"Pierwszy transport do Piekła". Muzeum Auschwitz opublikowało unikatowe fotografie z deportacji Polaków do obozu

2023-06-14 13:58 aktualizacja: 2023-06-14, 15:19
Odnaleziono i opublikowano kolekcję zdjęć przedstawiających deportację pierwszych Polaków do tworzonego niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, która miała miejsce 14 czerwca 1940 r. – oznajmił w środę Paweł Sawicki z biura prasowego Muzeum Auschwitz.

14 czerwca przypada 83. rocznica pierwszego transportu Polaków do niemieckiego obozu Auschwitz. Z więzienia w Tarnowie Niemcy przywieźli 728 mężczyzn. 

Jak przekazał PAP Paweł Sawicki z biura prasowego Muzeum Auschwitz, odnaleziono unikatowe fotografie z pierwszej deportacji Polaków do niemieckiego obozu Auschwitz.

„Cyfrowe reprodukcje tych szczególnych dokumentów przekazał muzeum tarnowski kolekcjoner Marek Tomaszewski, autor publikacji 'Tarnów – KL Auschwitz. Pierwszy transport do Piekła'” – oznajmił Sawicki.

W odnalezionym albumie znajduje się 96 fotografii. Tomaszewski we wstępie do książki napisał, że przesłał mu ją kolega z Kanady.

„To pamiątka z czasów służby, należąca zapewne do jednego z funkcjonariuszy oddziału niemieckiej policji porządkowej (Schutzpolizei), stacjonującego w 1940 roku w dolnych koszarach przy ulicy Chyszowskiej (obecnie Mościckiego) w Tarnowie. Jego jednostka eskortowała 14 czerwca tegoż roku kolumnę więźniów idących spod tarnowskiej łaźni, ulicami Dębową, Wałową i Krakowską, na rampę kolejową przy dzisiejszej ulicy Bartla” – napisał Marek Tomaszewski.

Zdjęcia przedstawiają także funkcjonariuszy Schutzpolizei z dolnych koszar w Tarnowie, przejazd oddziału przez Zakliczyn oraz sceny związane z drugim transportem do Auschwitz, który dotarł z Wiśnicza 20 czerwca 1940 r.

„Dotąd historykom znanych było zaledwie kilka fotografii z tamtych tragicznych wydarzeń. Teraz możemy zobaczyć album, który jest jednocześnie bardzo istotnym źródłem historycznym” – powiedział Sawicki.

Zdaniem dyrektora Muzeum Auschwitz Piotra Cywińskiego, znaczenie tego odkrycia wykracza zdecydowanie poza kontekst regionalny. „To wydarzenie na skalę porównywalną z odnalezieniem tak zwanego albumu Lily Jacob z transportami Żydów węgierskich do Auschwitz II-Birkenau lub albumu Karla Hoeckera ze zdjęciami załogi SS z obozu Auschwitz. Marek Tomaszewski przekazał muzeum wysokiej jakości skany całej kolekcji, dzięki czemu staną się one wizualnymi dokumentami obrazującymi początki Auschwitz i historii więźniów, ofiar tego obozu” – ocenił dyrektor.

Kierownik archiwum w Muzeum Auschwitz Wojciech Płosa podkreślił, że z punktu widzenia historii największego niemieckiego obozu szczególnie przykuwają uwagę te zdjęcia, które pokazują więźniów w drodze do obozu.

„Żaden z tych mężczyzn, którzy wczesnym rankiem 14 czerwca 1940 roku szli pod liczną zbrojną niemiecką eskortą na dworzec kolejowy w Tarnowie, nie wiedział, jaki będzie cel ich podróży. Wielu z nich miało już nigdy nie wrócić do swoich bliskich. Wielu po długich cierpieniach w Auschwitz i innych obozach szczęśliwie przeżyło czas II wojny światowej” – powiedział Płosa.

Czytaj więcej

Fot. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego/ TT

Wicepremier Gliński w rocznicę pierwszego transportu do Auschwitz: straszliwa czarna dziura w historii cywilizacji

Jak dodał, fotografii tych nie wykonano, by były hołdem dla więźniów i ofiar Auschwitz, ale – zapewne wbrew woli ich autora – czymś takim właśnie są. „To jest największa wartość tych zdjęć” – podkreślił szef archiwum w Muzeum Auschwitz.

Paweł Sawicki poinformował, że w publikacji „Tarnów – KL Auschwitz. Pierwszy transport do Piekła” znajdują się także porównawcze zdjęcia współczesnego Tarnowa, relacje ocalałych z pierwszego transportu Polaków do Auschwitz, jak również dokumenty i komentarz historyczny.

14 czerwca 1940 r. do KL Auschwitz z więzienia w Tarnowie dotarł pierwszy transport 728 Polaków. Wśród deportowanych byli między innymi żołnierze kampanii wrześniowej, którzy usiłowali przedrzeć się na Węgry, członkowie podziemnych organizacji niepodległościowych, gimnazjaliści i studenci. Wojnę przeżyło 239. Jako ostatni z nich odszedł Włodzimierz Bujakowski. Zmarł 11 października 2020 r. w Cork w Irlandii.

Ogółem w Auschwitz Niemcy uwięzili ok. 150 tys. Polaków. Połowa z nich tam zginęła, a wielu kolejnych po przeniesieniu do innych obozów.

W pierwszym okresie istnienia obozu więzieni w nim byli głównie Polacy, dla których Niemcy go założyli. W połowie 1942 r. ich liczba zrównała się z Żydami. Od 1943 r. liczba więźniów żydowskich stanowiła już większość. W KL Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 miliona osób, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości. Obóz Auschwitz został wyzwolony 27 stycznia 1945 r. przez Armię Czerwoną. (PAP)

Autor: Marek Szafrański

mmi/

TEMATY:

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.