. Była to jedna z dwóch pierwszych nekropolii (druga była w miejscowości Acquafondata), gdzie chowano poległych pod Monte Cassino. W 1945 r. szczątki żołnierzy zostały przeniesione na Cmentarz Monte Cassino.
Podobnie jak w przypadku czwartkowych centralnych uroczystości na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino, również i sobotnie uroczystości zostały skrócone z powodu niesprzyjających warunków atmosferycznych. Odmówiono jednak modlitwę ekumeniczną oraz złożono kwiaty.
Wspaniałe zakończenie dzisiejszych uroczystości w #Cassino w ramach obchodów 79.rocznicy bitwy o #MonteCassino, gdzie przed Teatrem Manzoni na Piazza Diamare, koncert okolicznościowy zagrała Orkiestra Wojskowa Sił Powietrznych z #Poznań pod batutą kapelmistrza majora Pawła Joksa. pic.twitter.com/w6InSNR5Fm
— UdSKiOR (@Kombatanci) May 19, 2023
W ceremonii uczestniczyli m.in. weterani walk o Monte Cassino, przedstawiciele polskiego korpusu dyplomatycznego na czele z Ambasador RP w Republice Włoskiej Anna Maria Anders, przedstawiciele polskich władz, m.in. pełnomocnik Rządu do spraw Polonii i Polaków za Granicą Jan Dziedziczak, europoseł PiS Joachim Brudziński, delegacja państwowa, przedstawiciele włoskich władz samorządowych na czele z burmistrz San Vittore del Lazio Nadią Bucci, a także kombatanci innych formacji wojskowych oraz "tułacze dzieci". Uroczystości, które zorganizował Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, to część obchodów 79. rocznicy bitwy o Monte Cassino.
Podczas uroczystości Medalem "Pro Patria" odznaczona została Anna Katarzyna Smolińska.
"Te obchody, mimo niesprzyjających warunków atmosferycznych, przejdą do historii, m.in. dlatego, że to jest ostatni moment, w którym jesteśmy z ostatnimi żyjącymi żołnierzami gen. Władysława Andersa. Przed nami przyszłoroczne obchody 80. rocznicy, ale cieszymy się, że aż pięciu weteranów jest w tym roku z nami. Mimo tej niesprzyjającej pogody, jesteśmy, trwamy, bo pamiętamy i jesteśmy wdzięczni tym, którzy 79 lat temu poświęcili swoje życie dla wolności Polski, Italii i Europy" - powiedział PAP szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.
Podczas uroczystości w #Acquafondata szef #UdSKiOR @JanKasprzyk wręczył jednym z ostatnich żyjących Andersiaków oficerskie szable, a także odznaczył kpt. Władysława Dąbrowskiego 🎖 Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości w imieniu @prezydentpl @AndrzejDuda. pic.twitter.com/W180jzoLBI
— UdSKiOR (@Kombatanci) May 19, 2023
Następnie polska delegacja udała się na włoski Cmentarz Wojenny w Mignano Monte Lungo, gdzie razem z burmistrzem Mignano Monte Lungo Antonio Verdone oraz burmistrzem, San Vittore del Lazio Nadią Bucci oddała hołd spoczywającym tam włoskim żołnierzom poległym w czasie II wojny światowej, towarzyszom broni Andersiaków, którzy walczyli ramię w ramię z Polakami po przyłączeniu się Italii do sił sprzymierzonych we wrześniu 1943 r.
Pomnik w San Vittore del Lazio upamiętniający poległych żołnierzy 2. Korpusu Polskiego składa się z oryginalnego krzyża z 1944 lub 1945 r. wykonanego z łusek pocisków artyleryjskich wystrzelonych w czasie bitwy. Przed krzyżem znajduje się rzeźba orła z białego marmuru nawiązująca do godła Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a także znaki rozpoznawcze walczących w bitwie 3. Dywizji Strzelców Karpackich oraz 2. Brygady Pancernej. W pobliżu krzyża umieszczono także tablice epitafijne w językach polskim i włoskim.
Sobota jest ostatnim dniem narodowej pielgrzymki do Włoch, którą zorganizował Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w 79. rocznicę bitwy o Monte Cassino. Wieczorem delegacja wróci do Warszawy.
Z Mignano Monte Lungo Anna Kruszyńska (PAP)
autorka: Anna Kruszyńska
jc/